ΤΟ ΑΡΜΕΝΙΣΜΑ

Ο τολμηρός Κουμανταρέας
Της Μικέλας Χαρτουλάρη (tanea.gr, 25/9/2010)
Ο Τοτός είναι ένας 45άρης εστέτ, πλούσιος, με καλλιτεχνικές ανησυχίες, πρώην ωραίος και πρώην αγνός, τώρα βαμμένος, με προχωρημένη φαλάκρα και έναν μακρύ χιτώνα. Ο Σπόρος είναι ένα πανέμορφο λαϊκό αγόρι, άξεστο αλλά ξύπνιο, γυμνό, φορώντας μόνο ένα τζιν. Ο ώριμος άντρας το είχε χτυπήσει κατά λάθος με το αυτοκίνητό του και τώρα το φιλοξενεί και το χαρτζιλικώνει, όπως άλλωστε και την ώριμη ξανθιά και κάποιους επιτήδειους που τον συντροφεύουν στις δουλειές του. Απόψε, πρωταγωνιστούν μαζί σε μια ερασιτεχνική θεατρική παράσταση στημένη σε μια αθηναϊκή βίλα του ΄65, αγχωμένοι επειδή ξέρουν πως υποθηκεύουν τη ζωή τους. Παριστάνουν την Ποππαία με τον Νέρωνα και ετοιμάζονται να «παντρευτούν» μπροστά σε ένα κανιβαλικό πλήθος καλεσμένων που διψά για εκκεντρικότητες. Οταν η γιορτή θα τελειώσει, ο άντρας θα έχει ανακαλύψει τον βαθύτερο εαυτό του και ο νεαρός θα έχει κερδίσει χρήματα, όμως θα κλαίει την αδυναμία του να λυτρωθεί από τα κοινωνικά αδιέξοδα. Γύρω τους, ένας ολόκληρος κόσμος θα εξακολουθεί να αισθάνεται «ότι αυτή η ζωή δεν είναι να την περνάς αψήφιστα· θέλει να την αρπάξεις απ΄ τον λαιμό προτού σ΄ αρπάξει εκείνη».
Γι΄ αυτήν την ιστορία που πηγαίνει κόντρα στα κοινωνικά ταμπού, ο Μένης Κουμανταρέας κάθισε στο σκαμνί τέσσερις φορές πριν από 40 χρόνια, με την κατηγορία ότι προσβάλλει τη δημόσια αιδώ και παρακινεί τους νέους σε ακολασίες. Είναι η νουβέλα «Οι γάμοι του Σπόρου και της Ποππαίας» που εκδόθηκε τα Χριστούγεννα του 1966 μαζί με τη «Μέρα του 1638» (με ήρωες ένα Ελληνόπουλο και ένα Τουρκάκι) και το «Αρμένισμα» (με θέμα ένα φορτίο αρμένηδων προσφύγων που κανένα λιμάνι δεν τους δέχεται). Εξαντλημένο από καιρό εκείνο το πολύπαθο τρίπτυχο, που είχε πέσει θύμα της χουντικής καταστολής, ξανακυκλοφόρησε μόλις με τον ίδιο γενικό τίτλο To αρμένισμα (Κέδρος) και εξακολουθεί να είναι ενοχλητικό. Ιδίως η ιστορία του Σπόρου και του Τοτού που ξαναβάζει στο τραπέζι τους αλλοτριωτικούς μηχανισμούς, τον μικροαστισμό και τις προκαταλήψεις της νεοελληνικής κοινωνίας. Και μας προκαλείνα αναρωτηθούμε αν η Ελλάδα του 21ου αιώνα που εντυπωσιάστηκε από την ταινία «Στρέλλα» έχει καταφέρει επιτέλους να αποδεχθεί τη συνάρτηση ερωτικής και κοινωνικής απελευθέρωσης.
«Η ελληνική κοινωνία παραμένει κατ΄ επίφαση ανεκτική» μού σχολίαζε προχθές ο 79χρονος Μένης Κουμανταρέας, που έχει ασχοληθεί σε πολλά βιβλία του με την απωθημένη ομοφυλοφιλία. «Απλώς έχει γίνει της μόδας το να είσαι λίγο γκέι, καθώς η μεταχείριση των ομοφυλόφιλων στα σίριαλ ή στο θέατρο λειτουργεί σαν καραμέλα, που ο θεατής την πιπιλίζει για να διασκεδάσει. Εάν όμως ανακαλύψει ότι ο γιος του είναι ομοφυλόφιλος, τότε του κόβεται το γέλιο. Και καμία “Στρέλλα” δεν μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές αναταράξεις, όσο κι αν το τέλος της ταινίας τούς δείχνει όλους- τρανσέξουαλ, γκέι, στρέιτ, παιδιά- να ζουν σαν οικογένεια. Στους δικούς μου “Γάμους...” πάντως, νομίζω ότι το πιο τολμηρό στοιχείο δεν είναι η σχέση ομοφυλοφιλίας και εξουσίας των δύο πρωταγωνιστών, όσο η περιγραφή του κοινωνικού κλίματος γύρω τους».