ΧΩΡΙΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ

Το τέταρτο φύλο

Ολο και περισσότεροι άνθρωποι στην Ελλάδα και στο εξωτερικό μοιάζουν με τους πρωτόπλαστους προτού συναντήσουν το φίδι: δεν έχουν καμία σεξουαλική επιθυμία. Τι ακριβώς συμβαίνει;

Δέσποινα Τριβόλη (tovima.gr, 16/1/2013)

Μπαίνεις στο internet. πληκτρολογείς τη διεύθυνση του πιο επιτυχημένου πορνογραφικού σάιτ στον κόσμο. Οι επιλογές σου είναι 62: Μπορείς να δεις βίντεο με ανθρώπους με τρίχες. Χωρίς τρίχες. Με άνδρες. Με γυναίκες. Με άνδρες και γυναίκες. Με σενάριο. Με σενάριο φαντασίας ή καταδίωξης. Χωρίς σενάριο. 

Τι συμβαίνει, όμως, όταν ζεις σε μια κουλτούρα που γιορτάζει το σεξ, αλλά δεν αισθάνεσαι καμία απολύτως ερωτική επιθυμία; Απλώς δεν έχεις διάθεση ή μήπως ανήκεις στο "τέταρτο φύλο", ένας asexual που διεκδικεί με πάθος το δικαίωμά του στην απάθεια; Η απάντηση σε αυτό οδηγεί και πάλι στο ξεκίνημα: Μπαίνεις και πάλι στο Internet, αποφεύγεις τα πορνογραφικά σάιτ και γίνεσαι μέλος του παγκόσμιου δικτύου των asexuals – 50.000 άτομα είναι ήδη εκεί και μοιάζουν με τους πρωτόπλαστους προτού συναντήσουν το φίδι: δεν έχουν καμία σεξουαλική επιθυμία.

«Δεν με ενδιαφέρει το ζήτημα»

Η Λένα είναι 28 ετών και όταν πρέπει να μιλήσει για το σεξ νιώθει τις αναμνήσεις της να έρχονται σχεδόν μηχανικά: «Νομίζω ότι η πρώτη φορά που κατάλαβα ότι είμαι διαφορετική ήταν στα 16 μου. Όλοι μιλούσαν για το σεξ, έλεγαν ποιος τους αρέσει, κανόνιζαν ραντεβού. Μιλώντας με τους φίλους μου προσποιούμουν ότι με ενδιέφερε. Στη μητέρα μου είχα πει την αλήθεια, αλλά δεν προβληματίστηκε. Χαιρόταν που το παιδί της διάβαζε και δεν ασχολιόταν με τέτοια». Τέσσερα χρόνια μετά, φοιτήτρια πλέον στην Αθήνα, έκανε σεξ για πρώτη φορά: «Μου φάνηκε ευχάριστο, αλλά αδιάφορο. Για μένα ήταν σαν το bungee jumping ή την αναρρίχηση. Μια καλή εμπειρία, αλλά ως εκεί. Το δοκίμασα, ήταν ενδιαφέρον, αλλά δεν είχα κάποια παρόρμηση να ξανασχοληθώ».

Σήμερα, η Λένα δουλεύει σε μια μη κυβερνητική οργάνωση σε επαρχιακή πόλη της Βόρειας Αγγλίας. Από τα 20 της χρόνια μέχρι σήμερα πήγε σε ψυχοθεραπευτή, ψυχίατρο, έκανε θεραπεία με ορμόνες και δοκίμασε να κάνει σχέσεις με άνδρες και γυναίκες. «Αναρωτήθηκα μήπως ήμουν λεσβία. Τελικά ούτε αυτό με συγκίνησε. Αργά ή γρήγορα, όλες οι σχέσεις μου τελείωναν. Είτε έπρεπε να προσποιούμαι πως μου αρέσει το σεξ είτε κάποια στιγμή όλοι έχαναν την υπομονή τους» περιγράφει στο ΒΗmagazino. Πριν από τέσσερα χρόνια, σε μια τυχαία διαδικτυακή αναζήτηση, βρήκε την ΑVEN (Asexual Visibility and Education Network), ένα online δίκτυο και φόρουμ συμπαράστασης για ασεξουαλικούς: «Υπήρχε όνομα για αυτό που ένιωθα. Ένιωσα για πρώτη φορά ότι δεν είμαι τρελή, άρρωστη ή ανώμαλη. Ένιωσα να ανήκω κάπου».

Η υπέροχη έλλειψη επιθυμίας

Ασεξουαλικός, σύμφωνα με το λεξικό, είναι αυτός που δεν νιώθει σεξουαλική έλξη ή δεν ενδιαφέρεται για το σεξ. Ενώ υπάρχει ακόμη ως ψυχική διαταραχή στο Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών), που θεωρείται η βίβλος των αμερικανών ψυχιάτρων, τα τελευταία χρόνια η αντίληψη για το τι σημαίνει ασεξουαλικότητα έχει αρχίσει να αλλάζει ραγδαία.

Η αρχή έγινε 12 χρόνια πριν, σε μεγάλο βαθμό χάρη στον διάσημο πλέον «ασεξουαλικό ακτιβιστή» Ντέιβιντ Τζέι από τον Σαν Φρανσίσκο. Η εμπειρία που περιγράφει ο 30χρονος Τζέι θεωρείται στερεοτυπική. Στο γυμνάσιο, όταν οι υπόλοιποι συμμαθητές του μιλούσαν για σεξ και έβλεπαν πορνό στα κρυφά, ο Ντέιβιντ αδυνατούσε να καταλάβει για τι πράγμα μιλάνε: «Ήταν εξαιρετικά τρομακτικό, γιατί όλοι υποθέτουν πως πρέπει και εσύ να νιώθεις κάπως έτσι. Η σεξουαλικότητα είναι πολύ μεγάλο θέμα για τους περισσότερους ανθρώπους από το γυμνάσιο και μετά. Είναι βασικό κομμάτι της ζωής τους» λέει ο ίδιος.

Στα 18 του αποφάσισε πως η ασεξουαλικότητά του ήταν απλώς ένα κομμάτι του εαυτού του. Κάπως έτσι, το 2001, έφτιαξε το AVEN. «Πάλευα τέσσερα χρόνια για να πείσω τον εαυτό μου ότι είμαι εντάξει και δεν ήθελα άλλοι ασεξουαλικοί να περάσουν το ίδιο πράγμα» λέει ο Τζέι. Το ΑVEN ξεκίνησε με 100 μέλη. Δώδεκα χρόνια μετά, μετράει πλέον 50.000 μέλη παγκοσμίως. Στο σάιτ το σήμα των ασεξουαλικών, ένα ανάποδο τρίγωνο, πλαισιώνει το σλόγκαν «ασεξουαλικός είναι αυτός που δεν νιώθει σεξουαλική έλξη». Όλο το σάιτ έχει τα χρώματα της σημαίας των ασεξουαλικών – μαύρο, γκρι, άσπρο και μοβ. Τα φόρουμ του AVEN είναι γεμάτα αγωνιώδη ερωτήματα και οδηγίες χρήσης: «Τι στο διάολο είμαι;». «Μεγαλώνοντας ασεξουαλικά». «Είναι σωστό να βγω ραντεβού;». Ακολουθούν οι καθησυχαστικές απαντήσεις.

«Έχεις πάει σε γιατρό;»

Για τον περισσότερο κόσμο η ερώτηση παραμένει. Είναι δυνατόν να υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουν να κάνουν σεξ; Σε ένα βίντεο στο ΥouΤube νεαροί ασεξουαλικοί περιγράφουν τις πιο τυπικές αντιδράσεις που έχουν όταν προσπαθούν να εξηγήσουν πώς νιώθουν: «Έχεις ψυχολογικά προβλήματα;», «Σε έχουν κακοποιήσει ως παιδί;», «Μήπως δεν θέλει κανείς να κοιμηθεί μαζί σου;», «Επιλέγεις να απέχεις από το σεξ για προσωπικούς ή θρησκευτικούς λόγους;», « Απλώς δεν έχεις γνωρίσει τον σωστό άνθρωπο ακόμη», «Είναι μια φάση όλο αυτό, θα σου περάσει», «Έχεις πάει σε γιατρό;».

