Ο "ΠΑΡΛΑΜΑΣ" ΚΑΙ "ΤΑ ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΤΩΝ ΚΑΒΑΦΗΔΩΝ"

Ο «Παρλαμάς» και «τα ζυμαρικά των Καβάφηδων»

Εζησαν την ίδια εποχή αλλά δεν συναντήθηκαν ποτέ. Ιδιωτικοί και δημόσιοι χαρακτηρισμοί εκατέρωθαν συντήρησαν μια ένταση στις σχέσεις του ποιητή της «Ιθάκης» με τον Κωστή Παλαμά

Μαρία Τσούτσουρα (tanea.gr, 29/04/2013)

Άνισες μοίρες χωρίζουν τους δύο μεγάλους έλληνες ποιητές του 20ού αιώνα, συνομηλίκους και ορφανούς από τρυφερή ηλικία. Στη θαλπωρή της πατρίδας, ο Κωστής Παλαμάς (1857-1943) ανέδειξε πρώιμα το ταλέντο του και σύντομα διορίστηκε γενικός γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών, θέση τιμητική, κομβική τότε για τα ελληνικά γράμματα. Η πτώχευση όμως της Αιγύπτου εξαφάνισε την πατρική περιουσία του Κωνσταντίνου Καβάφη (1863-1933), ο οποίος περιπλανήθηκε στην Αγγλία και την Πόλη προτού καταλήξει υπάλληλος της αποικιοκρατικής βρετανικής υπηρεσίας Αλεξανδρείας, τυπώνοντας τα ποιήματά του σε ιδιωτικά μονόφυλλα.

Ποίηση και πατρίδα συγκλίνουν για τον Παλαμά αβίαστα, δρέπει «τα βάγια/ του τραγουδιού ιερά...», τον αγγίζουν στο Μεσολόγγι «της Δόξας τα φτερά» (1886), ενώ ο Καβάφης ομολογεί πως «Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ/ μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω [του] έκτισαν τείχη» (1896). Η απαξίωση της ζωής τον προβληματίζει:

Την δύσκολη ζωή μου ασφαλή να κάνω

εγώ στην Τράπεζα του Μέλλοντος επάνω

πολύ ολίγα συναλλάγματα θα βγάλω. (1897)

Η νεοελληνική κριτική επιχείρησε να ενισχύσει τα σημεία σύγκλισης των δύο ποιητών, οι οποίοι ουδέποτε συναντήθηκαν, επικοινώνησαν ή αντάλλαξαν έργα, αποδίδοντας τη διάσταση στους εκατέρωθεν οπαδούς και συρρικνώνοντάς την χρονικά. Πέρα όμως από εμπάθειες, ο αντικαβαφισμός είναι φαινόμενο με εύρος και διάρκεια: αναδεικνύει τα ερείσματα δύο ποιητικών τάσεων μέσα στη ζωντανή πραγματικότητα μιας εποχής. Εκδηλώνεται ήδη το 1903, όταν ο Γρηγόριος Ξενόπουλος επαινεί τη λιτή βραχυλογία ενός ποιητή από την «κακοχτισμένη, κακοσχεδιασμένη, βρωμερή» (θα πει ο Φόρστερ) Αλεξάνδρεια. Ετσι ο Παλαμάς, ήρωας του δημοτικισμού στα Ορεστειακά, αποκτά έναν αναπάντεχο αντίπαλο.

Θαυμάζει ο Ξενόπουλος

τον Κώστα τον Καβάφη

γιατί ένα αποίημα

τον κάθε χρόνο γράφει...

απαντά ακαριαία το δυναμικό περιοδικό Νουμάς και ανώνυμοι πικρόχολοι λίβελλοι προδίδουν παλαμικές διασυνδέσεις. Η τεχνοτροπία και η θεματολογία του Καβάφη σοκάρουν, ενώ τα ιστορικά του ποιήματα παρωδούνται συστηματικά. Οι υποστηρικτές του αποπροσανατολίζονται, συχνά αποσύροντας, όπως ο Ξενόπουλος, μέρος της εκτίμησής τους, όταν δεν μεταστρέφονται οριστικά.

  

ΕΛΛΗΝΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΣ. Ο παλαμικός «Γύφτος» γιουχάρει τις πατρίδες, μα πάνω στην ακμή της Μεγάλης Ιδέας Η Φλογέρα του βασιλιά (1910) χαιρετά πλατύστομα τα «θαμαστά Τέμπια.../ της φύσης παρθενώνα». Στον αντίποδα όμως του ηρωικού ελληνοκεντρισμού, ο πατριωτισμός του αλεξανδρινού κοσμοπολίτη υμνεί τη «γη της Ιωνίας» (1911)  διαβλέποντας πως «οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε».

Όταν, μετά τα μεγάλα έργα, πνευματική κρίση ταλανίζει τον Παλαμά, διαδίδεται στην Ευρώπη η φήμη του Καβάφη, ο οποίος αρνείται ωστόσο να εκδοθούν μεταφράσεις του σε μεγάλους λονδρέζικους οίκους καθώς πολλοί (Ελιοτ, Μαρινέτι) προβάλλουν μέσω αυτών διαφορετικές αισθητικές ή πολιτικές τάσεις. Παράλληλα, πολλαπλασιάζονται οι δημόσιες διαμαρτυρίες υποστήριξής του, με κορύφωση αφιέρωμα αθηναϊκού περιοδικού. Ο Νουμάς χαρακτηρίζει τότε τον «καβαφισμό» ως εξ Αιγύπτου επιδημία και ο Ψυχάρης, παλαιός συνοδοιπόρος του Παλαμά, αποκαλεί τον αλεξανδρινό «καραγκιόζη της δημοτικής».

