Η Αλι Σμιθ (Σκωτία, 1962) ανήκει στους πεζογράφους που παίζουν ανελέητα με τη γλώσσα. Εγραψε διηγήματα, μυθιστορήματα, ποιήματα και δοκίμια. Αρθρογραφεί στο ΤLS και την «Guardian». Το μυθιστόρημά της « Ηotel Global » (2001) υπήρξε υποψήφιο για το Βooker.Θεωρείται από τις σημαντικότερες εκπροσώπους της σύγχρονης αγγλόφωνης πεζογραφίας. Δεν διστάζει να ενσωματώσει στίχους τραγουδιών, ατάκες από ταινίες, συνθήματα, κλισέ στην αφήγησή της. Κάτω από τις φράσεις της αναπτύσσεται ένα υπόγειο δίχτυ διακειμενικών αναφορών. Τα βιβλία της σχεδόν προκαλούν την προφορική ανάγνωση: οι λέξεις της ζητούν να ακουστούν, το ίδιο και ο ρυθμός της ιστορίας.
Στο Κορίτσι συναντά αγόρι η συγγραφέας βασίζει τη μυθοπλασία της σε μια ιστορία από τις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου. Δεν διστάζει να απονείμει εύσημα στον Λατίνο ποιητή για την ποιητική του ισχύ και την ερωτική ανεξιθρησκία του, όπως αυτή διαφαίνεται στην ιστορία του Ιφι και της Ιάνθης (9ο βιβλίο, στ. 669-797, το οποίο απολαμβά νουμε πλέον στα ελληνικά στην ανεξίτηλη μετάφραση του Θόδωρου Παπαγγελή, όπου παραπέμπει και η μεταφράστρια του έργου).
Στην αφήγηση του Οβίδιου παρελαύνουν κορίτσια που περνάνε για αγόρια, ερωτεύονται με λεσβιακές προδιαγραφές, αλλά επιθυμούν στρέιτ συνευρέσεις. Μπορεί ο/η Ιφις να κάνει κήρυγμα σεξουαλικής ορθοδοξίας στις Μεταμορφώσεις, όμως το σεξιστικό χιούμορ του Οβίδιου δεν ταιριάζει στους φανατικούς της πολιτικής ορθότητας.
Η Αλι Σμιθ χωρίζει την ιστορία της σε πέντε κεφάλαια: Εγώ, Εσείς, Εμάς, Αυτοί, Τώρα όλοι μαζί. Δύο νεαρές αδελφές, η Μιτζ (Ιμογένη) και η Ανθεια Γκαν, εργάζονται σε μια μεγάλη εταιρεία, την Ρure. Η Μιτζ είναι στέλεχος δημιουργικού. Σε μια από τις συνεδριάσεις της εταιρείας, η Ανθεια συναντά την ακτιβίστρια Ιφι. Την ερωτεύεται κεραυνοβόλα. Μαζί θα κλιμακώσουν πράξεις ακτιβισμού. Θα έχουν μπλεξίματα με την αστυνομία. Η πολύ καθωσπρέπει Μιτζ μένει εμβρόντητη. Στον εσωτερικό μονόλογο που της αναλογεί, η συγγραφέας αποδίδει με εκρηκτική σύνταξη και λαχανιαστό ρυθμό, που αντικρύζεται με την αναπνοή της ηρωίδας στο τζόγκινγκ, το κουβάρι των σκέψεων της Μιτζ.
Η Μιτζ θα κατεβεί στην Αγγλία, καλεσμένη του αφεντικού. Μόλις εννοήσει τη δουλειά για την οποία την προορίζει ο Κιθ και ακούσει εμβρόντητη τα επιχειρήματά του πως «το νερό δεν είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Το νερό είναι ανθρώπινη ανάγκη. Κι αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να το εμπορευόμαστε. Μπορούμε να πουλάμε μια ανάγκη. Αυτό είναι δικό μας ανθρώπινο δικαίωμα», εξανίσταται. Παίρνει τις αποφάσεις της. Επιστρέφει στη γενέτειρά της και συντάσσεται με την αδελφή της. Βρίσκει τον έρωτα στο πρόσωπο του Πολ. Η Αλι Σμιθ δίνει ένα πανηγυρικό φινάλε. Εορταστικό και ανεδαφικό, ένα κανονικό γαϊτανάκι χαράς. Παίζει με τα κλισέ του χαπιέντ, για να τα υπονομεύσει αμέσως μετά, χωρίς όμως να διαλύσει το ευτυχές τέλος.
Αν θέλαμε, σώνει και καλά, να εντάξουμε ειδολογικά το μυθιστόρημα, θα μιλούσαμε για γκέι λογοτεχνία- αλλά και για πολιτικό μυθιστόρημα. Ο ομοφυλοφιλικός έρωτας που διατρέχει το βιβλίο δεν λειτουργεί σαν πικάντικη πινελιά ή προκλητικό δόλωμα. Το λεσβιακό ζευγάρι συνέχεται με δεσμούς συντροφικότητας, πολιτικής ιδεολογίας και πολιτικής πράξης. Η Αλι Σμιθ ξαναγράφει τον, λεσβιακών προδιαγραφών, μύθο του Οβιδίου: τον εντάσσει σε νέα κοινωνικοπολιτισμικά συμφραζόμενα, χωρίς ίχνος πολιτικής ορθότητας ή ηθικοδιδακτισμού. Η γοητεία αυτής της συγγραφέως κρύβεται στον τρόπο που χειρίζεται τη γλώσσα. Γι΄ αυτό και η μετάφρασή της είναι πρόκληση, την οποία η μεταφράστρια του έργου φέρνει εις πέρας. Για τη Σμιθ οι λέξεις δεν είναι απλώς φορείς ιδεών. Είναι ο τρόπος της να αντιλαμβάνεται τον κόσμο και να τον συνθέτει σε έργο τέχνης.
Και αυτό κάνει ένα θέμα τόσο ειδικό εντέλει αξιανάγνωστο. Γιατί η Σμιθ μπορεί να πατά στην αγγλοσαξονική παράδοση της γκέι λογοτεχνίας, όμως καταφέρνει μέσα από την επανάσταση της γλώσσας της να γράψει ένα κείμενο που μας αφορά όλους.
Σοφία Νικολαΐδου (Τα Νέα, 22/5/2010)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου