Αν πιστέψουμε στα λεγόμενα του Αριστοφάνη, κάποια νεαρά αγόρια πουλούσαν το κορμί τους έναντι χρημάτων, ενώ κάποια άλλα δίνονταν έναντι ενός λαγωνικού, ενός αλόγου ή ενός κοσμήματος. Ο Αιλιανός αναφέρεται και σε πολύτιμα ενδύματα ή σκλάβους αξίας που προσφέρονταν ως δώρα. Οι απαιτήσεις του ερωμένου από τον εραστή του –οι οποίες αποκαλούνταν επιτάγματα επιτάσσειν- είχαν συχνά ως αποτέλεσμα την καταστροφή του τελευταίου. Στον Ερωτικό του, ο Λυσίας τις προσθέτει στα ολέθρια αποτελέσματα του έρωτα. Αντίθετα, η άρνηση ενός εραστή να πληρώσει αφού είχε εκμεταλλευθεί τις χάρες ενός νεαρού αγοριού ήταν κάτι αρκετά συνηθισμένο. Στους Βάτραχους, ο Αριστοφάνης αναφέρει μεταξύ όσων κυλιούνται στο βόρβορο της Κόλασης και «τους άντρες που φεύγουν χωρίς να πληρώσουν αφού απήλαυσαν τα ερωτικά θέλγητρα ενός άλλου άντρα νεαρότερης ηλικίας». Προκειμένου ν’ αποφευχθεί τούτο το είδος καταχρήσεων, οι δύο ενδιαφερόμενοι δεσμεύονταν συχνά με συμβόλαιο. Αυτό καθιερωνόταν γραπτώς, συνυπογραφόταν από μάρτυρες και κατατίθετο σε ένα τρίτο πρόσωπο. Έτσι, βρίσκουμε στον Κατά Σίμωνος του Λυσία τη μνεία ενός συμβολαίου, βάσει του οποίου ο Σίμων ήταν υποχρεωμένος να πληρώσει τριακόσιες δραχμές στο Θεόδοτο. Σε αυτά τα συμβόλαια, εικονίζονταν οι προϋποθέσεις με τις οποίες το νεαρό αγόρι δεχόταν να πουληθεί. Παρ’ όλα αυτά, σπανίως ένας από τους συνυπογραφόμενους τολμούσε να αξιώσει ενώπιον δικαστηρίου την εφαρμογή των όρων του συμβολαίου! Εξάλλου, ο Αισχίνης επιβεβαιώνει ότι μια τέτοια αξίωση θα γέμιζε ντροπή τον αιτούντα. Παραβαίνοντας τούτο τον άγραφο κανόνα, ο Διοφάντης απαίτησε από τον άρχοντα το ποσό των τεσσάρων δραχμών ως αντιτίμο των θωπειών του. Και επειδή ήταν ορφανός, ο άρχοντας, ο οποίος είχε αναλάβει την προστασία των ορφανών, του τις παραχώρησε.
(…)
Πώς ασκείτο αυτή η πορνεία; Στην Αθήνα, τα νεαρά αγόρια πήγαιναν στην κατοικία του εραστή τους ή τον περίμεναν να τους επισκεφθεί σε τόπους διαφθοράς, μακριά από τις πολυσύχναστες συνοικίες. Οι λιγότερο σεμνότυφοι βημάτιζαν πάνω-κάτω στις αλέες της Πνύκας και πρόσφεραν τις ερωτικές τους χάρες κοντά στις οχυρώσεις ή στο λόφο του Λυκαβηττού. Κάποιοι άλλοι –σκλάβοι- τοποθετούνταν από τον κύριο τους σε οίκους διαφθοράς. Εκεί, στέκονταν δίπλα στην πόρτα (καθίζεσθαι) περιμένοντας τον πελάτη. Η ανδρική πορνεία θεωρείτο επάγγελμα και επιβαλλόταν στους εκπορνευόμενους ένας φόρος, που επικυρωνόταν κάθε χρόνο από την βουλή των Πεντακοσίων. Αυτός πληρωνόταν στους τελώνες. Παράλληλα με αυτήν την συνηθισμένη πορνεία, υπήρχε και μια άλλη πιο διακριτική, κοσμική, η οποία αυγκέντρωνε νέους καλών οικογενειών. Πριν εκπορνευθούν, αυτοί έρχονταν συνήθως σε επαφή με παιδαγωγούς, άντρες μεγαλύτερης ηλικίας. Δεν ήταν σπάνιο να βλέπεις ένα νεαρό αγόρι να εγκαταλείπει την κατοικία του για να περάσει τη νύχτα στο σπίτι ενός άλλου άντρα ή να λάβει μέρος σε ένα συμπόσιο. Ζούσε μέσα στην πολυτέλεια, δεν πλήρωνε το μερίδιο του στα συμπόσια, έπαιζε ζάρια, συναναστρεφόταν τις πόρνες. Για να αποφεύγεται κάθε σύγχυσή τους με τους εκπορνευόμενους, οι «έντιμοι» νέοι κάθονταν κοντά στους γονείς τους όταν ήταν προσκαλεσμένοι σε ένα συμπόσιο. Επιπλέον, οι εκπορνευόμενοι εύκολα αναγνωρίζονταν από την άνεση και την ανεμελιά τους.
