.
Στην κουλτούρα της ηδονοβλεψίας
(Το Ποντίκι, 12/3/2009)
Λένε ότι το πορνό είναι κάτι με το οποίο κανείς δεν παραδέχεται ότι θέλει να έχει σχέση. Κι όμως, βρίσκεται παντού. Η πορνογραφία έγινε τάση της μόδας, βρίσκεται σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας, στην τέχνη, στους δρόμους. Αυτό ακριβώς σκέφθηκαν οι διοργανωτές της έκθεσης στο Kunsthalle της Βιέννης και αποφάσισαν να αναζητήσουν την «Ταυτότητα του πορνό» μέσω μιας «Αποστολής στη σκοτεινή ζώνη», όπως είναι ο υπότιτλος της έκθεσης. Τι είναι όμως το πορνό; «Χαρακτηρισμός κινηματογραφικής ή τηλεοπτικής ταινίας ή δημοσιεύματος με αισχρό, άσεμνο…
…περιεχόμενο», απαντά ένα λεξικό της ελληνικής γλώσσας. Είναι η σημερινή πραγματικότητα σε πολλές εκφάνσεις της, η κυρίαρχη αισθητική, ακόμα και στάση ζωής πολλών θα έλεγε κανείς, αναλογιζόμενος το σύγχρονο γίγνεσθαι. Στη μιντιοκρατούμενη κοινωνία μας, άλλωστε, η «εκπόρνευση» δεν αποτελεί ίδιον των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης; Στην ηδονοβλεψία του κοινού δεν αποβλέπει το κυνήγι της εικόνας που προκαλεί ή μήπως δεν είναι συχνά «πορνογραφικός» ο τρόπος που εκμαιεύονται οι ειδήσεις, αναρωτιούνται οι διοργανωτές της έκθεσης. Από την άλλη, αναφερόμενοι στη σκιά της λάμψης των Όσκαρ, σημειώνουν ότι η επιμονή στην προβολή των επίμαχων σημείων των ηθοποιών, και δη των θηλυκών, δεν είναι αυτή που κλέβει την παράσταση; Οι ίδιοι οι σταρ αναμφισβήτητα γνωρίζουν τη δύναμη του βλέμματος και του σώματος κάθε φορά που διασχίζουν το κόκκινο χαλί. Η έκθεση αναζητά την ταυτότητα του πορνό, αντιμετωπίζοντάς το όχι και τόσο αρνητικά, μέσα από τη διάδοσή του σε ταινίες, γλυπτά και εγκαταστάσεις που εκφράζουν ερωτική επιθυμία. Η μεταφορά «απρεπών» εικόνων στις αίθουσες τέχνης δεν υπερβαίνει μόνο το τυπικό περιεχόμενο του πορνό έτσι όπως το καταναλώνουμε, αλλά θέτει και ερωτήματα σχετικά με τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στην τέχνη και στην εικαστική κουλτούρα της ηδονοβλεψίας. Τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση αποκαλύπτουν διάφορες «υπόγειες» σχέσεις. Ο αβανγκάρντ σκηνοθέτης Μάρτιν Άρνολντ, με τις σπουδές ψυχολογίας και την εμμονή του στο κινηματογραφικό κολάζ, αναζητά το οιδιπόδειο σύμπλεγμα στις ταινίες του Χόλιγουντ και ο Τέρενς Κοχ παρουσιάζει ένα βίντεο που δείχνει πρόσωπα με μάσκες. Οι διοργανωτές της έκθεσης όμως θυμίζουν στο κοινό και την καμπάνια γνωστής αμερικανικής εταιρείας απορρυπαντικών που είχε πρωταγωνίστρια τη διάσημη πορνοστάρ Μέριλιν Τσέιμπερς. Ο Γιοχάνες Βόνσαϊφερ πάλι εμπνέεται από τη γνωστότερη ταινία της, το «Πίσω από την πράσινη πόρτα» (1972), για να δημιουργήσει μια εγκατάσταση που παίζει με τις έννοιες της κάλυψης και της