Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ 1

L. Alma-Tadema: Alcibiades and friend

detail from Phidias and the Parthenon marbles

.
Στα “Απομνημονεύματα”, ο Ξενοφών θυμάται ότι ο Σωκράτης τον είχε προειδοποιήσει σχετικά με τα αγόρια:
- Ω, ταλαίπωρε, και τι καλόν νομίζεις ότι ήθελες απολαύσει εκ του φιλήματος; Άρα γε ευθύς αμέσως δεν θα ήσο δούλος μεν αντί ελευθέρου, θα εδαπάνας δε πολλά εις βλαβεράς ηδονάς, δεν θα είχες ευκαιρίαν να επιμεληθης τινός καλού και αγαθού, και θα ήσο αναγκασμένος ν' ασχοληθής εις όσα ούτε τρελός δεν ασχολείται;
- Ω Ηρακλείς! είπεν ο Ξενοφών, πόσον φοβερά λέγεις ότι είναι η δύναμις του φιλήματος.
Δεν είναι περίεργο λοιπόν το γεγονός ότι, μετά από έναν τέτοιο λόγο, όταν μεγάλωσε ο Ξενοφών, αντιμετώπιζε με σκεπτικισμό τους ομοφυλόφιλους. Ένας εξαγριωμένος ομιλητής, σε μια περιουσιακή διαμάχη, ένιωσε την παρόρμηση να επινοήσει ένα ανησυχητικό ρήμα για να περιγράψει τις οικονομικές επιπτώσεις των ομοφυλοφιλικών σχέσων. Καταπαιδεραστέω σημαίνει ξοδεύω μια περιουσία σε σχέσεις με αγόρια. Αυτό είχε κάνει ο αντίπαλός του και το ίδιο θα έκανε με τη διακυβευόμενη περιουσία, αν του επέτρεπαν να τη βάλει στο χέρι.*

Τα μονοπάτια που οδηγούσαν από τον έρωτα στην καταστροφή ήταν πολλά και διάφορα. Οι φιλόσοφοι φαίνεται ότι πίστευαν πως η επιρροή του έρωτα προκαλούσε μια γενικότερη σύγχυση των πνευματικών ικανοτήτων, η οποία οδηγούσε σε κάθε είδους οικονομική αμέλεια και ανόητα έξοδα. Από την άποψη αυτή, οι οικονομικές επιπτώσεις του έρωτα είναι κάπως σαν τις οικονομικές επιπτώσεις του ποτού. Ο Ξενοφών ισχυρίζεται ότι τόσο ο εραστής όσο και ο πότης χάνουν όλο και πιο πολύ την ικανότητα να σχολούνται με τα δέοντα και να αποφεύγουν τα απαγορευμένα. Ένα ανέκδοτο για τον Αλκιβιάδη λέει πως, σε μια περίσταση, όρμησε στο σπίτι του Άνυτου, του πλούσιου εραστή του, και αποφάσισε να προχωρήσει σε μια μικρή περιουσιακή αναδιανομή' αφού ήπιε στην υγεία του με τα μισά κρασοπότηρα του σπιτιού (προφανώς ασημένια ή χρυσά), διέταξε μετά τους υπηρέτες του να τα κουβαλήσουν στο σπίτι του φίλου του Θρασύλλου, ο οποίος ζούσε πιο στριμωγμένος οικονομικά. Κάποιοι διαμαρτυρήθηκαν ότι η συμπεριφορά του Αλκιβιάδου ήταν απερίσκεπτη, αλλά ο Άνυτος απάντησε:
- Καθόλου! Ήταν στην εξουσία του να τα πάρει όλα και δείχνει μεγάλη σωφροσύνη από μεριάς του που μου άφησε τα μισά.**
Οι δαπάνες των ερωτικών περιπετειών έπαιρναν πολλές και διαφορετικές μορφές, όσες και οι σχέσεις οι ίδιες. Στην πραγματικότητα, η φύση της οικονομικής συναλλαγής έπαιζε ουσιώδη ρόλο στον προσδιορισμό του χαρακτήρα μιας ερωτικής σχέσης. Η πληρωμή μιας καθορισμένης τιμής σε μετρητά χαρακτήριζε την ανώνυμη ανηθικότητα του πορνείου. Το δώρο μαρτυρούσε μια πιο μακροχρόνια διευθέτηση αβέβαιων ανταλλαγμάτων.

.
Τζέιμς Ντέιβιντσον: Αρχαίοι Αθηναίοι. Ηδονές, καταχρήσεις και πάθη (Περίπλους, 1997)

.

* Ξενοφών, Απομνημονεύματα 1.3.11-12

**Ξενοφών, Απομνημονεύματα 1.2.22' Αθήναιος 12.534f