Violaine Vanoueke: Η πορνεία στην Ελλάδα και στη Ρώμη (Παπαδήμας, 1996)
(…)
Πώς ασκείτο αυτή η πορνεία; Στην Αθήνα, τα νεαρά αγόρια πήγαιναν στην κατοικία του εραστή τους ή τον περίμεναν να τους επισκεφθεί σε τόπους διαφθοράς, μακριά από τις πολυσύχναστες συνοικίες. Οι λιγότερο σεμνότυφοι βημάτιζαν πάνω-κάτω στις αλέες της Πνύκας και πρόσφεραν τις ερωτικές τους χάρες κοντά στις οχυρώσεις ή στο λόφο του Λυκαβηττού. Κάποιοι άλλοι –σκλάβοι- τοποθετούνταν από τον κύριο τους σε οίκους διαφθοράς. Εκεί, στέκονταν δίπλα στην πόρτα (καθίζεσθαι) περιμένοντας τον πελάτη. Η ανδρική πορνεία θεωρείτο επάγγελμα και επιβαλλόταν στους εκπορνευόμενους ένας φόρος, που επικυρωνόταν κάθε χρόνο από την βουλή των Πεντακοσίων. Αυτός πληρωνόταν στους τελώνες. Παράλληλα με αυτήν την συνηθισμένη πορνεία, υπήρχε και μια άλλη πιο διακριτική, κοσμική, η οποία αυγκέντρωνε νέους καλών οικογενειών. Πριν εκπορνευθούν, αυτοί έρχονταν συνήθως σε επαφή με παιδαγωγούς, άντρες μεγαλύτερης ηλικίας. Δεν ήταν σπάνιο να βλέπεις ένα νεαρό αγόρι να εγκαταλείπει την κατοικία του για να περάσει τη νύχτα στο σπίτι ενός άλλου άντρα ή να λάβει μέρος σε ένα συμπόσιο. Ζούσε μέσα στην πολυτέλεια, δεν πλήρωνε το μερίδιο του στα συμπόσια, έπαιζε ζάρια, συναναστρεφόταν τις πόρνες. Για να αποφεύγεται κάθε σύγχυσή τους με τους εκπορνευόμενους, οι «έντιμοι» νέοι κάθονταν κοντά στους γονείς τους όταν ήταν προσκαλεσμένοι σε ένα συμπόσιο. Επιπλέον, οι εκπορνευόμενοι εύκολα αναγνωρίζονταν από την άνεση και την ανεμελιά τους.
Violaine Vanoueke: Η πορνεία στην Ελλάδα και στη Ρώμη (Παπαδήμας, 1996)
6 σχόλια:
(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η πορνεία στην Ελλάδα και στη Ρώμη
Στον πανάρχαιο κόσμο, πρώτοι οι ποιητές μάς μίλησαν για τις πόρνες. Ποια πραγματικότητα κρυβόταν όμως πίσω από τις ωδές τους προς την ομορφιά των εταίρων και τα παράπονα που εξέφραζαν για την πονηριά τους;
Η Violaine Vanoyeke μάς δίνει εδώ την απάντηση, παρουσιάζοντας πιστά πώς είχαν τα πράγματα σε μια κοινωνία η οποία, τουλάχιστον θεωρητικά, δεν καταδίκαζε τον σαρκικό έρωτα, και ειδικότερα, περιγράφοντάς μας την καθημερινή ζωή των εκπορνευμένων -τόσο των αγοριών όσο και των κοριτσιών. Επιπλέον, μας πληροφορεί πώς γινόταν μια γυναίκα πόρνη, περισσότερο από μια μεταστροφή της τύχης (έκθετα παιδιά, αιχμαλωσία από πειρατές κ.λπ.) παρά ύστερα από συνειδητή επιλογή, πού ασκούνταν η εμπορία των σωμάτων (δρομάκια των λιμανιών, πορνεία, κοιμητήρια, ταβέρνες...), ποια εφιαλτικά τεχνάσματα μαμής απέτρεπαν τις εγκυμοσύνες, ποια ψιμύθια και αλοιφές έκαναν μια πόρνη πιο ελκυστική. Μας αποκαλύπτει επίσης, μεταξύ άλλων εκπληκτικών γεγονότων, ποια ήταν η τιμή τους για την δείνα ή την τάδε "ειδικότητα", όπως και ποιο ποσοστό αφαιρούσαν οι δημόσιοι άνδρες, μέσω των φόρων και οι προαγωγοί, υπό το κράτος απειλών. Τέλος, μας παρουσιάζει τη στιγμή που η πορνεία συναντά το ιερό στοιχείο, σε ζευγαρώματα με φανταστικούς θεούς ή εκπληκτικές τελετουργίες σοδομισμού και μας λέει γιατί, μες στην απελπισία τους, τόσα κορίτσια που δεν είχαν άλλο τρόπο επιβίωσης, επιδίδονταν στις πρακτικές της μαγείας.
Συγγραφέας: Vanoyeke Violaine
Εκδότης: Εκδόσεις Παπαδήμα
Στις 7.12.2008 είχα γράψει στο μπλογκ μου
" Όπως είδαμε, σύμφωνα με τους Ντόβερ και Φουκό η ομοφυλοφιλία των αρχαίων δεν ήταν τίποτα παραπάνω από την σεξουαλική επιβολή του κυρίαρχου αρσενικού πάνω σε έναν ανήλικο έφηβο ο οποίος πρέπει πάση θυσία να αποφύγει τη διείσδυση αν θέλει να προστατεύσει την τιμή του. Οι δύο διανοούμενοι φαίνεται να μεταφέρουν στην αρχαιότητα τις απόψεις περί σεξουαλικότητας που κυριαρχούν μεταξύ των οπαδών στα ποδοσφαιρικά γήπεδα. Για αυτούς η ομοφυλοφιλία των αρχαίων δεν ήταν παρά ένα σχήμα εξουσίας και υποταγής."
Επίσης
" Στην Αθήνα ο μεγαλύτερος σε ηλικία άντρας (ο «εραστής») που επιθυμεί ερωτικά έναν νεότερο φροντίζει να το διαλαλεί δημόσια με όλους τους τρόπους. Παραγγέλει αγγεία με κολακευτικές φράσεις (π.χ. Λέαγρος καλός – ο Λέαγρος είναι όμορφος), απαγγέλει στίχους, συνθέτει τραγούδια, ακολουθεί κατά πόδας τον ερωμένο και του προσφέρει δώρα με ερωτικά υπονοούμενα (κόκορες, λαγούς, σκύλους ράτσας – ακόμα και καθαρόαιμα άλογα!). Ουσιαστικά οι «εραστές» - που μπορεί να είναι περισσότεροι από ένας και να μαλώνουν μεταξύ τους για τα μάτια του νεαρού - δεν είναι παρά θαυμαστές και ο «ερωμένος» είναι το αντικείμενο του πόθου τους"
Στο κείμενο που βάζεις η V Vanoueke κάνει ακριβώς το ίδιο πράγμα με τους Ντόβερ και Φουκό. Γι'αυτήν η ομοφυλοφιλία των αρχαίων ισοδυναμεί απλά με την πορνεία και τη σεξουαλική εκμετέλλευση (κατά προτίμηση ανηλίκων ή έστω νεαρών). Φτάνει σε σημείο να ταυτίζει την πορνεία επί χρήμασι (η οποία στην Αθήνα τουλάχιστον στερούσε σε κάποιον τα πολιτικά του δικαιώματα -γι'αυτό και οι επί χρήμασι ήταν συνήθως δούλοι) με τα δώρα που έκαναν κατά τη περίπλοκη τελετουργία της ερωτικής προσέγγισης οι διάφοροι "εραστές" που πολιορκούσαν ένα νεαρό "ερωμένο" (λαγωνικά, κόκορες, άλογα)! 'Ομως τα δώρα αυτά ήταν το ίδιο αποδεκτά ως κομμάτι του ερωτικού τελετουργικού όσο τα δώρα που ανταλλάσσουν οι ερωτευμένοι σήμερα.