αποκάλυψης, των ταμπού και της παραβίασης του ιδιωτικού χώρου. Ο Γουίλιαμ Τζόουνς «υιοθετεί» ένα αστυνομικό βίντεο του 1962, το οποίο δείχνει δύο ομοφυλόφιλους σε μια τουαλέτα, ενώ η Κατρίνα Ντάσνερ δίνει τη λεσβιακή εκδοχή στην ιστορία της Λολίτας. Ο εναλλακτικός σκηνοθέτης πορνό Ίον ΜακΚέι αναμιγνύει στις ταινίες του πανκ, γκόθικ και αστικά κλισέ και ο Τόμπαρον Γουάξμαν προβάλει τον εαυτό του σε σαδομαζοχιστικές σκηνές. Αναμφισβήτητα, έπειτα από μια περιήγηση στην έκθεση, «ο κοινός ορισμός της πορνογραφίας ως απεικόνισης σεξουαλικών πράξεων με μοναδικό σκοπό τη διέγερση του θεατή δεν μοιάζει επαρκής», σημειώνουν οι διοργανωτές. Η έκθεση κλείνει με μια βιντεο-εγκατάσταση, που δείχνει έναν καταιγισμό πορνογραφικών σκηνών, ταξινομημένων κατά χρώμα. «Δεν είναι και πάντα τέχνη» παραδέχονται. Και συνεχίζουν θέτοντας το ερώτημα: «Παραμένει όμως ακόμα πορνό;». Αυτή η απάντηση έγκειται μάλλον στα προσωπικά βιώματα του καθενός. Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα, θα λέγαμε. Από εκεί και πέρα τι σημασία έχουν οι ορισμοί; Η έκθεση αυτή αποτελεί σίγουρα τέρψη για τους οφθαλμούς των επισκεπτών και καλύτερα να μη σκέφτονται ότι μπορεί να χαρακτηριστούν… ηδονοβλεψίες.
«Η ταυτότητα του πορνό - Αποστολή στη σκοτεινή ζώνη»
Kunsthalle Wien
Museumsplatz 1, Α-1070 Vienna
www.kunsthallewien.at
Έως 1η Ιουνίου 2009
(Το Ποντίκι, 12/3/2009)
Λένε ότι το πορνό είναι κάτι με το οποίο κανείς δεν παραδέχεται ότι θέλει να έχει σχέση. Κι όμως, βρίσκεται παντού. Η πορνογραφία έγινε τάση της μόδας, βρίσκεται σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας, στην τέχνη, στους δρόμους. Αυτό ακριβώς σκέφθηκαν οι διοργανωτές της έκθεσης στο Kunsthalle της Βιέννης και αποφάσισαν να αναζητήσουν την «Ταυτότητα του πορνό» μέσω μιας «Αποστολής στη σκοτεινή ζώνη», όπως είναι ο υπότιτλος της έκθεσης. Τι είναι όμως το πορνό; «Χαρακτηρισμός κινηματογραφικής ή τηλεοπτικής ταινίας ή δημοσιεύματος με αισχρό, άσεμνο…
…περιεχόμενο», απαντά ένα λεξικό της ελληνικής γλώσσας. Είναι η σημερινή πραγματικότητα σε πολλές εκφάνσεις της, η κυρίαρχη αισθητική, ακόμα και στάση ζωής πολλών θα έλεγε κανείς, αναλογιζόμενος το σύγχρονο γίγνεσθαι. Στη μιντιοκρατούμενη κοινωνία μας, άλλωστε, η «εκπόρνευση» δεν αποτελεί ίδιον των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης; Στην ηδονοβλεψία του κοινού δεν αποβλέπει το κυνήγι της εικόνας που προκαλεί ή μήπως δεν είναι συχνά «πορνογραφικός» ο τρόπος που εκμαιεύονται οι ειδήσεις, αναρωτιούνται οι διοργανωτές της έκθεσης. Από την άλλη, αναφερόμενοι στη σκιά της λάμψης των Όσκαρ, σημειώνουν ότι η επιμονή στην προβολή των επίμαχων σημείων των ηθοποιών, και δη των θηλυκών, δεν είναι αυτή που κλέβει την παράσταση; Οι