«ΡΕΠΟΡΤΑΖ». Στους φιλελληνικούς κύκλους παλαμικής επιρροής προωθούνται εσπευσμένα μεταφράσεις έργων του αθηναίου βάρδου με στόχο το Νομπέλ και οι έπαινοι του Καβάφη αποσοβούνται. Συνεντευξιαζόμενος σχετικά, αυτός δηλώνει: «Ο κ. Παλαμάς είναι μεγάλος λυρικός ποιητής (...) μα του Καβάφη δεν του αρέσει η λυρική ποίησις». Λίγο αργότερα, ο Παλαμάς χαρακτηρίζει το έργο του Αλεξανδρινού ως «ρεπορτάζ» από τους αιώνες, μολονότι «μερικά από τα σημειώματά του πάν' να μοιάσουν σκίτσα ιδεών, που πρόκειται να γίνουν καλά τραγούδια»! Η απάντηση (το περιεχόμενο της οποίας επιβεβαιώνεται δημόσια τρις) είναι απείρως πιο αιχμηρή από το αρνητικό καβαφικό σχόλιο προς τον ίδιο, όμως η αθηναϊκή Εφημερίς επιτιμά τον Καβάφη σε πολύ δυσάρεστο τόνο, ειδοποιώντας τον «να προσέχη από τας υπερβολάς των φίλων του». Χαρακτηρίζεται από τον Καζαντζάκη ως «τελευταίο άνθος ενός πολιτισμού» και φέρεται να «ζει αποκλειστικά κι επίμονα μέσα στην ανησυχία της υστεροφημίας του», όταν ο Δημήτρης Μητρόπουλος μελοποιεί Καβάφη.

Αλλοτε επικριτής του, ο Σπύρος Μελάς μεταφέρει από το Παρίσι τον θαυμασμό της κόμησσας Ντε Νοάιγ και του Ανρί ντε Ρενιέ· αυτό στοιχίζει πολύ στον Παλαμά, που υπολόγιζε πολύ στη στήριξη των δύο Γάλλων. Και ενώ ο Καβάφης αποποιείται αντίστοιχη πρόσκληση, εκείνος δημοσιεύει στη γαλλικήΦιγκαρό μελέτη για τη νεοελληνική λογοτεχνία, όπου αναφέρεται στην «ποιητική... ατεχνία» του αντιπάλου του. Αντιπρόεδρος πια (και οσονούπω πρόεδρος) της Ακαδημίας Αθηνών, εκλαμβάνει το τεύχος για τον Καβάφη γαλλόφωνου αλεξανδρινού περιοδικού ως «μεγαλοφασκέλωμα ομαδικό» προς τον ίδιο, υποβάλλοντας άμεσα τη δημιουργία ανάλογου αφιερώματος στο δικό του έργο. Ο Νουμάςμέμφεται την «καβαφική φυλλοξήρα» και οι νεοελληνιστές παραλείπουν συστηματικά στην Ευρώπη το όνομα του Αλεξανδρινού σε μια διευρυμένη, ομολογεί ο παλαμολάτρης καθηγητής Λουί Ρουσέλ, «πολεμική της σιωπής».

Εναν μόλις μήνα μετά τον θάνατό του, ο Καβάφης αποκαλείται «πριαποκαλόγερος», κλεισμένος «μέσα στα σκουπιδαριά των αρχαϊσμών», ενώ λοιδορείται το συγκαταβατικό αφιέρωμα της Νέας Εστίας στον εκλιπόντα. Επιχειρήματα παλαμικής προέλευσης καταδικάζουν τη φτωχή, άτεχνη γλώσσα, την πεζολογία ενός το έργου το οποίο, στους αντίποδες της αυτάρεσκης γλωσσοπλασίας, αξιοποιεί τη διαχρονικότητα της ελληνικής παιδείας, συνδυάζει νεωτερικά στοιχεία με πανάρχαιες πρακτικές της Δύσης και της Ανατολής σε μια νέα ποιητική της καθημερινής γλώσσας και οικονομεί ιδανικά μια πολύπλευρη σκέψη. Κρίμα που, για να θίξει τον Παλαμά, ο Καβάφης αποποιήθηκε τον δικό του υποβλητικό λυρισμό:

Ενα κερί αρκεί,

το φως του το αμυδρό

αρμόζει πιο καλά

θάναι πιο συμπαθές

σαν έρθουν της Αγάπης,

σαν έρθουν οι Σκιές. («Για νάρθουν», 1920)

Κρίμα επίσης που ο σκοτεινός, εξομολογητικός Παλαμάς της συντριβής,

... αυτός που το μαύρο του εαυτό

βλέπει όλο αγνάντια του... (Δεκατετράστιχα, 1919)

επισκιάζεται από μεγαλόστομα ιδεολογήματα.

Οι εκατέρωθεν φίλοι μετέφεραν ασφαλώς πολύ περισσότερα απ' όσα υποπίπτουν στην αντίληψη των μεταγενεστέρων· ο Καβάφης αποκαλούσε φαίνεται Παρλαμά τον Παλαμά και αν αυτός κάποτε παραδέχθηκε την καβαφική πρωτοτυπία, δεν είχε βέβαια σκοπό να επαινέσει την πλάγια, αφαιρετική της ειρωνεία. Ο θάνατός του θα απελευθερώσει όμως τον θαυμασμό για τον Καβάφη, του οποίου η φήμη αυξάνεται ραγδαία στον μεταπολεμικό, μεταποικιοκρατικό κόσμο που δοκιμάζεται από την πλάνη των ιδεών και αναζητά νέες ταυτότητες. Οι αξίες της διαφορετικότητας και της ιδιαιτερότητας απορρίπτουν τώρα την ομοφοβία ως ρατσισμό, καταδικάζουν την ετεροφυλική ασέλγεια και το μεσογειακό πνεύμα της πολιτισμικής ώσμωσης στη φθίνουσα κοσμοπολιτική Αλεξάνδρεια αναδεικνύεται ως πηγή ανθρωπισμού.

Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ. Ο Καβάφης απευθύνεται άλλωστε ισότιμα στους ταπεινούς και στους σπουδαίους: αποχαιρετώντας δύο καταραμένες δυναστείες, Ιθάκη επιλέγει η Τζάκι Κένεντι-Ωνάση για την εξόδιο ακολουθία της και ο Σον Κόνερι (διάσημος Τζέιμς Μποντ) την απαγγέλλει στο Διαδίκτυο. Μαορί, Ιρλανδοί, Παλαιστίνιοι, Ισπανοί του Φράνκο και σαμιζντάτ της Ανατολικής Ευρώπης, ο πόλεμος των χρηματιστηρίων και η τρομοκρατική απειλή επικαλούνται τους καβαφικούς βαρβάρους.

Ο Παλαμάς μίλησε για τον κόσμο που βίωσε· ο Καβάφης αντελήφθη επίσης εκείνον που προϋπήρξε και κείνον που θα 'ρθεί, γι' αυτό τα Νομπέλ του μέλλοντος αναφέρονται στο έργο του (βλ. Κούτσι, 2003). Περιμένοντας μια νέα ερμηνεία στον σύγχρονο κόσμο, ο Αθηναίος πληρώνει το τίμημα της μονοσήμαντης εθνικής του δόξας, ενώ ο Αλεξανδρινός δρέπει τους καρπούς της υστεροφημίας που επιμελήθηκε με αυταπάρνηση.

ΦΙΛΟΙ ΣΕ ΕΛΑΦΡΗΝ ΑΠΟΚΛΙΣΗ. Η ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ E.M.FORSTER - K.Π. ΚΑΒΑΦΗ

Αγαπητέ μου Καβάφη Αγαπητέ μου Φόρστερ
Στα ελληνικά η αλληλογραφία των δύο μεγάλων λογοτεχνών

Της Ολγας Σελλα (kathimerini, gr, 31/3/2013)

Σε μια επιστολή με ημερομηνία 23 Ιουνίου 1924 υπάρχει η φράση «είμαι βέβαιος ότι το έργο σας θα έχει ευρωπαϊκή απήχηση στο τέλος». Και λίγα χρόνια αργότερα, ο ίδιος σημείωνε: «Λίγα έκανα για να διαδώσω τη φήμη του. Ηταν μάλλον το καλύτερο πράγμα που έκανα». Οι δύο φράσεις ανήκουν στον Βρετανό συγγραφέα Ε. Μ. Φόρστερ (Ε. Μ. Forster), που στ’ αλήθεια έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να γνωρίσει στο αγγλόφωνο κοινό την ποίηση του Κ. Π. Καβάφη και είχε πιστέψει από πολύ νωρίς στη δύναμη και τη διάρκεια της ποίησής του. Μία έκδοση, που θα κυκλοφορήσει την ερχόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Ικαρος, δεν έχει μόνο εύστοχο και ποιητικό τίτλο «Φίλοι σε ελαφρήν απόκλιση». Περιλαμβάνει και το σύνολο των επιστολών που αντάλλαξαν οι δύο λογοτέχνες από τις 12 Μαΐου 1917 ώς τις 12 Ιανουαρίου 1932, έναν χρόνο, δηλαδή, πριν από τον θάνατο του Καβάφη.

Και ταυτοχρόνως, αυτή η δημοσιοποίηση περιλαμβάνει το πλαίσιο της λογοτεχνικής κοινότητας στην Ευρώπη και την Αίγυπτο και αποκαλύπτει πτυχές της προσωπικότητας των δύο λογοτεχνών, οι οποίες «αποτελούν μαρτυρία για μια ασύμμετρη σχέση, την οποία χαρακτηρίζει τόσο η φιλική εγκαρδιότητα όσο και η ουδέτερη αποστασιοποίηση», όπως επισημαίνει στην κατατοπιστική εισαγωγή του ο αναπληρωτής καθηγητής Αγγλικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Suffolk της Βοστώνης, Peter Jeffreys, ο οποίος ανέλαβε την επίπονη διαδικασία έκδοσης αυτής της αλληλογραφίας. Η οποία έχει τη δική της μακρόχρονη ιστορία, που διήρκεσε περίπου 50 χρόνια μέχρι την ελληνική έκδοση. Η πρώτη ιδέα πηγαίνει πίσω στο 1964 και ανήκε στον νεαρό, τότε, φιλόλογο Γ. Π. Σαββίδη που είχε παρουσιάσει στον Φόρστερ αντίγραφα των επιστολών του, μαζί με τα σχέδια των επιστολών του Καβάφη. Γιατί από την πλευρά των επιστολών του Καβάφη έχουμε μόνο τα σχέδια που βρέθηκαν στο εξαιρετικά τακτοποιημένο και φροντισμένο αρχείο του. Ο Φόρστερ, που υπήρξε δεινός επιστολογράφος (οι επιστολές του που σώθηκαν φτάνουν τις δεκαπέντε χιλιάδες!), δεν ήταν τόσο προσεκτικός. Οι επιστολές που πήρε από τον Κ. Π. Καβάφη δεν βρέθηκαν - «...πιθανότατα κάηκαν σε κάποια από τις μετακομίσεις του Φόρστερ», εικάζει ο Peter Jeffreys.

Η αλληλογραφία δείχνει έναν οξυδερκή και γενναιόδωρο λογοτέχνη, τον Ε. Μ. Φόρστερ, να προσπαθεί από τότε που γνώρισε τον Καβάφη, αλλά και μετά τον θάνατό του, να κάνει ό,τι περνούσε από το χέρι του για να καταστήσει γνωστό το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή και στους Αγγλοσάξονες αναγνώστες. Μια μεταφραστική διαδικασία που είχε επίσης πολλές περιπέτειες, αφού ο Καβάφης εμπιστευόταν τον φίλο του Γιώργο Βαλασόπουλο για να μεταφράσει τα ποιήματά του (που δημοσιεύονταν, πάντα με τις άοκνες προσπάθειες του Φόρστερ σε λογοτεχνικά περιοδικά). «Μολονότι οι προσπάθειες του Φόρστερ να εκδοθεί στην Αγγλία βιβλίο με την ποίηση του Καβάφη δεν υλοποιήθηκαν όσο ζούσε ο ποιητής, οι σπόροι που μεθοδικά φύτεψε, δημοσιεύοντας τις μεταφράσεις του Γιώργου Βαλασόπουλου σε διάφορα περιοδικά, βλάστησαν με την πρώτη αγγλική μετάφραση του John Mavrogordato, που εκδόθηκε από τον Hogarth Press το 1951», λέει ο Peter Jeffreys.

Σε καμία περίπτωση η έκδοση της αλληλογραφίας δεν απευθύνεται μόνο σε μελετητές του Καβάφη ή απλώς φιλομαθείς φιλολόγους. Αφορά όσους θέλουν να γνωρίσουν πώς η επικοινωνία δι’ αλληλογραφίας μπορούσε να γίνει πολλαπλό μάθημα: διατύπωσης, επιχειρημάτων, έκφρασης συναισθημάτων. Και το σίγουρο είναι ότι μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου θα συναντηθούμε με πολλές προσωπικότητες της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, όπως τον T. S. Eliot ή τον Νίκο Καζαντζάκη, που συναντήθηκε για λίγο με τον Κ. Π. Καβάφη σ’ ένα σύντομο πέρασμά του από την Αλεξάνδρεια το 1927: «Επρεπε να είχε γεννηθεί στον 15ο αιώνα στη Φλωρεντία, καρδινάλιος, μυστικοσύμβουλος του Πάπα. (...) Ετσι που για πρώτη φορά τον βλέπω απόψε και τον ακούω, νιώθω πόσο σοφά μια τέτοια πολύπλοκη, βαρυφορτωμένη ψυχή της άγιας παρακμής κατόρθωσε να βρει τη φόρμα της -την τέλεια που της ταιριάζει- στην τέχνη και να σωθεί. (...) Ο Καβάφης έχει όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά ενός εξαιρετικού ανθρώπου της παρακμής - σοφός, ειρωνικός, ηδονιστής, γόης, γιομάτος μνήμη», έγραφε αργότερα στο «Ταξιδεύοντας».

Φιλία με «ελαφρήν απόκλιση»

Από αυτήν την περίεργη φιλία με «ελαφρήν απόκλιση», προδημοσιεύουμε σήμερα μερικούς σταθμούς της.

«20 Αυγούστου 1923

Αγαπητέ μου Καβάφη,

Γεμίζετε τον ταχυδρομικό μου σάκο σήμερα το πρωί! Πρώτο και καλύτερο ένα γράμμα από σας τον ίδιον, μετά ένα δοκίμιο του “Δαρείου” από το Nation και τρίτον ένα γράμμα από τον Hogarth Press από το οποίο παραθέτω: “Μπορούμε να δούμε τα ποιήματα του Καβάφη με προοπτική έκδοσης; Τυγχάνει να μην έχουμε προς ώρας τίποτε ανά χείρας, αλλά τα θεωρήσαμε τόσο ενδιαφέροντα ώστε, εάν η ιδέα φαίνεται εφικτή, εμείς, από την πλευρά μας, θα ανταποκρινόμαστε θετικά”. Σε μένα είναι προφανές πως εάν εσείς καταφέρετε να μεταφραστούν τα ποιήματά σας, εγώ μπορώ να τα εκδώσω σε βιβλίο, είτε από τον Hogarth Press είτε από τους Chatto and Windus. Αμφιβάλλω αν θα βγάλετε χρήματα απ’ αυτό -τα ποιήματα δεν πληρώνονται ποτέ σε τούτη την άμουση χώρα-, όμως θα σας διάβαζαν εκείνοι που είναι σε θέση να σας εκτιμήσουν. [...] Εμπρός, Αλεξάνδρεια!

Δικός σας πάντοτε,

E. M. Forster»

Η «σιωπή» του Καβάφη έκανε τον E. M. Forster να του στέλνει γράμματα ανυπομονησίας.

«Σας είμαι θερμώς ευγνώμων για το ενδιαφέρον που δεικνύετε για την ποίησί μου. Και για τους κόπους που λαμβάνετε να την κάμετε γνωστή», απαντούσε τελικά ο Καβάφης στις 11/6/1924. Την 1η Σεπτεμβρίου 1925 ο εκδότης του Hogarth Press πίεζε τον Καβάφη για έκδοση: «...Σας προσφέρουμε δικαιώματα της τάξεως του 10% στην τιμή καταλόγου ή, εάν θα το προτιμούσατε, εν τρίτον σε όποια κέρδη υπάρξουν από την έκδοση, και σε κάθε περίπτωση θα πληρώσουμε προκαταβολικά 10 λίρες την ημέρα της εκδόσεως».

Μια αλληλογραφία που διαμόρφωσε σχέσεις θαυμασμού και εκτίμησης ανάμεσα στους δύο. Του έγραφε ο Forster στις 26/9/1929: «Εδώ είμαι πάλι, σε ένα άλλο κομμάτι χαρτί, μη έχοντας να πω τίποτε εκτός του ότι θαυμάζω το έργο σας περισσότερο από ποτέ, ότι το λάτρεψα που σας είδα και ότι κάνει πολύ κρύο. Φθάνουμε στη Μασσαλία αύριο...».

Και ο Καβάφης απάντησε στις 15 Οκτωβρίου του 1929:

«Αγαπητέ μου Forster,

Η εν πλω επιστολή σας της 26ης Σεπτεμβρίου με έδωσε μεγάλην ευχαρίστησι. Η παραμονή σας εδώ ήταν πολύ σύντομη και χαίρομαι που διαβάζω ότι έχετε σκοπόν να έλθετε πάλιν στην Αλεξάνδρεια. Οι ώρες που ήταν δυνατόν να περάσουμε μαζί ήσαν τόσον λίγες: η φιλία μας απαιτεί περισσότερες. Τουλάχιστον μέσα σε αυτές τις λίγες ώρες είχα τη δυνατότητα να σας εκφράσω τον μεγάλον θαυμασμόν μου για κείνο το ωραίο βιβλίον A Passage to India, να εκθέσω τους λόγους του θαυμασμού μου. Εχουν γίνει σύντροφοί μου, ήδη από το 1924: η κυρία Moore, o Fielding, o Aziz, η Adela, ο Xeaslop, ο Ναγουάμπ Bahadur, o McBryde», λέει για τους ήρωες του μυθιστορήματος του Forster. Και καταλήγει ο Καβάφης: «Μου δίδει ικανοποίησι η πρόθεσις να δημοσιεύσετε στο Nation μία από τις μεταφράσεις των ποιημάτων μου. Και χαίρομαι που σας είναι άνετη η επικοινωνία με τον Eliot.

Δικός σας πάντοτε

Κ. Π. Καβάφης».

ΤΖΕΪΣΟΝ ΚΟΛΙΝΣ: ΕΙΜΑΙ ΕΝΑΣ 34ΧΡΟΝΟΣ ΣΕΝΤΕΡ ΤΟΥ ΝΒΑ, ΜΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΓΚΕΪ

«Είμαι ένας 34χρονος σέντερ του ΝΒΑ, μαύρος και γκέι»

tanea.gr, 29/4/2013

Αίσθηση έχει προκαλέσει στις Ηνωμένες Πολιτείες η δημόσια ομολογία του Τζέισον Κόλινς, ύψους 2.13 σέντερ των Ουάσινγκτον Ουίζαρντς, ότι είναι ομοφυλόφιλος. Η αποκάλυψη του 34χρονου Κόλινς γίνεται μέσα από τις σελίδες του περιοδικού Sports Illustrated, στο τεύχος με ημερομηνία 6 Μαΐου.
Πρόκειται για μια τρόπον τινά ιστορική έκδοση: μέσα από τις σελίδες του περιοδικού ο Κόλινς γίνεται ο πρώτος εν ενεργεία επαγγελματίας αθλητής στις ΗΠΑ που δηλώνει δημοσίως ότι είναι γκέι.
Στο άρθρο του στο SI ο Τζέισον Κόλινς, ο οποίος μετράει 14 χρόνια επιτυχημένης επαγγελματικής καριέρας στο ΝΒΑ, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Είμαι ένας 34χρονος σέντερ του ΝΒΑ. Είμαι μαύρος. Και είμαι γκέι». Και προσέθεσε: «Δεν ήταν στα σχέδιά μου να είμαι ο πρώτος δηλωμένος ομοφυλόφιλος σε ένα ομαδικό άθλημα στις ΗΠΑ. Αλλά από τη στιγμή που είμαι, είμαι χαρούμενος που ξεκινάω αυτή τη συζήτηση. 

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ. Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ (1863-1933). Η ΔΙΕΛΚΥΣΤΙΝΔΑ ΤΗΣ ΚΑΒΑΦΙΚΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ

Η ΔΙΕΛΚΥΣΤΙΝΔΑ ΤΗΣ ΚΑΒΑΦΙΚΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ

Στο πρώτο του βιβλίο για τον Καβάφη («Ο ποιητής Κ.Π. Καβάφης», 1933), ο Τίμος Μαλάνος, κριτικός με οξυδερκή ματιά, εκλεπτυσμένη αίσθηση αλλά και κάποια εμπάθεια, επιδίωξε με τρόπο να μειώσει τον Αλεξανδρινό ποιητή, υπογραμμίζοντας τη διαστροφή του και ερμηνεύοντας τα ποιήματά του μόνο με τα ομοφυλόφιλα δεδομένα της ζωής του. Το κοίταγμα αυτό έπιασε τόσο, ώστε επό είκοσι πέντε χρόνια ελάχιστοι μελετητές του Καβάφη μπόρεσαν να τον δουν με διαφορετικό μάτι. Πότε πότε βέβαια ακούγονταν και μερικές απόψεις για το ανθρωπιστικό περιεχόμενο του καβαφικού έργου, ή για το κοινωνικό του υπόβαθρο, αλλά κι αυτές χάνονταν μέσα στις ψυχοπαθολογικές ερμηνείες. Κι έτσι φτάσαμε στο σημείο, η άνοδος του Καβάφη τα μεταπολεμικά χρόνια να συσχετίζεται με την άνοδο της ομοφυλοφιλίας (όπως ισχυρίστηκε άκριτα ο Μανόλης Αναγνωστάκης). Από δω ξεκινάει και η προκατάληψη πολλών ηθικολόγων να στηρίζονται στην ανωμαλία της ζωής του, που με κακεντρέχεια εξόγκωσε ο Μαλάνος.

Παρακολουθώντας τα ζικ-ζακ της αριστερής κριτικής, βλέπουμε παλαιότερα μερικούς κριτικούς, όπως τον Μ. Σπιέρο και τον Βάρναλη, να δανείζονται το οπλοστάσιο του Μαλάνου για να αποδείξουν ότι το καβαφικό έργο, σαν φρούτο της αστικής παρακμής, είναι απαράδεκτο για την προοδευτική παράταξη. Απ’ την άλλη μεριά όμως, τα αριστερά φύλλα δεν έπαψαν να αναδημοσιεύουν ορισμένα ποιήματα του Καβάφη (και ιδίως το «Εν Μεγάλη Ελληνική Αποικία' 200 π.χ.») κάθε φορά που ήθελαν να σατιρίσουν την επέμβαση των Αμερικανών στη χώρα μας. Πρώτος, νομίζω, ο Μανόλης Λαμπρίδης, σ’ ένα άρθρο του στην «Επιθεώρηση Τέχνης» το 1955, θέλησε να καταξιώσει το καβαφικό έργο με προοδευτικά κριτήρια.