Όλα τουρλού τουρλού δηλαδή για την κ. Vanoueke και το συμπέρασμα είναι πάντα το ίδιο: αφού οι αρχαίοι ήταν άνετοι με την ομοφυλοφιλία δεν μπορεί, κάτι το βρώμικο πρέπει να συνέβαινε. Πέστε το "πορνεία", "παιδεραστία", "βιασμό" ή όπως αλλιώς θέλετε. Το γεγονός ότι υπήρχαν άντρες που πήγαιναν με άντρες και γυναίκες που πήγαιναν με γυναίκες επειδή απλά αυτό τους ευχαριστούσε ή έστω ήταν μέρος των κοινωνικών συμβάσεων - αυτό πολύ απλά δεν περνάει από το μυαλό της.
Αδικείς ένα βιβλίο που δεν το έχεις διαβάσει.
Ή το αδικώ εγώ με το απόσπασμα που παρέθεσα.
Σε κάθε περίπτωση όμως μια βιβλιογραφία για την ομοφυλοφιλία στην αρχαιότητα δεν σχηματίζεται μόνο με ό,τι εμείς πρεσβεύουμε με βάση τις όποιες γνώσεις, τις προσδοκίες ή τις ηθελημένες προβολές μας.
Το βιβλίο αναφέρεται σαφέστατα στην πορνεία, ανδρική και κυρίως γυναικεία, και μάλιστα όσο το δυνατόν όχι αξιολογικά, εννοώ με κριτήρια σύγχρονης ηθικής.
Μας αρέσει ή όχι, οι μαρτυρίες της ανδρικής πορνείας είναι ένα κομμάτι της Ιστορίας μας, συχνά το μόνο που διασώζεται, ακριβώς επειδή χρησιμοποιείται από τους ομοφυλοφοβικούς για την απαξίωση της ομοφυλοφιλίας.
Θα ήταν φρόνιμο, πιστεύεις, να είμαστε εμείς εκείνοι που θα το απαρνηθούμε και θα το εξαφανίσουμε οριστικά στη λήθη για χάριν μιας συζητήσιμης "ευπρέπειας";
Για μια ακόμη φορά θα σε παραπέμψω στην Gay Βιβλιογραφία στα ελληνικά, όπου θα μπορέσεις να βρεις μια πιο εκτεταμένη λίστα τίτλων.
Αναφέρομαι στο απόσπασμα που έβαλες και όχι στο βιβλίο το οποίο δεν έχω διαβάσει.
Εντελώς άλλο πράγμα ήταν η ανδρική πορνεία στην αρχαιότητα (στην οποία αναφέρομαι στο ίδιο ποστ που παρέπεμψα παραπάνω και καθόλου δεν με ενδιαφέρει να την "εξαφανίσω") και άλλο πράγμα να συγχέουμε την πορνεία με τα δώρα που έκαναν οι εραστές στον ερωμένο. Εκεί η σύγχηση είναι πασιφανέστατη και οι σύγχρονες προκαταλήψεις που υπαγορεύουν αυτή τη σύγχηση είναι επίσης προφανείς.
"Αντικειμενική" επιστήμη όπως γνωρίζουμε -και όπως γνώριζε πολύ καλά και ο Φουκό- δεν υπάρχει. Ειδικά στην ιστορία και τις κοινωνικές επιστήμες οι ερευνητές κουβαλάνε πάντα ένα "φίλτρο" μέσω του οποίου προσεγγίζουν το παρελθόν και το οποίο έχει επηρεαστεί από την κοινωνία και την εποχή στην οποία ζουν. Και κάποιοι άλλοι ερευνητές μπορεί να έχουν άλλες ευαισθησίες που να στρέφουν την προσοχή τους σε πιο παραγνωρισμένα στοιχεία ή να τους βοηθάει να ξεκινούν την έρευνά τους χωρίς το χάντικαπ της μη εξοικείωσης ή της ενοχικής στάσης απέναντι σε ένα ζήτημα.
Δεν θα ήταν λοιπόν κακή ιδέα να προτείναμε μια λίστα βιβλίων σχετικών με την ομοφυλοφιλία στην Αρχαιότητα και κατά το δυνατόν με διαφορετικές προσεγγίσεις του θέματος, να τα διαβάζαμε και να τα σχολιάζαμε.
Ένα είδος γκέι διαδικτυακής λέσχης ανάγνωσης.
Ίσως αυτό να βοηθούσε να μάθουμε κάτι περισσότερο και η σύγχυση σταδιακά να μειωνόταν. Τι λες;
Eίναι όντως μια καλή ιδέα :-) Γιατί όχι;
Δημοσίευση σχολίου