ίδιοι οι σταρ αναμφισβήτητα γνωρίζουν τη δύναμη του βλέμματος και του σώματος κάθε φορά που διασχίζουν το κόκκινο χαλί. Η έκθεση αναζητά την ταυτότητα του πορνό, αντιμετωπίζοντάς το όχι και τόσο αρνητικά, μέσα από τη διάδοσή του σε ταινίες, γλυπτά και εγκαταστάσεις που εκφράζουν ερωτική επιθυμία. Η μεταφορά «απρεπών» εικόνων στις αίθουσες τέχνης δεν υπερβαίνει μόνο το τυπικό περιεχόμενο του πορνό έτσι όπως το καταναλώνουμε, αλλά θέτει και ερωτήματα σχετικά με τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στην τέχνη και στην εικαστική κουλτούρα της ηδονοβλεψίας. Τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση αποκαλύπτουν διάφορες «υπόγειες» σχέσεις. Ο αβανγκάρντ σκηνοθέτης Μάρτιν Άρνολντ, με τις σπουδές ψυχολογίας και την εμμονή του στο κινηματογραφικό κολάζ, αναζητά το οιδιπόδειο σύμπλεγμα στις ταινίες του Χόλιγουντ και ο Τέρενς Κοχ παρουσιάζει ένα βίντεο που δείχνει πρόσωπα με μάσκες. Οι διοργανωτές της έκθεσης όμως θυμίζουν στο κοινό και την καμπάνια γνωστής αμερικανικής εταιρείας απορρυπαντικών που είχε πρωταγωνίστρια τη διάσημη πορνοστάρ Μέριλιν Τσέιμπερς. Ο Γιοχάνες Βόνσαϊφερ πάλι εμπνέεται από τη γνωστότερη ταινία της, το «Πίσω από την πράσινη πόρτα» (1972), για να δημιουργήσει μια εγκατάσταση που παίζει με τις έννοιες της κάλυψης και της αποκάλυψης, των ταμπού και της παραβίασης του ιδιωτικού χώρου. Ο Γουίλιαμ Τζόουνς «υιοθετεί» ένα αστυνομικό βίντεο του 1962, το οποίο δείχνει δύο ομοφυλόφιλους σε μια τουαλέτα, ενώ η Κατρίνα Ντάσνερ δίνει τη λεσβιακή εκδοχή στην ιστορία της Λολίτας. Ο εναλλακτικός σκηνοθέτης πορνό Ίον ΜακΚέι αναμιγνύει στις ταινίες του πανκ, γκόθικ και αστικά κλισέ και ο Τόμπαρον Γουάξμαν προβάλει τον εαυτό του σε σαδομαζοχιστικές σκηνές. Αναμφισβήτητα, έπειτα από μια περιήγηση στην έκθεση, «ο κοινός ορισμός της πορνογραφίας ως απεικόνισης σεξουαλικών πράξεων με μοναδικό σκοπό τη διέγερση του θεατή δεν μοιάζει επαρκής», σημειώνουν οι διοργανωτές. Η έκθεση κλείνει με μια βιντεο-εγκατάσταση, που δείχνει έναν καταιγισμό πορνογραφικών σκηνών, ταξινομημένων κατά χρώμα. «Δεν είναι και πάντα τέχνη» παραδέχονται. Και συνεχίζουν θέτοντας το ερώτημα: «Παραμένει όμως ακόμα πορνό;». Αυτή η απάντηση έγκειται μάλλον στα προσωπικά βιώματα του καθενός. Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα, θα λέγαμε. Από εκεί και πέρα τι σημασία έχουν οι ορισμοί; Η έκθεση αυτή αποτελεί σίγουρα τέρψη για τους οφθαλμούς των επισκεπτών και καλύτερα να μη σκέφτονται ότι μπορεί να χαρακτηριστούν… ηδονοβλεψίες.
«Η ταυτότητα του πορνό - Αποστολή στη σκοτεινή ζώνη»
Kunsthalle Wien
Museumsplatz 1, Α-1070 Vienna
www.kunsthallewien.at
Έως 1η Ιουνίου 2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου