Λεσβίες υπάρχουν και στην Ελλάδα!
της Αλίκης Ξένου Βενάρδου (περιοδικό ΠΑΝΘΕΟΝ, τεύχος 701, Ιούνιος 1980)
"Ποιοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν στην οργάνωση σας, σαν αυτόνομης ομάδας;
Είναι οι αντίστοιχοι λόγοι, που γέννησαν το φεμινιστικό κίνημα. Η Ελληνίδα αρχίζει να συνειδητοποιεί το πρόβλημα της υπόστασης της σαν γυναίκας, στο βαθμό που συμμετέχει στην παραγωγή, στο μέτρο που η παραδοσιακή οικογένεια κλονίζεται. Οι πιο πολλές από εμάς αφυπνιστήκαμε πρώτα σαν φεμινίστριες και στη συνέχεια είδαμε ότι είχαμε ένα ιδιαίτερο πρόβλημα και γι' αυτό έπρεπε να αυτοοργανωθούμε με άξονα το ιδιαίτερο μας πρόβλημα. Το δικό μας πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στη σεξουαλικότητα. Που, βέβαια, και το γυναικείο κίνημα έχει αμφισβητήσει. Όμως, η δική μας ύπαρξη σαν λεσβίες και μόνο αυτή, αμφισβητεί τους ρόλους και τα στερεότυπα πάνω στα οποία έχει οικοδομηθεί ολόκληρη η καταπιεστική κοινωνία. Γι' αυτό και η φαλλοκρατική κοινωνία μάς καταπιέζει και μας καταδικάζει στη σιωπή.
Γιατί αμφισβητεί η δική σας ύπαρξη την σημερινή, πατριαρχική κοινωνία;
Γιατί η λεσβία είναι μια γυναίκα που δρα με την εσωτερική της παρόρμηση να είναι ένα πιο ολοκληρωμένο και ελεύθερο ανθρώπινο ον απ' ό,τι η κοινωνία της επιτρέπει. Ίσως να μην έχει συνειδητοποιήσει εντελώς τις πολιτικές περιπλοκές εκείνου που άρχισε σαν προσωπική αναγκαιότητα, αλλά μέχρι ένα επίπεδο δεν δέχτηκε τους περιορισμούς και την καταπίεση που της επιβλήθηκε από τον πιο βασικό λόγο γι' αυτή, της κοινωνίας τον θηλυκό ρόλο.
Ποιοι είναι οι στόχοι σας;
Έχουμε σχετικά μικρή διάρκεια ζωής, και σ' αυτή τη φάση λειτουργούμε πιο πολύ σαν ομάδα αυτοσυνείδησης, δηλαδή προς τα μέσα. Αρχίσαμε να υπάρχουμε σαν ομάδα από το φθινόπωρο, αλλά τότε είμαστε πολύ λίγες κοπέλες. (Οι ομάδες αυτοσυνείδησης είναι μικρές ομάδες γυναικών, που συναντιούνται τακτικά για να συζητήσουν για τις προσωπικές τους εμπειρίες και να βγάλουν διάφορα συμπεράσματα). Πέρα από το στόχο μας, που είναι η αποενοχοποίηση και απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας, οι στόχοι μας είναι αντίστοιχοι με αυτούς του γυναικείου κινήματος, δηλαδή απελευθέρωση της γυναίκας. Ειδικότερος στόχος μας είναι η παραδοχή και αναγνώριση της γυναικείας σεξουαλικότητας και ακόμα πιο ειδικός στόχος είναι η απελευθέρωση του λεσβιασμού που είναι ένα μέρος από το φάσμα της γυναικείας σεξουαλικότητας. Ακόμη σαν στόχο μας έχουμε την ενεργό συμμετοχή μας στο γυναικείο κίνημα. Ήδη συνεργαζόμαστε με τις άλλες γυναικείες ομάδες σε εκδηλώσεις φεμινιστικές (όπως σ' αυτήν που έγινε ομιλία της Αγγλίδας φεμινίστριας Σίλα Ροουμπόθαμ), συνυπογράφουμε προκηρύξεις (όπως την προκήρυξη που κυκλοφόρησε για τη "Διεθνή Ημέρα Αντισύλληψης" και την προκήρυξη διαμαρτυρίας για τις φυλακισμένες γυναίκες). Συμμετέχουμε επίσης τακτικά στην επιτροπή αγώνα των γυναικείων ομάδων, που έχει δημιουργηθεί και που έχει συντονιστικό χαρακτήρα για την προς τα έξω δράση των ομάδων.
ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ποιοι είναι οι κοινωνικοί λόγοι της ύπαρξης του λεσβιασμού; Τι ρόλο παίζει η πατριαρχική κοινωίια;
Δεν είναι η πατριαρχική κοινωνία με τα με τα αυστηρά ερωτικά στερεότυπα, που μας κάνει λεσβίες. Ο ρόλος της συνίσταται απλά στο να επιβάλλει μια μονοδιάστατη σεξουαλικότητα, που εξυπηρετεί την παραγωγή-αναπαραγωγή, ενοχοποιώντας την ομοφυλοφιλία και κάθε άλλη έκφραση σεξουαλικότητας, εκτός την υπό όρους ετεροφυλοφιλία.
Υπό όρους;
Ναι. Δηλαδή και η ετεροφυλοφιλία μας επιβάλλεται υπό όρους από την κοινωνία. Πρέπει να 'σαι παντρεμένος, να 'σαι μονογαμικός, πρέπει να κάνεις ορισμένα πράγματα στο σεξ κι όχι αλλα, κλπ. Η ετροφυλοφιλία δεν είναι αδέσμευτη και το μόνο που καταφέρνει η πατριαρχική κοινωνία είναι να οδηγεί στον μαρασμό και την απόγνωση όσους δεν εντάσσονται στις σεξουαλικές της νόρμες και θέλουν να ζήσουν διαφορετικά την σεξουαλικότητα τους.
Η ετεροφυλοφιλία δεν είναι φυσικός νόμος, είναι ηθικός νόμος. Ο οποίος διασφαλίζει την οικογένεια και σε συνέχεια την παραγωγή και την αναπαραγωγή, όπως είπα. Οι λόγοι που οδηγούν στην ομοφυλοφιλία είναι οι λόγοι που οδηγούν στην ετεροφυλοφιλία, δηλαδή η σεξουαλική επιθυμία. Το παθολογικό δεν είναι η έκφραση της ομοφυλοφιλικής η ετεροφυλοφιλικής επιθυμίας, αλλά η σεξουαλική στείρωση, η σεξουαλική απονέκρωση των ατόμων, η απουσία της σεξουαλικής επιθυμίας και η ανυπαρξία οργασμού.
Παίζει, μήπως ρόλο, στην ύπαρξη του λεσβιασμού, και η συμπεριφορά των αντρών στην κοινωνία μας, που είναι καταπιεστική;
Δεν είναι αυτή καθ' αυτή η συμπεριφορά των αντρών που μας κάνει ομοφυλόφιλες. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αντροκρατική ιδεολογία που βασίζεται στην ακαμψία των προτύπων, δηλαδή ο άντρας να υπερασπίζει τον αντρισμό του, η γυναίκα τη θυλυκότητα της και η ετεροφυλοφιλία να είναι ο μόνος κυρίαρχος ερωτικός λόγος, αποκλείει την ομοφυλοφιλία. Ο ρόλος της πατριαρχικής ιδεολογίας είναι το πνίξιμο της ομοφυλοφιλικής επιθυμίας, και όχι η εμφάνιση της. (…)
Στην οικογένεια σας αντιμετωπίζετε περισσότερες δυσκολίες από τους άντρες ομοφυλόφιλους;
Όσον αφορά στο να φανερωθούμε ότι είμαστε λεσβίες; Γενικά, οι λεσβίες το πρωτοδήλωσαν ότι είναι λεσβίες, σε άλλες χώρες, όταν είχε ήδη δημιουργηθεί το γυναικείο κίνημα, και σ' αυτό βοήθησαν πολύ οι ομάδες αυτοσυνείδησης. Συγκεκριμένα, στη δική μας ομάδα, ορισμένες κοπέλες δεν έχουν πρόβλημα στο να διακηρύξουν δημόσια την ομοφυλοφιλία τους. Στις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας διαβάζουν ψηφίσματα ή κρατούν τα πλακάτ της ομάδας. Έχουν ξεπεράσει κάθε δυσκολία με τις οικογένειες τους. Άλλες είναι πιο επιφυλακτικές. Πιθανόν οι οικογένειες τους να ξέρουν γι' αυτές, όμως η δημοσιότητα θα έδινε στην οικογένεια τους μεγάλη πίκρα. Μπορεί πολλές από μας να απορρίπτουμε θεωρητικά τον δοσμένο θεσμό της οικογένειας, όμως το γεγονός ότι έχουμε γεννηθεί και ανατραφεί μέσα στην οικογένεια, δεν μπορεί παρά να μας δένει με δεσμούς αγάπης με τα μέλη της. Παρ' όλα αυτά, συχνά περνάει από τη σκέψη μας ότι ο πόνος του να ζούμε στη μοναξιά και την απομόνωση, είναι απείρως πιο μεγάλος από τον πόνο που θα δοκιμάσουν οι δικοί μας από τη δημοσιότητα μας σαν λεσβίες. Γενικά, νομίζω ότι η σχέση μας με την οικογένεια μας είναι δυναμική κι οχι στατική. Δηλαδή, στην αρχή μπορεί να στεναχωρηθούν, να τους φανεί παράξενο, να πιέζουν για γάμο, μετά όμως, δέχονται αυτήν την κατάσταση. Σιγά-σιγά οι σχέσεις μας αποκαθίστανται και γίνονται φυσιολογικές.
