Ο Φόρστερ άκουσε στον Καβάφη μια φωνή που μιλούσε μέσα από τους αιώνες και μέσα από έναν άλλο πολιστισμό, τον πολιτισμό των πολύ συχνά ηττημένων Ελλήνων, που όμως, στο πρόσωπό του, σε αυτή τη μακρινή εξορία, δεν είχε καταρρεύσει, ούτε και αφανιστεί. «Η φυλετική καθαρότητα τον ενοχλούσε, όπως και ο πολιτικός ιδεαλισμός. […] Ο πολιτισμός που σεβόταν ήταν ένα μπάσταρδο πράγμα στο οποίο δέσποζε η ελληνική ράτσα, και στο οποίο, κάθε τόσο, εισέβαλλαν παρείσακτοι, για να το αλλοιώσουν και να αλλοιωθού. Αν η ράτσα πέθαινε –δεν πειράζει: είχε κάνει τη δουλειά της».Για τον Φόρστερ, τον ανήσυχο Άγγλο που είχε απογοητευτεί από το πατριωτικό ευαγγέλιο των συμπατριωτών του, ο Έλληνας κύριος με το ψάθινο καπέλο ήταν η άλλη πλευρά της Ιστορίας. Το 1918, κάνοντας την αιώνια ερώτησή του –«πώς θα τελειώσει, πώς τελειώνει πάντα;»-, ο Καβάφης, μεταξύ αστείου και σοβαρού, προκάλεσε τον Φόρστερ με μια σκέψη που εκείνη τη στιγμή φαινόταν ανέφικτη: «Ποτέ μην ξεχνάς ότι εμείς οι Έλληνες έχουμε πτωχεύσει. Αυτή είναι η διαφορά μας με τους αρχαίους, και με εσάς, αγαπητέ μου Φόρστερ. Να προσεύχεσαι, αγαπητέ μου, να μην χάσετε ποτέ εσείς οι Άγγλοι –με τον τυχοδιωκτισμό που σας διακρίνει- τα κεφάλαιά σας, γιατί τότε θα μοιάζετε με μας: ανήσυχοι, κατεργάρηδες, ψεύτες».
Μάικλ Χάαγκ: Αλεξάνδρεια. Η πόλη της μνήμης. Φόρστερ, Καβάφης, Ντάρρελ (Ωκεανίδα, 2005)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου