.
«Αδριανός: αυτοκρατορία και σύγκρουση» στο Βρετανικό Μουσείο
Η σκοτεινή πλευρά ενός φιλότεχνου αυτοκράτορα
Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΜΠΑΡΚΑ (Ελευθεροτυπία, 19/07/2008)
Το γνωστό πορτρέτο του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού με την αρχαία ελληνική χλαμύδα «έσπασε» από σκαρπέλο συντηρήτριας στο Βρετανικό Μουσείο. Το κεφάλι, με το επιμελημένο γένι και τα σγουρά μαλλιά, είναι σίγουρα του Αδριανού. Το σώμα, όμως, ανήκει σε άλλον και κολλήθηκε πριν από 150 χρόνια. Το άγαλμα είναι, τελικά, ένα μεγάλο βικτοριανό λάθος...
Το αποκάλυψε η συντηρήτρια του Βρετανικού Μουσείου Τρέισι Σουίκ αφαιρώντας πολύ προσεκτικά τον γύψο που έκρυβε την ένωση του κεφαλιού με το σώμα. Είχε παρατηρήσει ότι το κεφάλι «κάθεται» πολύ περίεργα πάνω στον λαιμό. Μόλις είδε ότι και οι πτυχώσεις του υφάσματος συνέχιζαν και κάτω από τον γύψο, βεβαιώθηκε ότι τα δύο κομμάτια ποτέ δεν ανήκαν το ένα στο άλλο. Το Βρετανικό Μουσείο πάντα φιλοδοξούσε με μια μεγάλη έκθεση να επανεξετάσει τους μύθους και τις αλήθειες γύρω από τον Γραικύλο αυτοκράτορα (Graeculus, «μικρός Ελληνας»), όπως αποκαλούσαν όλοι τον Αδριανό. Δεν είχε φανταστεί όμως ποτέ ότι θα φτάσει σε... εικονοκλασία.
«Αδριανός: αυτοκρατορία και σύγκρουση» στο Βρετανικό Μουσείο
Η σκοτεινή πλευρά ενός φιλότεχνου αυτοκράτορα
Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΜΠΑΡΚΑ (Ελευθεροτυπία, 19/07/2008)
Το γνωστό πορτρέτο του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού με την αρχαία ελληνική χλαμύδα «έσπασε» από σκαρπέλο συντηρήτριας στο Βρετανικό Μουσείο. Το κεφάλι, με το επιμελημένο γένι και τα σγουρά μαλλιά, είναι σίγουρα του Αδριανού. Το σώμα, όμως, ανήκει σε άλλον και κολλήθηκε πριν από 150 χρόνια. Το άγαλμα είναι, τελικά, ένα μεγάλο βικτοριανό λάθος...
Το αποκάλυψε η συντηρήτρια του Βρετανικού Μουσείου Τρέισι Σουίκ αφαιρώντας πολύ προσεκτικά τον γύψο που έκρυβε την ένωση του κεφαλιού με το σώμα. Είχε παρατηρήσει ότι το κεφάλι «κάθεται» πολύ περίεργα πάνω στον λαιμό. Μόλις είδε ότι και οι πτυχώσεις του υφάσματος συνέχιζαν και κάτω από τον γύψο, βεβαιώθηκε ότι τα δύο κομμάτια ποτέ δεν ανήκαν το ένα στο άλλο. Το Βρετανικό Μουσείο πάντα φιλοδοξούσε με μια μεγάλη έκθεση να επανεξετάσει τους μύθους και τις αλήθειες γύρω από τον Γραικύλο αυτοκράτορα (Graeculus, «μικρός Ελληνας»), όπως αποκαλούσαν όλοι τον Αδριανό. Δεν είχε φανταστεί όμως ποτέ ότι θα φτάσει σε... εικονοκλασία.
Την Τετάρτη θα ανοίξει η μεγάλη έκθεση «Αδριανός: Αυτοκρατορία και σύγκρουση» (Hadrian: Empire and conflict) και το άγαλμα που εκτίθεται με μεγαλοπρέπεια ενάμιση αιώνα στο Βρετανικό Μουσείο θα παρουσιαστεί ξανά ολόκληρο. Μόνο που θα συνοδεύεται από την εξήγηση για τα... δανεικά ρούχα του αυτοκράτορα!