της Αλίκης Ξένου Βενάρδου (περιοδικό ΠΑΝΘΕΟΝ, τεύχος 701, Ιούνιος 1980)
"Ποιοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν στην οργάνωση σας, σαν αυτόνομης ομάδας;
Είναι οι αντίστοιχοι λόγοι, που γέννησαν το φεμινιστικό κίνημα. Η Ελληνίδα αρχίζει να συνειδητοποιεί το πρόβλημα της υπόστασης της σαν γυναίκας, στο βαθμό που συμμετέχει στην παραγωγή, στο μέτρο που η παραδοσιακή οικογένεια κλονίζεται. Οι πιο πολλές από εμάς αφυπνιστήκαμε πρώτα σαν φεμινίστριες και στη συνέχεια είδαμε ότι είχαμε ένα ιδιαίτερο πρόβλημα και γι' αυτό έπρεπε να αυτοοργανωθούμε με άξονα το ιδιαίτερο μας πρόβλημα. Το δικό μας πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στη σεξουαλικότητα. Που, βέβαια, και το γυναικείο κίνημα έχει αμφισβητήσει. Όμως, η δική μας ύπαρξη σαν λεσβίες και μόνο αυτή, αμφισβητεί τους ρόλους και τα στερεότυπα πάνω στα οποία έχει οικοδομηθεί ολόκληρη η καταπιεστική κοινωνία. Γι' αυτό και η φαλλοκρατική κοινωνία μάς καταπιέζει και μας καταδικάζει στη σιωπή.
Γιατί αμφισβητεί η δική σας ύπαρξη την σημερινή, πατριαρχική κοινωνία;
Γιατί η λεσβία είναι μια γυναίκα που δρα με την εσωτερική της παρόρμηση να είναι ένα πιο ολοκληρωμένο και ελεύθερο ανθρώπινο ον απ' ό,τι η κοινωνία της επιτρέπει. Ίσως να μην έχει συνειδητοποιήσει εντελώς τις πολιτικές περιπλοκές εκείνου που άρχισε σαν προσωπική αναγκαιότητα, αλλά μέχρι ένα επίπεδο δεν δέχτηκε τους περιορισμούς και την καταπίεση που της επιβλήθηκε από τον πιο βασικό λόγο γι' αυτή, της κοινωνίας τον θηλυκό ρόλο.
Ποιοι είναι οι στόχοι σας;
Έχουμε σχετικά μικρή διάρκεια ζωής, και σ' αυτή τη φάση λειτουργούμε πιο πολύ σαν ομάδα αυτοσυνείδησης, δηλαδή προς τα μέσα. Αρχίσαμε να υπάρχουμε σαν ομάδα από το φθινόπωρο, αλλά τότε είμαστε πολύ λίγες κοπέλες. (Οι ομάδες αυτοσυνείδησης είναι μικρές ομάδες γυναικών, που συναντιούνται τακτικά για να συζητήσουν για τις προσωπικές τους εμπειρίες και να βγάλουν διάφορα συμπεράσματα). Πέρα από το στόχο μας, που είναι η αποενοχοποίηση και απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας, οι στόχοι μας είναι αντίστοιχοι με αυτούς του γυναικείου κινήματος, δηλαδή απελευθέρωση της γυναίκας. Ειδικότερος στόχος μας είναι η παραδοχή και αναγνώριση της γυναικείας σεξουαλικότητας και ακόμα πιο ειδικός στόχος είναι η απελευθέρωση του λεσβιασμού που είναι ένα μέρος από το φάσμα της γυναικείας σεξουαλικότητας. Ακόμη σαν στόχο μας έχουμε την ενεργό συμμετοχή μας στο γυναικείο κίνημα. Ήδη συνεργαζόμαστε με τις άλλες γυναικείες ομάδες σε εκδηλώσεις φεμινιστικές (όπως σ' αυτήν που έγινε ομιλία της Αγγλίδας φεμινίστριας Σίλα Ροουμπόθαμ), συνυπογράφουμε προκηρύξεις (όπως την προκήρυξη που κυκλοφόρησε για τη "Διεθνή Ημέρα Αντισύλληψης" και την προκήρυξη διαμαρτυρίας για τις φυλακισμένες γυναίκες). Συμμετέχουμε επίσης τακτικά στην επιτροπή αγώνα των γυναικείων ομάδων, που έχει δημιουργηθεί και που έχει συντονιστικό χαρακτήρα για την προς τα έξω δράση των ομάδων.
ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ποιοι είναι οι κοινωνικοί λόγοι της ύπαρξης του λεσβιασμού; Τι ρόλο παίζει η πατριαρχική κοινωίια;
Δεν είναι η πατριαρχική κοινωνία με τα με τα αυστηρά ερωτικά στερεότυπα, που μας κάνει λεσβίες. Ο ρόλος της συνίσταται απλά στο να επιβάλλει μια μονοδιάστατη σεξουαλικότητα, που εξυπηρετεί την παραγωγή-αναπαραγωγή, ενοχοποιώντας την ομοφυλοφιλία και κάθε άλλη έκφραση σεξουαλικότητας, εκτός την υπό όρους ετεροφυλοφιλία.
Υπό όρους;
Ναι. Δηλαδή και η ετεροφυλοφιλία μας επιβάλλεται υπό όρους από την κοινωνία. Πρέπει να 'σαι παντρεμένος, να 'σαι μονογαμικός, πρέπει να κάνεις ορισμένα πράγματα στο σεξ κι όχι αλλα, κλπ. Η ετροφυλοφιλία δεν είναι αδέσμευτη και το μόνο που καταφέρνει η πατριαρχική κοινωνία είναι να οδηγεί στον μαρασμό και την απόγνωση όσους δεν εντάσσονται στις σεξουαλικές της νόρμες και θέλουν να ζήσουν διαφορετικά την σεξουαλικότητα τους.
Η ετεροφυλοφιλία δεν είναι φυσικός νόμος, είναι ηθικός νόμος. Ο οποίος διασφαλίζει την οικογένεια και σε συνέχεια την παραγωγή και την αναπαραγωγή, όπως είπα. Οι λόγοι που οδηγούν στην ομοφυλοφιλία είναι οι λόγοι που οδηγούν στην ετεροφυλοφιλία, δηλαδή η σεξουαλική επιθυμία. Το παθολογικό δεν είναι η έκφραση της ομοφυλοφιλικής η ετεροφυλοφιλικής επιθυμίας, αλλά η σεξουαλική στείρωση, η σεξουαλική απονέκρωση των ατόμων, η απουσία της σεξουαλικής επιθυμίας και η ανυπαρξία οργασμού.
Παίζει, μήπως ρόλο, στην ύπαρξη του λεσβιασμού, και η συμπεριφορά των αντρών στην κοινωνία μας, που είναι καταπιεστική;
Δεν είναι αυτή καθ' αυτή η συμπεριφορά των αντρών που μας κάνει ομοφυλόφιλες. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αντροκρατική ιδεολογία που βασίζεται στην ακαμψία των προτύπων, δηλαδή ο άντρας να υπερασπίζει τον αντρισμό του, η γυναίκα τη θυλυκότητα της και η ετεροφυλοφιλία να είναι ο μόνος κυρίαρχος ερωτικός λόγος, αποκλείει την ομοφυλοφιλία. Ο ρόλος της πατριαρχικής ιδεολογίας είναι το πνίξιμο της ομοφυλοφιλικής επιθυμίας, και όχι η εμφάνιση της. (…)
Στην οικογένεια σας αντιμετωπίζετε περισσότερες δυσκολίες από τους άντρες ομοφυλόφιλους;
Όσον αφορά στο να φανερωθούμε ότι είμαστε λεσβίες; Γενικά, οι λεσβίες το πρωτοδήλωσαν ότι είναι λεσβίες, σε άλλες χώρες, όταν είχε ήδη δημιουργηθεί το γυναικείο κίνημα, και σ' αυτό βοήθησαν πολύ οι ομάδες αυτοσυνείδησης. Συγκεκριμένα, στη δική μας ομάδα, ορισμένες κοπέλες δεν έχουν πρόβλημα στο να διακηρύξουν δημόσια την ομοφυλοφιλία τους. Στις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας διαβάζουν ψηφίσματα ή κρατούν τα πλακάτ της ομάδας. Έχουν ξεπεράσει κάθε δυσκολία με τις οικογένειες τους. Άλλες είναι πιο επιφυλακτικές. Πιθανόν οι οικογένειες τους να ξέρουν γι' αυτές, όμως η δημοσιότητα θα έδινε στην οικογένεια τους μεγάλη πίκρα. Μπορεί πολλές από μας να απορρίπτουμε θεωρητικά τον δοσμένο θεσμό της οικογένειας, όμως το γεγονός ότι έχουμε γεννηθεί και ανατραφεί μέσα στην οικογένεια, δεν μπορεί παρά να μας δένει με δεσμούς αγάπης με τα μέλη της. Παρ' όλα αυτά, συχνά περνάει από τη σκέψη μας ότι ο πόνος του να ζούμε στη μοναξιά και την απομόνωση, είναι απείρως πιο μεγάλος από τον πόνο που θα δοκιμάσουν οι δικοί μας από τη δημοσιότητα μας σαν λεσβίες. Γενικά, νομίζω ότι η σχέση μας με την οικογένεια μας είναι δυναμική κι οχι στατική. Δηλαδή, στην αρχή μπορεί να στεναχωρηθούν, να τους φανεί παράξενο, να πιέζουν για γάμο, μετά όμως, δέχονται αυτήν την κατάσταση. Σιγά-σιγά οι σχέσεις μας αποκαθίστανται και γίνονται φυσιολογικές.
4 σχόλια:
Ευχαριστώ πολύ για τα τελευταία posts. Μια υπενθύμιση σε όσους λένε ότι το gay κίνημα στην Ελλάδα καθυστέρησε 30 χρόνια. Ας δώσουμε βαρύτητα στο γεγονός ότι το άρθρο για τις λεσβίες δημοσιεύτηκε στο Πάνθεον, ένα mainstream περιοδικό της εποχής, εδώ και 27 χρόνια. Το gay κίνημα δεν καθυστέρησε 30 χρόνια, το gay κίνημα ξεκίνησε όταν έπρεπε να ξεκινήσει, αλλά δυστυχώς έκανε κοιλιά δεκαετιών. Το ξέρουμε πολύ καλά αυτό εμείς οι παλαιότεροι, και οι λόγοι του εκφυλισμού έχουν γίνει αντικείμενο πολλών συζητήσεων. Δεν είμαστε, ως κοινότητα, άμοιροι ευθυνών.
Δυστυχώς οι συζητήσεις αυτές ποτέ δεν υπήρξαν δημόσιες, ποτέ δεν καταγράφηκαν, με αποτέλεσμα οι νεώτεροι όχι μόνο να αγνοούν το ιστορικό παρελθόν του ελληνικού γκέι κινήματος, αλλά 30 χρόνια μετά να ασχολούνται με τα ίδια ζητήματα, να αντιμετωπίζουν τα ίδια διλήμματα και να επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη.
Και δυστυχώς στη νέα συζήτηση επί των παλιών εκείνων αιτημάτων διαπιστώνει κανείς έκπτωση λόγου, επιχειρημάτων, φαντασίας. Αρκεί να συγκρίνει κανείς το κείμενο του ΠΑΝΘΕΟΝ του '80 με το πρόσφατο άρθρο για τις λεσβίες στο ΒΗΜΑDONA ("Οι άλλες γυναίκες", 26/8/07 - αν θυμάμαι καλά).
Χμμ!... «Το “lesbian chic” είναι πλέον αποδεκτό, έστω και με τη βοήθεια του lifestyle». ... Θα συμφωνήσω με τον προηγούμενο αναγνώστη / αναγνώστρια. Μήπως (ανάμεσα στ' άλλα), με σχετική αυταρέσκεια, μείναμε ικανοποιημένοι από το ότι για το mainstream έγιναν αναγνωρίσιμα, ίσως ακόμα υιοθετήθηκαν το image και η επιφάνεια; Ακόμα και στην Ελλάδα; Με αποτέλεσμα να χαλαρώσουμε και να μην παλέψουμε για την ουσία;
Δημοσίευση σχολίου