MAOYTXAOYZEN

Μας λένε να γδυθούμε και να κάνουμε τα ρούχα μας μπογαλάκι. Παραδίνουμε ό,τι έχουμε σε κατάδικους που κάθονται σε μια σειρά τραπέζια. Χώρια τα ρούχα, χώρια τα ρολόγια, τα δαχτυλίδια, τα λεφτά. Ο Ες‐Ες αποθηκάριος πιάνει κάπου‐κάπου κανένα ρολόι ή κανένα χρυσαφικό και το κοιτάζει με προσοχή. Μόλις δει κάτι και του αρέσει, αρχίζει να χτυπά αφηνιασμένος αυτόν που του ανήκει και να φωνάζει: «Χρυσό ρολόι, βρωμόσκυλο, ε; Γουρούνι, υπάνθρωπε, θα σου δείξω εγώ εσένα!...».

Όποιος παραδίνει, μετά κατεβαίνει στα υπόγεια λουτρά. Κοιτάζουμε τα ντους που είναι στο χαμηλό ταβάνι και περιμένουμε. Άλλοι κατάδικοι με ξυράφια και ψαλίδια έρχονται και κάθονται σε σκαμνιά. Καθένας έχει πλάι του έναν τενεκέ σαπουνάδα. Γονατίζουμε μπρος τους. Μας κουρεύουν και μας ξυρίζουν τα μαλλιά, τα γένια, τις μασχάλες, τα σκέλια. Όταν τελειώσει το ξύρισμα, μας μοιράζουν από ένα κομμάτι σαπούνι και μας στέλνουν κάτω απ' τα ντους. Παρακολουθούμε τι θα κάνουν οι μπαρμπέρηδες και οι άλλοι. Θα φύγουν; Θα μας αφήσουν μέσα μονάχους; Δε φεύγουν.

 Άφθονο ζεστό νερό μας περιχύνει. Ύστερα, βρεγμένοι και τουρτουρίζοντας βγαίνουμε στην πλατεία. Μας δίνουν μακριά σώβρακα, πουκάμισα, πανταλόνια, σακάκια, σκούφο. Όλα ριγωτά με άσπρη και μπλε γραμμή. Μας δίνουν και ξυλοπάπουτσα.

Ένας πανύψηλος κατάδικος μέχρι εξήντα χρονώ, φαλακρός, με γυαλιά, περνά από κοντά και μας κοιτάζει. Όπως όλοι οι παλιοί του Μαουτχάουζεν, έτσι κι αυτός φορά ρούχα πολιτικά σημαδεμένα μπρος‐πίσω με κόκκινη λαδομπογιά. Ρίχνει το τσιγάρο που καπνίζει έτσι που να μπορεί κάποιος από μας να το πάρει με τρόπο, και ρωτά αυτούς που μας δίνουν ρούχα «από που μας φέρανε...».

Είναι κι άλλοι πολλοί εδώ: Ρώσοι, Γάλλοι, Τσέχοι. Μαθαίνουμε πως θα μείνουμε στο Μαουτχάουζεν δυο‐τρεις βδομάδες. Ύστερα θα μας στείλουν έξω. Άλλους σε εργοστάσια, άλλους σε κινητά συνεργεία που επισκευάζουν βομβαρδισμένες γέφυρες και σιδηροδρομικές γραμμές, άλλους στα λατομεία. Πιο τυχεροί είναι όσοι μένουν εδώ, στο κεντρικό στρατόπεδο. Μαθαίνουμε ακόμα πώς λειτουργεί ένα στρατόπεδο συγκεντρώσεως και τι ακριβώς είναι. Πάνω‐πάνω είναι ο διοικητής, ο Ες‐Ες σταντάρτεν φύρερ Ζίρας, έμπιστος άνθρωπος του Χίμμλερ. Ύστερα έρχεται ο υποδιοικητής οστουρμ φύρερ χάουπτ Μπαχμάγερ και μετά ο όμπερστούρμ φύρερ Σουλτς, προϊστάμενος στην Πολιτική Διεύθυνση. Πιο φοβερός όμως απ' όλους είναι ο υπεύθυνος της υποχρεωτικής εργασίας όμπερσαρφ Φύρερ Μπεμ. Σ' όλα τα γραφεία και τα πόστα, τ' αφεντικά είναι βέβαια οι Ες‐Ες αξιωματικοί, υπαξιωματικοί, στρατιώτες. Έχουν όμως για βοηθούς και για επιστάτες παλιούς κατάδικους. Πολλοί απ' αυτούς είναι ποινικοί κατάδικοι, κοινοί κακούργοι, που τους φέραν από διάφορες φυλακές για να' ναι δικοί τους άνθρωποι. Αυτοί έχουν πράσινο τρίγωνο στο στήθος «κι απ' αυτούς να φυλάγεστε». Άλλοι όμως είναι πολιτικοί κατάδικοι και τους έχουν στα γραφεία επειδή είναι καθηγητές, επιστήμονες, μορφωμένοι άνθρωποι. Όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι έχουν κόκκινο τρίγωνο, οι Εβραίοι έχουν κίτρινο άστρο, οι ατσίγγανοι και οι χωρίς υπηκοότητα μαύρο τρίγωνο. Οι ομοφυλόφιλοι βυσσινί. Σε κάθε παράγκα υπάρχει ένας μόνιμος υπεύθυνος που τον λένε «ο αρχαιότερος», ένας γραμματέας και δυο θαλαμάρχες, ένας για κάθε θάλαμο. Οι κατάδικοι του κεντρικού στρατοπέδου δουλεύουν στο λατομείο, φορτώνουν άμμο του Δούναβη σε βαγόνια και αυτοκίνητα, χτίζουν αποθήκες κι εργοστάσια, δουλεύουν στα χωράφια. Υπάρχουν κι ένα πλήθος άλλες δουλειές. Καθαριστές, μαραγκοί, σιδεράδες, μπογιατζήδες, νοσοκόμοι, μάγειροι, κουβαλητές των πεθαμένων. «Αλλά ό, τι και να γίνει, όπου και να σας στείλουν, σ' όποια δουλειά και να σας βάλουν, εκείνο που πρέπει να προσέχετε είναι να μην αρρωστήσετε. Η αρρώστια που θερίζει εδώ είναι η δυσεντερία. Φυλαχτείτε γιατί μόλις καταλάβουν πως είσαι άρρωστος σε στέλνουν στο νοσοκομείο. Εκεί δε γλιτώνεις. Μόλις σας πιάσει ευκοιλιότητα να κάνετε κάρβουνο το ψωμί σας και να το τρώτε. Είναι η μόνη ελπίδα».

Ιάκωβος Καμπανέλλης: Μαουτχάουζεν  (Κέδρος)