Σε περίπτωση που όλο αυτό δεν ακούγεται ήδη μπερδεμένο, το κερασάκι στην τούρτα είναι σίγουρα το γεγονός πως οι ασεξουαλικοί δεν έχουν καμία σχέση με ανθρώπους που επιλέγουν για προσωπικούς ή ιδεολογικούς λόγους να απέχουν από το σεξ. Δεν θεωρούν το σεξ κακό, επίπονο ή βρώμικο. Απλώς δεν τους ενδιαφέρει. Επίσης, μπορούν να έχουν ρομαντικά αισθήματα για το άλλο ή το ίδιο φύλο. Επειδή κάποιος είναι ασεξουαλικός, δεν σημαίνει ότι θέλει να είναι μόνος. Η Λένα έχει κάνει κάποιες γνωριμίες μέσω ενός online βρετανικού γραφείου που ονομάζεται «Platonic partners» και απευθύνεται σε ανθρώπους που ψάχνουν για σχέσεις μη επικεντρωμένες στο σεξ: «Το πιο τρομακτικό πράγμα για μένα ήταν ότι ένιωθα φοβερή μοναξιά. Ήταν μεγάλη ανακούφιση που βρήκα έναν άνθρωπο που θέλει πάνω-κάτω τα ίδια με μένα και δεν με πιέζει για σεξ».

To 1% του πληθυσμού είναι asexuals

Η επιστημονική κοινότητα έχει για πρώτη φορά ξεκινήσει να εξετάζει το ενδεχόμενο της ασεξουαλικότητας ως κάτι φυσιολογικό. Ένας από τους πρωτοπόρους αυτής της θεωρίας είναι o Άντονι Μπόγκαρτ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπροκ στον Καναδά. Το βιβλίο του «Understanding Αsexuality» κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες. Μιλώντας στο ΒΗmagazino, εξηγεί: «Μέχρι τώρα υπήρχε η ανάγκη να δούμε την απουσία του σεξ ως παθολογικό φαινόμενο. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτού του είδους η κατηγοριοποίηση είναι απλουστευμένη και προβληματική. Νομίζω ότι αν κάποιος είναι ασεξουαλικός και νιώθει εντάξει με αυτό ή δεν υποφέρει, δεν θα πρέπει να τον θεωρούμε προβληματικό». Η έρευνά του καταδεικνύει ότι περίπου το 1% του πληθυσμού είναι ασεξουαλικοί. «Υπάρχουν περισσότερες γυναίκες απ' ό,τι άνδρες. Μπορώ μόνο να υποθέσω το γιατί – ένας λόγος είναι ότι οι γυναίκες είναι βιολογικά πιο ευέλικτες στη σεξουαλικότητά τους, οπότε είναι και πιο πιθανό να επηρεαστούν από πολιτιστικούς παράγοντες σχετικά με το σεξ».

Το πορνό των asexuals

Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς, γιατί τώρα; Παλιά δεν υπήρχαν άνθρωποι που να νιώθουν έτσι; «Προφανώς το Ιnternet έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό, διότι επέτρεψε σε διαφορετικούς ανθρώπους από όλον τον κόσμο να βρουν ο ένας τον άλλον και να δουν τα κοινά σημεία τους. Αυτό που διαπιστώνω είναι ότι ενώ υπάρχουν άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας που είναι ασεξουαλικοί, τους πήρε χρόνια για να ονομάσουν αυτό που ένιωθαν, οι μικρότεροι μπορούσαν απλώς να πληκτρολογήσουν "δεν νιώθω σεξουαλική έλξη" σε μια μηχανή αναζήτησης και να βρουν ο ένας τον άλλον» λέει στο ΒΗmagazino ο Μαρκ Κάριγκαν, ερευνητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Γουόργουικ στην Αγγλία.

Πολύ σημαντικό είναι επίσης ότι ενώ προφανώς πάντα υπήρχαν άνθρωποι που ένιωθαν έτσι, ζούσαν σε μια κοινωνία που το σεξ δεν ήταν πολύ σημαντικό. Ας μην ξεχνάμε ότι για αιώνες ολόκληρους η δυτική κοινωνία επιβράβευε τη σεξουαλική αυτοσυγκράτηση. Τώρα, όμως, που το σεξ είναι παντού, ένας άνθρωπος που δεν ενδιαφέρεται για αυτό μπαίνει αυτόματα στο περιθώριο. Δεν είναι τυχαίο ότι το ασεξουαλικό κίνημα ξεπήδησε σε μια εποχή που η υπέρτατη προσβολή για κάποιον είναι ότι δεν κάνει σεξ ή ότι δεν είναι επιθυμητός σεξουαλικά. «Και τι ακριβώς θα είναι το πορνό των asexuals;» έγραψε κοροϊδευτικά ο ανατρεπτικός φωτογράφος και σκηνοθέτης Μπρους Λα Μπρους στο περιοδικό «Vice» πριν από μερικούς μήνες: «Kαθολικές καλόγριες που παίζουν μπιτς-βόλεϊ στην παραλία;».

H κρίση έφερε 34% ύφεση στο σεξ

Ο μύθος για τη σεξουαλική ασυδοσία και τον διονυσιασμό που επικρατεί σε εποχές κρίσης και οι εικόνες των ερωτευμένων ζευγαριών που φιλιούνται με φόντο τα ΜΑΤ ενώ γύρω τους εξεγείρεται το αγριεμένο πλήθος δεν ανταποκρίνονται ιδιαίτερα στην πραγματικότητα.

Η Μαρία Ιωαννίδη έμεινε άνεργη πριν από 18 μήνες. Στην αρχή όλα έμοιαζαν να είναι εντάξει, αλλά λίγο καιρό μετά άρχισε να νιώθει περίεργα. «Με τον φίλο μου ήμασταν μαζί ενάμιση χρόνο. Κάποια στιγμή, αφού απολύθηκα, δεν ήθελα να κάνω σεξ. Προτιμούσα να δω τηλεόραση. Δεν ήταν δίκαιο για αυτόν, αλλά αφού δεν ήθελα τι να έκανα; Να πιεστώ να κάνω σεξ με το ζόρι;». Χώρισαν μερικούς μήνες μετά. Η Μαρία είναι ακόμη άνεργη. Και ακόμη πιο αδιάφορη για το σεξ: «Δεν νομίζω ότι έχω ψυχικό απόθεμα αυτή τη στιγμή να ασχολούμαι με αυτό το πράγμα, αν και ξέρω ότι αυτό που λέω δεν είναι φυσιολογικό ούτε υγιές».

Η ασεξουαλικότητα είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη είναι η αδυναμία όλο και περισσότερων ανθρώπων να λειτουργήσουν σεξουαλικά, όχι επειδή δεν έχουν την επιθυμία να το κάνουν, αλλά γιατί δεν μπορούν πλέον να αντεπεξέλθουν. Εδώ οι λόγοι είναι άλλοι: η αβεβαιότητα για το μέλλον, η οικονομική κρίση και το αίσθημα άγχους, που οδηγούν όλο και περισσότερους Έλληνες στην αποχή από το σεξ. Σύμφωνα με έρευνα για λογαριασμό της ΕΜΑΣ (Εταιρεία Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας) και του Ανδρολογικού Ινστιτούτου, που έγινε την άνοιξη του 2012, η συχνότητα των σεξουαλικών επαφών των Ελλήνων μειώθηκε σε ποσοστό 34% μέσα σε έναν χρόνο, ενώ η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει αρνητικά τη σεξουαλική ζωή του 46% των ζευγαριών. Η σωρευτική ύφεση στο σεξ, δηλαδή, είναι μεγαλύτερη της συνολικής μείωσης του εθνικού πλούτου. Η όρεξη για σεξ έχει πέσει κατακόρυφα. Δεν είναι μόνο η στυτική δυσλειτουργία των ανδρών που είναι πιο επιρρεπείς στο άγχος λόγω της αγωνίας για την απόδοσή τους. Η έρευνα έδειξε ότι οι Ελληνίδες έχουν χάσει περισσότερο την όρεξη για σεξ από ό,τι οι άνδρες. Ευελπιστούμε ότι η παραμονή στο ευρώ που λέγεται ότι εξασφάλισε η κυβέρνηση θα φέρει την ανάκαμψη (και την περιβόητη ανάπτυξη) σε όλα τα επίπεδα.