12.3.09

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗΣ. ΣΤΗΝ ΚΟΨΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

Image Hosted by ImageShack.us
.
Κωνσταντίνος Γιάνναρης. Στην κόψη των γεγονότων
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΙΤΗ (Athens Voice, 11/3/2009)
Βουτηγμένος στην προετοιμασία της καινούργιας του ταινίας, σκηνοθέτησε τη θεατρική παράσταση “Eldorado”. Από κοντά και η αφιερωμένη σε αυτόν έκθεση «Στην κόψη του ξυραφιού». Η Α.V. συνάντησε τον Κωνσταντίνο Γιάνναρη, που δεν μασάει τα λόγια του.
Για μένα είστε ένας εξ αγχιστείας συγγενής του Παζολίνι – σκηνοθέτης και gay είναι τα ευκόλως αναγνωρίσιμα. Ας πούμε, η εμμονή σας με τους μετανάστες. Η εγγύτητά σας είναι περισσότερο αισθητική – για να μην πω ερωτική;
- Υπάρχει αυτή η παράμετρος, αλλά το γεγονός πως γεννήθηκα στην Αυστραλία, ήρθα στην Ελλάδα, σπούδασα και δούλεψα στην Αγγλία, επέστρεψα πάλι Ελλάδα… μου έδωσε την ψυχοσύνθεση του μετανάστη.
Ο Παζολίνι είχε γράψει πως «στη σύγκρουση μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας τα λαϊκά παιδιά ήταν από την πλευρά των μπάτσων». Συμφωνείτε;
- Μα να κατηγορείς τον τελευταίο κρίκο της εξουσίας –αυτούς που έχεις κάθε δικαίωμα να τους πεις ανεκπαίδευτους, ρατσιστές κ.ά.– για όλα τα δεινά της ελληνικής κοινωνίας είναι γελοίο, όταν υπάρχει το γενικευμένο μπάχαλο. Όμως όταν δεν υπάρχει ένα συμβόλαιο μεταξύ του πολίτη και του κράτους, τι μπορείς να περιμένεις; Και δεν υπάρχει, γιατί δεν υφίσταται επίγνωση καθηκόντων, εκτός δικαιωμάτων, από καμία πλευρά.
Οπότε οδεύουμε…
- Στην επικράτηση της φασιστικής νοοτροπίας: ο άλλος πάντα ευθύνεται για τα δεινά μου και όσο θα φταίει ο άλλος, εγώ θα βρίσκω το δίκιο μου ασκώντας βία.
Στον «Όμηρο», όμως, δείξατε πως η βία ήταν η έσχατη λύση, αφού ο «ήρωας» δεν μπορούσε διαφορετικά να βρει το δίκιο του.
- Αυτό δεν σημαίνει πως είμαι υπέρ της βίας, όταν κατέγραψα τον τρόπο που μεταμορφώθηκε αυτός ο άνθρωπος σε απαγωγέα-δολοφόνο – νομίζω πως με κάποιον τρόπο ήταν προφητική αυτή η ταινία για τα επεισόδια. Να επιστρέψουμε όμως στις θέσεις του Παζολίνι. Ο Παζολίνι είχε κουραστεί με όλη την κατάσταση στην Ιταλία στα τέλη της δεκαετίας του ’60, όταν ο συναισθηματισμός είχε εμπλακεί με τη βία. Αυτά τα κείμενά του στην “Corriere della Sera” είναι τόσο επίκαιρα όσο ποτέ –δες επίθεση στο Alter–, γιατί η τωρινή κατάσταση στην Ελλάδα θυμίζει πολύ εκείνη την εποχή στην Ιταλία. Ο Παζολίνι έγειρε την πλάστιγγα προς τους μισθοφόρους μπάτσους για να δείξει πως τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο.
Οι μεταπτυχιακές σπουδές σας είχαν θέμα «Μεταπολεμικές ελληνοσοβιετικές σχέσεις». Πώς κρίνετε το σημερινό λόγο της Αριστεράς;
- Στην πραγματικότητα μιλάμε για κουφάρι της Αριστεράς. Ποτέ η Αριστερά στην Ελλάδα δεν συμπεριφέρθηκε ιδιαίτερα έξυπνα, τουλάχιστον σε επίπεδο στοχαστών. Τη γλίτωσαν μόνο αυτοί που έφυγαν έξω, όπως ο Καστοριάδης, ο Αξελός, με κάποιο τρόπο και ο Πουλαντζάς. Το ΚΚΕ μοιάζει με μια θρησκευτική σέχτα Πίστης παρά Ανάλυσης. Από την άλλη, ο Συνασπισμός δεν έχει αποφασίσει τι θέλει να είναι. Να κάνω επανάσταση κι αν ναι, τι επανάσταση να κάνω; Ολίγον παλαιοσταλινισμός, ολίγον ανανεωτισμός, γενικά ολίγον και καμιά ευθύνη.