Τα κομμάτια του ανασκάφηκαν το 1861 σε ιερό του Απόλλωνος στη Λιβύη. Ο επιμελητής της έκθεσης Θόρστεν Οπερ δεν θεωρεί ότι οι συντηρητές συνειδητά κόλλησαν τα λάθος μέρη. Απεικόνισαν τη βικτοριανή άποψη, που ήθελε τον Αδριανό ανίσχυρο και λιγότερο επιβλητικό από τον προκάτοχό του Τραϊανό. «Για 20 λεπτά αισθανόμουν απαίσια. Καταστρέφαμε μια πολυαγαπημένη εικόνα του Αδριανού. Ομως είμαστε μουσείο και πρέπει να πούμε την αλήθεια», δήλωσε ο επιμελητής στην «Γκάρντιαν». «Η έκθεσή μας θα παρουσιάσει τη σκοτεινή, τραχιά πλευρά του. Αν και δεν νομίζω ότι θα μπορούσε ποτέ κάποιος ευχάριστος και ωραίος τύπος να διοικεί αυτοκρατορία», κατέληξε.
Τα κομμάτια του ανασκάφηκαν το 1861 σε ιερό του Απόλλωνος στη Λιβύη. Ο επιμελητής της έκθεσης Θόρστεν Οπερ δεν θεωρεί ότι οι συντηρητές συνειδητά κόλλησαν τα λάθος μέρη. Απεικόνισαν τη βικτοριανή άποψη, που ήθελε τον Αδριανό ανίσχυρο και λιγότερο επιβλητικό από τον προκάτοχό του Τραϊανό. «Για 20 λεπτά αισθανόμουν απαίσια. Καταστρέφαμε μια πολυαγαπημένη εικόνα του Αδριανού. Ομως είμαστε μουσείο και πρέπει να πούμε την αλήθεια», δήλωσε ο επιμελητής στην «Γκάρντιαν». «Η έκθεσή μας θα παρουσιάσει τη σκοτεινή, τραχιά πλευρά του. Αν και δεν νομίζω ότι θα μπορούσε ποτέ κάποιος ευχάριστος και ωραίος τύπος να διοικεί αυτοκρατορία», κατέληξε.
Η έκθεση φιλοδοξεί να προσφέρει νέες οπτικές για τη ζωή και την κληρονομιά του Αδριανού, εξετάζοντας τις μεγάλες αντιφάσεις της προσωπικότητάς του και την ομοφυλοφιλία του.
Αγάλματα, χάλκινα και αρχιτεκτονικά θραύσματα, συνολικά περισσότερα από 180 έργα από 28 χώρες (από την Ιταλία μέχρι τη Γεωργία και από το Ισραήλ μέχρι το Νιούκαστλ) θα φτάσουν στο Λονδίνο για να εκτεθούν μαζί με τα αντικείμενα των συλλογών του Βρετανικού Μουσείου στο Round Reading Room. Η αίθουσα επελέγη καθώς ο θόλος της μοιάζει με το Πάνθεον στη Ρώμη, ένα από τα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα του Αδριανού.
Τα εκθέματα που συγκεντρώνουν πάνω τους το ενδιαφέρον είναι τα τρία μέλη του κολοσσιαίου αγάλματος του Αδριανού, που ήρθαν στο φως το 2007 στη Σαγαλασσό της Τουρκίας, 100 χλμ. βόρεια της Αττάλειας. Ολόκληρο το άγαλμα του Αδριανού υπολογίζεται ότι ξεπερνούσε σε ύψος τα 5 μέτρα. Πρόκειται για το κεφάλι, το πέλμα του αγάλματος (80 εκ.) και το πόδι από το γόνατο μέχρι τον αστράγαλο (70 εκ.), τα οποία δεν έχουν εκτεθεί ξανά. Ζητήθηκαν κι από εμάς δύο έργα, το πορτρέτο του Αδριανού και εκείνο του Ελληνα εραστή του Αντίνοου, που βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Το ΚΑΣ δεν έχει ακόμη συνεδριάσει για να αποφασίσει αν θα τα δανείσουμε. Κι έτσι στη μεγάλη λίστα που δημοσιεύει στο site του το Βρετανικό με τα αντικείμενα-δάνεια της έκθεσης λάμπουμε διά της απουσίας μας. Μακάρι να προλάβουμε την έκθεση. Η Αθήνα, άλλωστε, ήταν η πόλη που λάτρεψε.
Τα εκθέματα που συγκεντρώνουν πάνω τους το ενδιαφέρον είναι τα τρία μέλη του κολοσσιαίου αγάλματος του Αδριανού, που ήρθαν στο φως το 2007 στη Σαγαλασσό της Τουρκίας, 100 χλμ. βόρεια της Αττάλειας. Ολόκληρο το άγαλμα του Αδριανού υπολογίζεται ότι ξεπερνούσε σε ύψος τα 5 μέτρα. Πρόκειται για το κεφάλι, το πέλμα του αγάλματος (80 εκ.) και το πόδι από το γόνατο μέχρι τον αστράγαλο (70 εκ.), τα οποία δεν έχουν εκτεθεί ξανά. Ζητήθηκαν κι από εμάς δύο έργα, το πορτρέτο του Αδριανού και εκείνο του Ελληνα εραστή του Αντίνοου, που βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Το ΚΑΣ δεν έχει ακόμη συνεδριάσει για να αποφασίσει αν θα τα δανείσουμε. Κι έτσι στη μεγάλη λίστα που δημοσιεύει στο site του το Βρετανικό με τα αντικείμενα-δάνεια της έκθεσης λάμπουμε διά της απουσίας μας. Μακάρι να προλάβουμε την έκθεση. Η Αθήνα, άλλωστε, ήταν η πόλη που λάτρεψε.
Ανάμεσα στα θεαματικά εκθέματα είναι μαρμάρινο άγαλμα της γυναίκας του Αδριανού Σαβίνας, χάλκινο άγαλμα του ίδιου που βρέθηκε στο Ισραήλ τη δεκαετία του '70, ένα ασημένιο πιάτο με το πορτρέτο του Αντίνοου και κομμάτι από τον πάπυρο των απομνημονευμάτων του Αδριανού. Αφηγείται σ' αυτό την απώλεια του πατέρα του, όπως την έζησε στα 9 του.
.
2 σχόλια:
Hadrian: Empire and Conflict
24 July - 26 October 2008
The Roman Emperor Hadrian (117 to 138AD) is best known for his passion for Greek culture, interest in architecture, his love for Antinous, and of course the eponymous wall he built between England and Scotland, then Caledonia. This exhibition, supported by BP, will look beyond this established image and offer new perspectives on his life and legacy, exploring the sharp contradictions of his personality and his role as a ruthless military commander. Incorporating recent scholarship and the latest spectacular archaeological discoveries, the exhibition will feature over 180 objects from 28 lenders from Italy to Georgia, from Israel to Newcastle. Loans of dramatic sculpture, exquisite bronzes and architectural fragments will be brought together and displayed for the first time in the UK, alongside famous objects from the Museum’s own collection such as the iconic bronze head of Hadrian and the Vindolanda tablets. This exhibition will be held in the Round Reading Room, often compared to one of Hadrian’s architectural masterpieces, the Pantheon in Rome.
Hadrian’s family were originally from Spain. As the Roman Empire expanded and became more diverse in the 1st and 2nd century AD it became possible for people outside the traditional elite to come to power. Hadrian was adopted by his predecessor Trajan, also a Spaniard, on his deathbed. By the time of Hadrian’s accession, the Roman Empire covered much of Europe, northern Africa and the Middle East. But Hadrian recognised imperial overstretch and acted quickly to re-draw the empire’s borders, to consolidate and strengthen rather than continuing the expansive campaigns of his predecessor. His first act on coming to power was to withdraw the Roman forces from Mesopotamia, present- day Iraq. Another example of this consolidation was the wall he had built in the north of England to mark the furthest reach of his empire. Hadrian was remarkable in that he travelled extensively across his empire, meeting more of his people than any other emperor before him.
Hadrian was a man of great contradiction in both his personality and reign: a military man and homosexual, he combined ruthless suppression of dissent with cultural tolerance. He reacted with great ferocity against the Jewish Revolt in 132 AD (examples of poignant objects belonging to Jewish rebels hiding in caves near Jerusalem will be included in the exhibition), but he was also a dedicated philhellene, passionate about Greek culture. He took a young Greek male lover, Antinous, who accompanied him on his travels around the empire. In AD 130, Antinous drowned in mysterious circumstances in Egypt. Consumed by grief, Hadrian founded a new city, Antinoupolis, close to the spot where he died and had Antinous declared a god, linked to the Egyptian deity Osiris. A cult of Antinous-Osiris sprang up resulting in statues, busts and silverware featuring the image of the newly deified youth.
A central theme of Hadrian’s life and his legacy can be found in his strong personal interest in architecture. Under his patronage, highly innovative, iconic buildings were constructed throughout the empire and form a major part of his legacy. The most famous are the Pantheon in Rome and his magnificent residence at Tivoli, a few miles east of the capital. The villa was like a small city, the empire in miniature. It evoked famous sites in Greece and Egypt and was a playground for new architecture, filled with exquisite works of art. The villa is still being excavated and exciting new finds and research will be presented in the exhibition.
Thorsten Opper, curator of the exhibition said: “This will be a unique opportunity to see important objects related to Hadrian in one exhibition. Hadrian was an extremely successful emperor who left an immense and enduring legacy, but one that is often not recognised or appreciated. This exhibition will allow for a reassessment of his character, his life, love and legacy”.
(britishmuseum.org/)
Αν και δεν συμμερίζομαι την υστερία σχετικά με τον επαναπατρισμό των γλυπτών του Παρθενώνα, το να ζητάει το Βρετανικό Μουσείο εκθέματα από το ΕΑΣ για να συμπληρώσει την έκθεσή του, εμένα προσωπικά μου φαίνεται ένδειξη θράσους.
Δημοσίευση σχολίου