Τη γραμμή αυτή επεδίωξε να την αολοκληρώσει, όχι πλέον με θεωρία αλλά με έρευνα, ο Στρατής Τσίρκας.με το βιβλίο του «Ο Καβάφης και η εποχή του» (1958) επέτυχε να επιβάλει τον Καβάφη στην αριστερή παράταξη, όπως λίγο αργότερα ο Μίκης Θεοδωράκης επέτυχε να επιβάλει στην ίδια παράταξη το ρεμπέτικο τραγούδι. Ο Καβάφης του Τσίρκα δε μοιάζει με τον Καβάφη του Μαλάνου: το βίτσιο του δεν είναι έμφυτο αλλά επίκτητο, ούτε και επηρεάζει πολύ τη ζωή και την τέχνη του. Εκείνο που ενδιαφέρει τον Καβάφη, κατά τον Τσίρκα, είναι η ζωή της ελληνικής παροικίας στην Αλεξάνδρεια’ συμπαθεί τον κατατρεγμένο ιθαγενή λαό, μισεί την ιμπεριαλιστική Αγγλία και μέχρι το 1911 κρατάει μια στάση προοδευτική, αργότερα όμως συνθηκολογεί με το περιβάλλον του, προδίδει τον παλιό εαυτό του κι αρχίζει να εκφράζει την παρακμή. Έτσι τα προ του 1911 ποιήματα, καθώς και τα αποκηρυγμένα, έχουν ακόμα ίχνη του «κοινωνικού» Καβάφη, κι αυτά είναι που ο Τσίρκας ανιχνεύει με ευλάβεια. «Κοινωνικός» λοιπόν και «παροικιακός» ο Καβάφης μέχρι τα μέσα της ζωής του' μόνο πλακάτ που δε σήκωσε στις διαδηλώσεις…

Για να φτάσει στην παραμόρφωση αυτή ο Τσίρκας επιστρατεύει λεπτομέρειες απ’ τη ζωή του Ελληνισμού στην Αίγυπτο του περασμένου αιώνα, με τους «πρωτοκλασσάτους» και τους «δευτεροκλασσάτους»' αφιερώνει πολλές σελίδες για ασήμαντες λεπτομέρειες απ’ τη ζωή του Καβάφη (ολόκληρο τυπογραφικό φύλλο για ν’ αποδείξει ποιος ήταν ο σωστός αριθμός του σπιτιού του!) και πολλά, πάρα πολλά, από την αγγλική πολιτική στην Αίγυπτο και το Σουδάν, με την οποία και ερμηνεύει μερικά από τα βασικά ποιήματα του Καβάφη.

Η εργασία του Τσίρκα, επέτυχε βασικά δυο πράγματα: την υιοθέτηση του Καβάφη από τους αριστερούς και την αποφλοίωση της ερμηνείας του Μαλάνου από πολλά απαράδεκτα στοιχεία. Και, φυσικά, δεν άργησε η αντεπίθεση, όχι απ’ ευθείας, αλλά με το βιβλίο του Μανώλη Γιαλουράκη «Ο Καβάφης του κεφαλαίου ¨Τ¨» (1959). Το βιβλίο αυτό περιέχει συνομιλίες του συγγραφέα με τον Τίμο Μαλάνο, ειδικά για το βιβλίο του Τσίρκα. Το κεφαλαίο «Τ» είναι ένα γράμμα συνθηματικό’ μ’ αυτό κάποτε ο Καβάφης σημείωσε στα ιδιαίτερα χαρτιά του το είδος του έρωτά του. Συνεπώς, ο Καβάφης του κεφαλαίου «Τ» είναι μονάχα ερωτικός και διεστραμμένος ποιητής –τίποτε άλλο. Αυτό το στοιχείο, κατά τον Μαλάνο, επικυρώνει την ίσαμε τώρα ερμηνεία του καβαφικού έργου από αυτόν και αίρει τα περί «κοινωνικού» και «παροικιακού» Καβάφη του Τσίρκα.

Εμείς ωστόσο δε συμφωνούμε ούτε με τον έναν ούτε με τον άλλο. Ξεκινώντας από ιδεολογίες και a priori θέσεις δε μπορούμε να πλησιάσουμε έναν ποιητή χωρίς να τον αδικήσουμε. Με αισθήματα και ιδέες καταλήγουμε στο κρεβάτι του Προκρούστη. Κι όσο για το καβαφικό έργο, ούτε τα «Τείχη» εκπορθούνται με τα όπλα του Φρόυντ ούτε τα «Παράθυρα» ανοίγονται με τις ιδέες του Μαρξ.

Ντίνος Χριστιανόπουλος

Περ. ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ, τχ 2 (1960)

πηγή: Ο ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ

 

ΡΙΚΙ ΜΑΡΤΙΝ: ΝΑ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΟΙ ΓΑΜΟΙ ΟΜΟΦΥΛΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Ρίκι Μάρτιν: «Να νομιμοποιηθούν οι γάμοι των ομοφυλόφιλων και στην Αυστραλία»

tanea.gr,  28/04/2013

O Ρίκι Μάρτιν o καλλιτέχνης που για χρόνια έκανε το γυναικείο φύλο σ΄όλο τον κόσμο να παραληρεί σε κάθε του εμφάνιση και στη συνέχεια ανακοίνωσε ότι είναι «ένας τυχερός ομοφυλόφιλος άνδρας», τώρα αγωνίζεται για την αναγνώριση των γάμων των ομοφυλόφιλων και στην πατρίδα του Αυστραλία.
Όσο πλησιάζει η μέρα των ομοσπονδιακών εκλογών στην Αυστραλία, τόσο η πίεση για την νομιμοποίηση της σχέσης των ομοφυλόφιλων ζευγαριών διογκώνεται.
Το γεγονός ότι στην Γαλλία και τη Νέα Ζηλανδία νομιμοποιήθηκαν πρόσφατα οι γάμοι μεταξύ ομοφυλόφιλων, έχει αναπτερώσει το ηθικό των ενδιαφερομένων, μεταξύ των οποίων και επώνυμοι οι οποίοι τάσσονται δημόσια υπέρ του γάμου ομοφυλόφιλων.
Μεταξύ αυτών είναι και ο δημοφιλής καλλιτέχνης και μέλος της κριτικής επιτροπής του αυστραλιανού τηλεοπτικού ριάλιτι σόου «Voice», Ρίκι Μάρτιν, o οποίος υπερασπίζεται το δικαίωμα των ομοφυλόφιλων να είναι ίσοι έναντι του νόμου και ζητά την αναγνώριση των γάμων τους και στην Αυστραλία.
«Είναι θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης. Είμαι βέβαιος ότι σε δέκα χρόνια θα κοιτάζουμε πίσω και θα μας φαίνεται περίεργο που το κάναμε θέμα. Δεν είναι θέμα θρησκευτικών ούτε και πολιτικών πεποιθήσεων. Δεν μπορεί η Εκκλησία, αλλά ούτε και η Πολιτεία να σου υπαγορεύσει ποιον θα αγαπήσεις, με ποιον επιλέγεις να ζήσεις και να κάνεις οικογένεια. Γι' αυτό δεν θα πρέπει και να πολιτικοποιείται».
Ο 41χρονος σταρ έχει δηλώσει δημόσια ότι είναι ομοφυλόφιλος, είναι πατέρας δύο δίδυμων αγοριών, τα οποία, όπως λέει «θέλει να μπορεί να τα κοιτάζει ίσια στα μάτια και να λέει «είμαι ο σύζυγος».

ΓΑΛΛΙΑ. ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΔΩΝ ΓΙΑ ΓΑΜΟΥΣ ΟΜΟΦΥΛΩΝ

Γαλλία: Έκθεση ειδών για γάμους ομοφυλοφίλων

gr.euronews.com, 28/04 05

Πέρασαν μόλις τέσσερις ημέρες από την έγκριση του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων από την γαλλική εθνοσυνέλευση και η πρώτη έκθεση αντικειμένων και στολισμού γαμήλιας τελετής διοργανώθηκε στο Παρίσι.

Για τους επαγγελματίες του είδους σε μία περίοδο κατά την οποίαν οι γάμοι είναι περιορισμένοι λόγω της οικονομικής κρίσης, ανοίγει μία νέα προοπτική.

«Είναι μία εντελώς καινούρια αγορά. Είναι πελάτες με τους οποίους δεν είχαμε επαφές. Αποτελεί επίσης ευκαιρία να δείξουμε και τη δουλειά μας στην κοινότητα των ομοφυλοφίλων και να μας γνωρίσουν κι εκείνοι» δήλωσε η φωτογράφος Αλέξια Γκαλουίν.

Στην G-Day όπως ήταν η ονομασία της το ενδιαφέρον ήταν τόσο ώστε να την επισκεφθούν ζευγάρια ακόμη κι εκτός Γαλλίας.

«Δεν έχω ξαναδεί ανάλογη έκθεση για ομοφυλόφιλα ζευγάρια στο παρελθόν. Πιστεύω ότι είναι σημαντική κι έχω δει αρκετά ωραία πράγματα εδώ. Όπως προσκλητήρια, οι φωτογραφίες που δείχνουν τα ζευγάρια. Είναι πολύ όμορφα» δήλωσε ο Σουηδός Χάκαμ Στίνμπεργκ, που βρέθηκε στην έκθεση με τον Ισραηλινό φίλο του Ούντι Τζβιέλι.

Για να μπορέσουν να συμβούν ολ’ αυτά όμως στην Γαλλία απομένει ένα τελικό στάδιο έγκρισης από το συνταγματικό δικαστήριο το οποίο θ’ αποφανθεί στα μέσα Ιουνίου.

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΕΝΩΘΕΙΤΕ (ΜΕ ΤΑ ΔΕΣΜΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ)

Ομοφυλόφιλοι όλων των χωρών, ενωθείτε (με τα δεσμά του γάμου)

Tου Παναγιώτη Παπαϊωάννου (imerisia.gr, 27/4/2013)

Την τελευταία δεκαετία, η νομιμοποίηση του γάμου των ομοφυλοφίλων -και κατ' επέκτασιν σε ορισμένες χώρες του δικαιώματός τους στην υιοθεσία παιδιών- μοιάζει πλέον αδύνατο να αναχαιτιστεί. Γεγονός που πυροδοτεί διαμάχες σε αρκετές χώρες, την ίδια στιγμή που η κοινή γνώμη εμφανίζεται όλο και πιο «ανοιχτή» στα νέα ήθη και έθιμα.

Λίγες ημέρες αφού η Γαλλία έγινε η 9η ευρωπαϊκή χώρα -και 14η παγκοσμίως- που νομιμοποιεί τους gay γάμους, το Κοινοβούλιο της Κολομβίας τους απέρριπτε. Και αν η απόρριψη της «πρότασης γάμου» στην Κολομβία έγινε με... πολιτισμένο τρόπο, δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί το ίδιο για τη Γαλλία. Σε αντίθεση με ό,τι θα περίμενε κανείς από τη θεωρητικά φιλελεύθερη γαλλική κοινωνία, το «πράσινο φως» στους gay γάμους δόθηκε εν μέσω... πολεμικού κλίματος τόσο εντός της Γερουσίας και της Εθνοσυνέλευσης που κλήθηκαν να ψηφίσουν όσο και εκτός.

Ξυλοδαρμοί ομοφυλοφίλων, απειλές σε βουλευτές, επεισόδια, ακραίες φραστικές επιθέσεις, παρ' ολίγον μετατροπή των δύο Σωμάτων σε... ρινγκ, ακόμη και αποστολή επιστολής με... πυρίτιδα στον πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης, Κλοντ Μπαρτελόν, σημάδεψαν το «ναι» της Γαλλίας στους γάμους ομοφυλοφίλων. Που «πέρασε» τελικά με 331 ψήφους υπέρ και 225 ψήφους κατά, χάρη στις ψήφους των Σοσιαλιστών που έχουν τη πλειοψηφία.

Η νομιμοποίηση των gay γάμων αποτελούσε άλλωστε βασική προεκλογική δέσμευση και υπόσχεση του Φρανσουά Ολάντ. Αν μη τι άλλο όμως, πρόκειται για μία «πικρή» νίκη του Γάλλου προέδρου, τη στιγμή που η δημοτικότητά του έχει υποστεί καθίζηση, η χώρα κινδυνεύει να αποτελέσει το επόμενο «ντόμινο» στην κρίση της Ευρωζώνης και πολλοί του προσάπτουν ότι αυτός ευθύνεται για τη... χαμένη αίγλη της Γαλλίας στη Γηραιά Ηπειρο. Το οξύμωρο άλλωστε της υπόθεσης είναι ότι οι Γάλλοι εμφανίζονται υπέρ των gay γάμων σε ποσοστό 55% έως 60%, ενώ ακόμη και το 50% που λέει «ναι» στις υιοθεσίες παιδιών από ζευγάρια του ίδιου φύλλου είναι υψηλότερο αυτών που αντιτίθενται στο μέτρο.

