ΜΗΝΑΣ ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΑΣ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Ελεύθερος στη ζωή και την τέχνη του

Β. Γεωργακοπούλου, Ε. Μαρίνου , Βλ. Κωστούρος (efsyn.gr, 6/12/2015)

Ο καθένας μας έχει μέσα του ένα μικρό κομμάτι από τον Μηνά Χατζησάββα. Από τους εξηντάρηδες μέχρι τους εικοσάρηδες. Ο ξαφνικός και πρόωρος θάνατός του δεν προκάλεσε, όμως, απλώς συγκίνηση. Μας έκανε να γυρίσουμε πίσω σε χρόνια σημαντικά για τη χώρα μας και τον πολιτισμό της.

Στα παιδιά του «Ελεύθερου Θεάτρου» επί χούντας. Στο «Ανοιχτό Θέατρο» του Γιώργου Μιχαηλίδη. Στον νέο ελληνικό κινηματογράφο. Μέσα σε όλα ο Μηνάς, να κυριαρχεί, να ξεχωρίζει.

Ζητήσαμε από πέντε δικούς του ανθρώπους να μας μιλήσουν γι' αυτόν. Ο Γιώργος Κόρρας είναι ο σκηνοθέτης της ιστορικής ταινίας «Τα παιδιά του Κρόνου», της πρώτης, ίσως, που μιλούσε για την ομοφυλοφιλία χωρίς ενοχές.

Γιώργος Κόρρας (σκηνοθέτης κινηματογράφου)

Ομοφυλοφιλία χωρίς καμία ενοχή

Γνώρισα τον Μηνά το 1970, ήθελε να γυρίσει τότε ο Γιώργος Μιχαηλίδης μια ταινία, κάναμε λίγες πρόβες. Αυτός πρωταγωνιστής, εγώ βοηθός σκηνοθέτη. Η ταινία δεν έγινε ποτέ, αλλά εμένα μου έμεινε ο Μηνάς. Ετσι έζησα από πολύ κοντά τις πρώτες παραστάσεις του «Ελεύθερου», ήμουν δίπλα τους, κάρφωνα, κρατούσα τη μηχανή στην προβολή που γινόταν στον «Αλή Ρέτζο». Από τότε συνοδοιπορήσαμε κανονικά με τον Μηνά. Συζήσαμε μέχρι το 1987, μια ζωή, δεκαεφτά χρόνια.

Οταν αποφάσισα να γυρίσω το 1985 τα «Παιδιά του Κρόνου» δεν υπήρχε περίπτωση να παίξει τον Θάνο άλλος από τον Μηνά. Ετσι κι αλλιώς από αυτόν ήταν εμπνευσμένος ως πρόσωπο και χαρακτήρας. Ημασταν νέοι και γενναίοι τότε. Ναι, ήταν δύσκολες οι εποχές για να θιγούν θέματα σαν την ομοφυλοφιλία ή να υπάρχει ανδρικό γυμνό στην οθόνη. Αλλά με μια έννοια ήταν και εύκολες εποχές.

Η γενιά μας ήταν η γενιά των χίπηδων, το γυμνό ήταν για μας κάτι το φυσικό, γυμνιστές ήμασταν όλοι, γεμίζαμε τις παραλίες, δεν είχαμε αναστολές, Μετά το AIDS άρχισε πάλι η ερωτική ελευθερία να μας βασανίζει. Ο Μηνάς και ο Τάκης ο Μόσχος, το ανδρικό ζευγάρι στην ταινία, δεν είχαν κανένα πρόβλημα να παίξουν γυμνοί, πιο δύσκολο μου φαινόταν να πείσω την Αννα Μακράκη, που δέχτηκε κι αυτή.

Τα «Παιδιά του Κρόνου» ήταν πρωτοποριακή ταινία γιατί δεν ήταν ενοχική. Είχε προηγηθεί ο «Αγγελος» του Κατακουζηνού, αλλά εκεί το αίσθημα της ομοφυλοφιλίας ήταν ενοχικό, οδηγούσε στο έγκλημα. Σε μας η ομοφυλοφιλία ήταν μια καθημερινότητα. Η Σώκου έγραψε στην κριτική της: «Η ταινία διαπνέεται από ένα ελεύθερο ομοφυλόφιλο πνεύμα».

Τα «Παιδιά του Κρόνου» είχαν επιτυχία, ήταν η μόνη ταινία που έκοψε τότε εισιτήρια. Πήρα, θυμάμαι, κάπου 300 χιλιάδες δραχμές, ζούσαμε τότε με πολύ λίγα, βγάλαμε με τον Μηνά τρεις μήνες.

Ο Μηνάς ως ηθοποιός είχε μια εξέλιξη της γκάμας του. Τον ένα χρόνο που σπούδασε στο Παρίσι, στα Cours Simon, του έλεγε ο Σιμόν: «Εσύ είσαι ηθοποιός molieresque, είσαι jeune comique, έχεις καταπληκτική κίνηση» και του έδινε να παίξει Σγαναρέλο και διάφορους υπηρέτες στον Μολιέρο. Ηταν ένας αεικίνητος νεαρός, θα μπορούσε κάλλιστα να έχει παίξει τον «Υπηρέτη δύο αφεντάδων».

Αλλά, αυτό είναι το σημαντικό, εξελίχτηκε σε πολύ σοβαρό ρολίστα. Και μπορούσε πια να παίξει τα πάντα, μεγάλους ρόλους, ενώ γενικά οι ζεν κομίκ όταν αρχίσουν να γερνάνε, δυσκολεύονται. Η Βαλάκου, ας πούμε, έμεινε ενζενί μέχρι τα 90 της, κάτι το παράταιρο.

Για τον χαρακτήρα του Μήνα θέλω απλώς να επαναλάβω μια φράση που είχε πει σε ανύποπτο χρόνο η Αλεξάνδρα Παντελάκη: «Είναι ο μόνος από το σινάφι μας που η επιτυχία δεν τον αλλοτρίωσε, δεν τον ξίπασε, δεν του άλλαξε τον χαρακτήρα». Παρέμεινε άνετος να πλησιάσει τον οποιοδήποτε και έδινε σε όλους το δικαίωμα να τον πλησιάσουν. Ηταν αυτό που λέμε προσηνής και ευπροσήγορος. Ενας απλός άνθρωπος.