ΓΥΜΝΟ ΓΕΥΜΑ. ΤΟ ΑΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Γυμνό γεύμα: Το αποκαταστημένο κείμενο
Το Γυμνό γεύμα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1959 και στην Αμερική το 1962. Οι υπεύθυνοι του εκδοτικού οίκου συνελήφθησαν λόγω του άσεμνου περιεχομένου του και το στοκ κατασχέθηκε από τις Aρχές. Tρία χρόνια μετά ακολούθησε η περίφημη δίκη του «Γυμνού γεύματος» και μόλις τον Ιούλιο του 1966 το Aνώτατο Δικαστήριο της Mασαχουσέτης αποφάσισε να επιτρέψει την κυκλοφορία του βιβλίου, μια ιστορική απόφαση που σημείωσε το τέλος της λογοκρισίας στις HΠA, στο πεδίο της λογοτεχνίας. Το βιβλίο έγινε γρήγορα θρύλος και μαζί με το Στο δρόμο του Kέρουακ και το Oυρλιαχτό του Γκίνσμπεργκ αποτελούν πλέον την «κoρυφαία τριάδα» της μπιτ λογοτεχνίας.
Άξονας του βιβλίου είναι η άγρια περιπέτεια του ναρκομανή Ουίλιαμ Λι, που δραπετεύει από τη Νέα Υόρκη και καταλήγει στην Ταγγέρη, στην κολασμένη «Διαζώνη» των παραισθήσεων, των ουσιών, και του ομοφυλόφιλου, οργιώδους σεξ. Στην ουσία το βιβλίο αποτελεί μια τολμηρή κατάβαση στη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης ασκώντας δι’ αυτής μια σκληρή κριτική στη δυτική και κυρίως την αμερικάνικη κουλτούρα του μεταφυσικού συντηρητισμού, της βίας, του σεξισμού, της πολιτικής διαφθοράς – στοιχεία που σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι εμφανή στον δυτικό πολιτισμό.
Το «Αποκαταστημένο κείμενο» αυτής της έκδοσης είναι κατά 20% μεγαλύτερο σε έκταση από την αρχική έκδοση του 1959. Δημοσιεύεται για πρώτη φορά στα ελληνικά με τις διορθώσεις των δύο γνωστότερων μελετητών του Μπάροουζ, του Τζέιμς Γκράουερχολτζ και του Μπάρι Μάιλς, ενώ επίσης περιλαμβάνει σε παράρτημα σημειώσεις του Μπάροουζ, διάφορα δοκίμια και εισαγωγές που έγραψε κατά καιρούς για το βιβλίο του, κείμενα που απορρίφτηκαν για διάφορους λόγους καθώς και εναλλακτικά προσχέδια του μυθιστορήματος.
Το 1991, κυκλοφόρησε η ομότιτλη ταινία του Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ, βασισμένη εν μέρει στο μυθιστόρημα αυτό αλλά και σε άλλα έργα του Μπάροουζ.
Το 2001 το περιοδικό Time περιέλαβε το Γυμνό γεύμα στα 100 καλύτερα μυθιστορήματα που γράφτηκαν στην αγγλική γλώσσα από το 1923.
Παραθέτουμε εδώ την ενθουσιώδη παρουσίαση που έγραψε γι' αυτή την έκδοση ο αριστοτέχνης της new wave επιστημονικής φαντασίας J.G. Ballard.
Το Γυμνό Γεύμα είναι μια πανδαισία που δεν πρόκειται να ξεχάσετε. Αυτό το καταπληκτικό μυθιστόρημα είναι μια σατιρική αποκάλυψη, μια βόλτα με τρενάκι του τρόμου στην κόλαση, ένα σαφάρι με πρωταγωνιστές τους πιο παράξενους ανθρώπους του πιο παράξενου πλανήτη, εμάς. Λέγεται για τα λογοτεχνικά αριστουργήματα πως η ιδιοφυία τους διαποτίζει την κάθε γραμμή, και δεν υπάρχει πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το οποίο να επιβεβαιώνει αυτόν τον ισχυρισμό από το Γυμνό Γεύμα. Ήδη από τις πρώτες αράδες αντιλαμβανόμαστε ότι μας αποκαλύπτεται ένας μοναδικός κόσμος – σατιρικός, παρανοϊκός, φουτουριστικός, παραληρηματικός. Αλλόκοτες και εφιαλτικές σκηνές εκτυλίσσονται ακαριαία, σαν φευγαλέες ματιές σε κάποια εξωτική και παρακμιακή πόλη. Απαιτείται χρόνος μέχρι να αντιληφθούμε πως αυτή η παράξενη πόλη είναι η ίδια στην οποία ζούμε και διάγουμε τον κανονικό μας βίο.
Εκ πρώτης όψης το Γυμνό Γεύμα κυριαρχείται από δύο άμεσα συνδεδεμένα θέματα, τα ναρκωτικά και την ομοφυλοφιλία, για τα οποία ο Μπάροουζ είναι αφειδώς ειλικρινής. Εικόνες όπως το χάραμα στο υπόγειο, τα φτηνά ξενοδοχεία, το μούδιασμα καθώς περιμένεις το επόμενο φιξάκι και η μελαγχολική αναζήτηση για μια άπιαστη σεξουαλική ευτυχία, όλα αυτά περιγράφουν τον κόσμο τον οποίο περιδιάβαινε ο Μπάροουζ τη δεκαετία του 1950 στη Νέα Υόρκη, στο Μεξικό και στην Ταγγέρη. Τα ναρκωτικά είναι το απόλυτο εμπόρευμα, έχει γράψει ο Μπάροουζ, αντιμετωπίζοντας τον εθισμό ως τμήμα μιας παγκόσμιας συνωμοσίας των ιθυνόντων δυνάμεων του κόσμου μας –των κοινοπραξιών των ΜΜΕ, της απέραντης πολιτικής και οικονομικής γραφειοκρατίας, και της ιατρικής επιστήμης που δρα με γνώμονα το κέρδος– και οι οποίες είναι αποφασισμένες να μας μετατρέψουν όλους σε απόλυτα εξαρτημένα άτομα, προκαλώντας μας ταυτόχρονα αμηχανία με την ψευδαίσθηση του παραβατικού σεξ.
Ο Μπάροουζ επιλέγει να ξεσκεπάσει βίαια αυτή τη συνωμοσία προσκαλώντας μας όλους σε γεύμα, και το μενού περιλαμβάνει ένα μυθιστόρημα το οποίο θεωρώ πως είναι το πιο σημαντικό και πρωτότυπο μυθιστόρημα Αμερικανού συγγραφέα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Γυμνό Γεύμα είναι η ηδονή του εξαρτημένου, η εισβολή της ανόθευτης ηδονής στον εγκέφαλο, και επίσης η αυστηρή και βαθιά αντικειμενική αλήθεια για τους εαυτούς μας, τις αυταπάτες μας και τον δόλο μας, σερβιρισμένο με γαρνιτούρα το πιο καυτερό χιούμορ. Εδώ θα βρείτε έναν στρατό ξεκαρδιστικών χαρακτήρων, υπό την ηγεσία του διαβόητου δρ Μπένγουεϊ, του πιο διεφθαρμένου και πλάνου γιατρού της λογοτεχνίας του εικοστού αιώνα.
Μετά το αναιμικό εδεσματολόγιο των πιο σύγχρονων μυθιστορημάτων, χαλαρώστε και περιδρομιάστε αυτό το μυθιστορηματικό λουκούλλειο γεύμα. (in.gr)

Ουίλιαμ Μπάροουζ: Γυμνό γεύμα (Τόπος, 2010)
Μετάφραση: Γιώργος Μπέτσος