Στα γεγονότα του Δεκεμβρίου σάς ήταν ξεκάθαρο με ποια πλευρά θα πάτε;
- Δυσκολεύτηκα. Χρειάστηκα χρόνο για να συνειδητοποιήσω τι σήμαινε η δολοφονία του παιδιού, αλλά τελικά κατέβηκα κι εγώ στους δρόμους. Νομίζω πως δεν ήμουν ο μόνος που δεν πήρε χαμπάρι τι συνέβη. Αυτή η τυφλή βία εξέπληξε ακόμη και τους αναρχικούς, που εξορίστηκαν από το Πολυτεχνείο για να μεταφερθούν στην ΑΣΟΕ. Βρέθηκα μέσα στο Πολυτεχνείο και αυτό που είδα ήταν όχλος. Ήθελα να καταγράψω τα γεγονότα με την κάμερά μου ώστε στο μέλλον, πιο νηφάλια, να δώσω τη δική μου εκδοχή. Αντιμετωπίστηκα ως ρουφιάνος, άσε το πρόβλημα με τα δακρυγόνα. Ωστόσο εκνευρίστηκα και με τους «προοδευτικούς» φίλους μου που λέγανε πως δεν ήταν με το μέρος των εξεγερμένων παιδιών, γιατί δεν είχαν πολιτικό πρόγραμμα. Συγνώμη, αλλά ποιος έχει στην Ελλάδα πολιτικό πρόγραμμα – για να μην πω στον κόσμο!
Προλογίζοντας μια ταινία σας στο πορνογραφικό φεστιβάλ είχατε δηλώσει πως μια τσόντα σάς ενδιαφέρει –εκτός από την καύλα– και για τον τρόπο που «αναπαριστά» τις σχέσεις εξουσίας. Αν δούμε τα γεγονότα ως πορνογράφημα, πώς θα μοιράζατε τους ρόλους;
- Η αστυνομία ως παθητικός νταβατζής και οι άλλοι να γαμιούνται και κυρίως να γαμούν την πόλη – μια πόλη που κανείς δεν αγαπά. Ίσως αυτή η πόλη δεν στέλνει πια μηνύματα για αγάπη. Να δούμε αυτό που έγινε με το πάρκο στην Πατησίων. Χρόνια έμενε εξαθλιωμένο και κανείς δεν είχε δείξει στο παρελθόν ενδιαφέρον, μέχρι που έσκασε μύτη ο «Ομέρ Πριόνης». Πόση υποκρισία! Περνάω καθημερινά από το πάρκο και βλέπω αναρχο-αριστερο-μπαμπούληδες «καβάλα να πάνε στην εκκλησία, καβάλα να προσκυνάνε». Θεωρούν αυτονόητο να έρχονται με τις μηχανάρες τους για να δηλώσουν την ευαισθησία τους. Ανάμεσά τους –ευτυχώς– κάποιοι έρχονται με ποδήλατα. Αυτοί, που έχουν πιο έμπρακτη οικολογική ευαισθησία, κάνουν πολύ λιγότερο θόρυβο από τους προηγούμενους.
Απορώ, όταν το παράδειγμα δίνει μια τόσο... ευαίσθητη και με όραμα για την πόλη εξουσία.
- Και κυρίως με φαντασία για την ανάπλαση των δημόσιων χώρων! Εδώ οι δημοτικές αρχές βγαίνουν από ανθρώπους που δεν μένουν καν στο εκλογικό τους διαμέρισμα, ψηφίζουν και επιστρέφουν στα προάστια. Ενώ αυτοί που μένουν δεν έχουν δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων. Έλα, μετανάστη, στο κέντρο, μείνε εδώ, ζήσε όπως μπορείς –δεν με νοιάζει–, αλλά δεν έχεις κανένα δικαίωμα στον τρόπο που θα γίνει καλύτερη η ζωή σου.
Αισθάνεστε ετοιμοπόλεμος ή έχετε ενταχτεί σ’ ένα είδος «εναλλακτικού mainstream»;
- Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι καθημερινές κολακείες. Χρειάζεται δύναμη να τις αντιμετωπίσεις. Εγώ θέλω συνεχώς να πειραματίζομαι. Είναι η υπαρξιακή μου ανάγκη. Η ενασχόλησή μου τώρα με το θέατρο είναι σ’ αυτά τα πλαίσια, ανεξαρτήτως αν η τόσο κοντινή συνεργασία με τους ηθοποιούς με τρελαίνει… Γίνονται τόσο μικροπρεπείς, δήθεν λόγω ανασφάλειας. Μα, αγάπη μου, και ο εργάτης του Δήμου έχει ανασφάλεια μήπως και τρυπήσει κατά λάθος ένα σωλήνα που περνάει από κάτω, οπότε δεν είναι αυτό δικαιολογία για να ταλαιπωρείς τους πάντες.
Ένας Έλληνας καθηγητής στην Οξφόρδη μού έλεγε πως στην Αγγλία θεωρείστε μια εξαιρετική περίπτωση ταλέντου. Πιστεύετε πως η πορεία σας ήταν ανάλογη των δυνατοτήτων σας;
- Όχι, κάπου εγκλωβίστηκα λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων… Μπορεί να μην κέρδισα το χρήμα και τη φήμη που θα αποκόμιζα αν πήγαινα στο Λος Άντζελες – δεν είχα την υπομονή να το κάνω, αλλά δεν μετάνιωσα γι’ αυτό. Εδώ απέκτησα την απόλυτη ανεξαρτησία. Εντάξει, ίσως περιόρισα τις φιλοδοξίες μου.
Όταν ζούσατε στην Αγγλία είχατε δίπλα σας ανθρώπους όπως ο Ντέρεκ Τζάρμαν. Δουλεύατε μαζί με τον Τζίμι Σόμερβιλ και τον Ισαάκ Τζούλιαν. Είχατε όραμα και άποψη. Υπερασπίζατε μια queer θέση. Σήμερα;
- Είναι παράδοξο που στην Ελλάδα τώρα ανθίζει όλη αυτή η queer αισθητική, με καθυστέρηση τόσων χρόνων. Αλλά είναι ωραίο που βλέπεις πλέον νέα παιδιά να διεκδικούν τη σεξουαλική τους ελευθερία, έχουν αυτοπεποίθηση, αγκαλιάζονται και φιλιούνται δημόσια – έστω κι αν αυτό συμβαίνει κυρίως στην περιοχή γύρω από τα gay μπαρ. Εμείς στηρίζαμε τότε πως η σεξουαλικότητα και η πολιτική δεν μπορεί να διαχωριστούν. Επιτέλους, πρέπει να έρθει η ώρα που τα κόμματα θα καταλάβουν πως δεν μπορούν να εξορίζουν το σώμα και τις ανάγκες του από την πολιτική.
Δίπλα σ’ αυτή την ελευθερία που περιγράψατε έχουμε και το επεισόδιο με το Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, που θεώρησε ανεπίτρεπτες τις ομοφυλοφιλικές νύξεις στο ανέβασμα της όπερας «Ρούσαλκα» και θέλησε να λογοκρίνει την παράσταση.
- Φασίστες του κερατά και ανεγκέφαλοι! Να πάνε να χορέψουν το χορό του Ζαλόγγου· να πάνε να πνιγούν, που θέλουν να θεωρούνται και ευαίσθητοι καλλιτέχνες ως μουσικοί!
Ο Ντένης Ζαχαρόπουλος στο σημείωμα της έκθεσης γράφει για τη «χαοτική εγκυκλοπαίδεια της ευαισθησίας και του καλλιτεχνικού ιδιώματός σας». Ακόμη υπάρχει χάος;
- Μεγάλο. Μάλλον το προσελκύω και δεν μ’ αρέσει αυτό. Όμως, τελικά, μπορεί και να με βοηθάει ν’ αντέχω στη σημερινή κατάσταση που ζούμε.

Info
• Η έκθεση «Στην κόψη του ματιού» με βίντεο, φωτογραφίες και ταινίες μικρού μήκους του Κων/νου Γιάνναρη παρουσιάζεται στο Μουσείο Αλεξ. Μυλωνά, Πλ. Αγίων Ασωμάτων 5, Θησείο (έως 22/3)
• Η θεατρική παράσταση “Eldorado”, σε σκηνοθεσία Κων/νου Γιάνναρη, ανέβηκε στο θέατρο Χώρα, Αμοργού 20, Κυψέλη, 210 8673.945

Δεν υπάρχουν σχόλια: