ΒΑΟ ΓΑΟ ΔΑΟ. ΕΝΑ ΛΕΤΤΡΙΣΤΙΚΟ ΠΟΙΗΜΑ Ή ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΣΤΑ ΚΑΛΙΑΡΝΤΑ;

.
Χάρις στην μνήμη του Ρένου Αποστολίδη, διαθέτουμε μια στροφή ενός ποιήματος του Λαπαθιώτη. Φαίνεται ότι, ο σεβάσμιος Ηρακλής Αποστολίδης κάτεχε ένα αυτόγραφο του ποιητή με ολόκληρο το ποίημα, μα μέχρι τώρα δεν βρέθηκε αυτό το χειρόγραφο. Ιδού η διασωθείσα στροφή:
...Ζινόντας τ’ απονίδονο λαβίνι
κι απονιβόντας ερομιδαλιό
σινιέρωσα το δέρο του χαβίνι
κον’ άλικο δομένικο λαρό!
Δεν ξέρουμε τι ακριβώς συμβαίνει μ’ αυτό το ποίημα του Λαπαθιώτη. Είναι κορακίστσικα; Είναι υπερ-ντούρα λιάρντα; Είναι ανάποδα; Είναι μια σκέτη προσωπική γλωσσοπλασία;

.
Ηλίας Πετρόπουλος: Καλιαρντά (Νεφέλη, 1982)

.

***

.
O Λαπαθιώτης, σ’ ένα ποιητικό παιχνίδι του, το 1938, έγραψε το "ΒΑΟ ΓΑΟ ΔΑΟ" ένα ποίημα απρόσμενο για την εποχή του, αλλά και το προσωπικό ποιητικό του ύφος (όχι ίσως για την προσωπικότητά του απρόσμενο). Προλαβαίνει έτσι, ο Λαπαθιώτης, τους ISIDORE ISOU και MAURICE LEMAITRE, τους κύριους εκπροσώπους του Λεττρισμού (Lettrisme), το οποίο ως κίνημα εμφανίζεται γύρω στο 1945. Το κίνημα του Λεττρισμού είναι ένα "αντιλεξικό" κίνημα, πρεσβεύει μια ποίηση που θα βασίζεται στη δύναμη του φθόγγου – στη δύναμη της ήχησης, κι όχι στο νόημα των λέξεων. Ο ποιητής φτιάχνει δικές του λέξεις, καινοφανείς, με αυθαίρετους (;) φθογγικούς συνδυασμούς, φαινομενικά «άσημες», που ανοίγουν, ωστόσο, το πεδίο στον αναγνώστη, να τις φορτίσει με νόημα, κάτι που και ο ίδιος ο υπερλεξιστής ποιητής ίσως έχει ήδη κάνει, υπομειδιώντας. Πέρα από τις παράπλευρες επιδιώξεις (καινοφανή λεκτικά μορφώματα, κωμικές ετυμολογικές αναφορές, επί μέρους παρηχήσεις κλπ), κύρια επιδίωξη είναι η δημιουργία συνολικά ενός κλίματος ηχητικού, το οποίο μάλιστα με την απαγγελία εντείνεται ακόμα περισσότερο. Αυτό το ηχητικό κλίμα κυοφορεί το νόημα. Ιδού το ποίημα:

.

.
Το ποίημα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στα «Θεσσαλικά Γράμματα» (1938), κατόπιν στο περιοδικό «Εκλογή» τεύχος 73, το 1951.
Να σας διευκρινίσω γιατί προτίμησα να βάλω απεικονισμένα τα ποιήματα και δεν τα δαχτυλογράφησα. Μόλις ξεκίνησα να τα δαχτυλογραφώ στο μονοτονικό, αντιλήφθηκα ότι ... ο υπερλεξισμός έχει ανάγκη το πολυτονικό, ούτως ώστε τα μόνα που μένουν υπερλεξιστικώς ανέπαφα, δηλαδή τα άρθρα (και κάποιες λίγες προθέσεις και σύνδεσμοι, καθώς και αντωνυμίες) μέσω του πολυτονισμού να διασαφηνίζεται το ότι πρόκειται όντως για άρθρα και όχι για κτητικές αντωνυμίες. Επίσης, ιδιαίτερα σημαντικό αυτό, μέσω του πολυτονισμού διαφαίνεται επιτυχέστερα η επιθυμητή από τον ποιητή παρετυμολογία κάποιων "λέξεων".

.
KRATIMOKATAVASMA