Κι ενώ τα πρώτα gay ζευγάρια ετοιμάζονται να πουν «δέχομαι» από τον Ιούνιο, η αντιπολίτευση οργανώνεται προκειμένου να καταθέσει το ταχύτερο δυνατό προσφυγή στο Συνταγματικό Συμβούλιο κατά της απόφασης. Αποφασισμένοι να μην καταθέσουν τα όπλα εμφανίζονται και οι πολέμιοι των gay γάμων. Το σύνθημά τους είναι άλλωστε «διαδήλωση για όλους», ως απάντηση στο νομοσχέδιο «γάμος για όλους» της γαλλικής κυβέρνησης.

Ενα κίνημα όχι και τόσο «αυθόρμητο» σύμφωνα με τους αναλυτές, καθώς παρέχει «στέγη» σε κάθε «αντιφρονούντα» της πολιτικής Ολάντ και όχι μόνο σε βαθιά συντηρητικούς ή πιστούς Καθολικούς που εκ των πραγμάτων θεωρούν «ιεροσυλία» τους gay γάμους. Δεδομένης της έντονης δυσφορίας που προκαλεί η οικονομική κρίση, ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η εκμετάλλευση του θέματος από ακροδεξιές ομάδες που δεν διστάζουν να απειλήσουν ότι θα ακολουθήσουν «ριζοσπαστικές μεθόδους» σε αυτό τον «πόλεμο».

Στον αντίποδα, τόσο στη Γαλλία όσο και διεθνώς, η είδηση έγινε δεκτή με ενθουσιασμό και ανακούφιση όχι μόνο από τους ομοφυλόφιλους, αλλά και από οργανισμούς και φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Υπενθυμίζοντας ότι υπάρχουν ακόμη πολλές χώρες στον κόσμο όπου η ομοφυλοφιλία τιμωρείται με φυλάκιση, βασανισμούς, ακόμη και θάνατο. Η αποδοχή των gay γάμων φαίνεται πάντως να βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε όλο και περισσότερες χώρες. Και δεν πρόκειται πια για ένα «προνόμιο» που παρέχεται στους πολίτες «προηγμένων» χωρών, όπως είναι οι Σκανδιναβικές.

Τις ενώσεις ατόμων του ίδιου φύλλου έχουν ήδη «ευλογήσει» χώρες-προπύργια του καθολικισμού, όπως η Ισπανία. Το επόμενο μεγάλο «μέτωπο» είναι στις ΗΠΑ, όπου εκκρεμεί η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Μία απόφαση στην οποία η κοινωνία έχει ήδη απαντήσει «Δέχομαι», σύμφωνα με πρόσφατο εξώφυλλο του περιοδικού Time.

Ο πραγματικός «πονοκέφαλος» για τους νομοθέτες θα έρθει στη συνέχεια. Οταν «ανοίξει» περισσότερο το θέμα της υιοθεσίας, που διχάζει ακόμη περισσότερο την κοινωνία. Μέχρι τότε, όπως έγραφε περιπαιχτικά το περιοδικό Paris Match στη Γαλλία, αυτοί που τρίβουν πλέον τα χέρια τους είναι οι δικηγόροι διαζυγίων, βλέποντας μια νέα «αγορά» να ανοίγεται μπροστά τους...

ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΥΣΗ

Μεσημεριάτικη ανάπαυση 

 Και πια δε νιάζεσαι για τίποτε 
 όταν μες στην αγκάλη του μεσημεριού 
 έχεις ξανά το πρόσωπο που θέλεις. 
 Κοιτάζεις κι είν' εκεί μπροστά σου 
 εικόνα κι έκφραση γνωστή, αγαπημένη. 
 Παρατηράς που γδύνεται, αναγνωρίζεις 
 κάθε κίνησή του κι η απορία μένει μέσα σου γυμνή 
 γι αυτό το θαύμα που είναι το παρόν 
 γι αυτή την Έλευση που είναι ο Φθόγγος. 
 Ύστερα πας στις λεπτομέρειες: 
 στο σχήμα του ποδιού στους δυνατούς 
 μηρούς στα μπράτσα (Το στέρνο 
 όπως πάντοτε σεμνό 
 ανόητη έπαρση). 
Και πια το πρόσωπο: 
 αυτό το ανεπανάληπτο, το ένα! 

 Και σκέφτεσαι: 
"Είναι το τελευταίο μου σωσίβιο! 
 Το τελευταίο μου οδόφραγμα!" 
Και τρέμεις...

Λουκάς Θεοδωρακόπουλος

ΡΩΣΙΑ. ΑΝΤΙΠΟΙΝΑ ΠΟΥΤΙΝ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟΝ ΓΑΜΟ ΟΜΟΦΥΛΩΝ

Κάλεσε τους βουλευτές του να «αντιδράσουν» σε αυτό που συμβαίνει γύρω τους

Αντίποινα Πούτιν στις χώρες που τάχθηκαν υπέρ των γκέι γάμων

protothema.gr, 26/4/2013

Τρεις ημέρες μετά την έγκριση του νόμου για τους γάμους των ομοφυλοφίλων στη Γαλλία, ο Ρώσος  Πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, είπε πως η Ρωσία μπορεί να αναθεωρήσει τις συμφωνίες υιοθεσίας με τις χώρες που έχουν νομιμοποιήσει την ένωση δύο ανθρώπων του ίδιου φύλου.
«Εκτιμώ ότι έχουμε το δικαίωμα να κάνουμε αλλαγές. Θα πρέπει να αντιδράσουμε σε αυτό που συμβαίνει γύρω μας» δήλωσε ο Πούτιν σύμφωνα με τα ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων κατά τη διάρκεια συνάντησης που είχε με τους βουλευτές, υποστηρίζοντας τις «πολιτιστικές παραδόσεις και τα ηθικά πρότυπα» της Ρωσίας.