Ο πατέρας της πληροφορικής, ο βρετανός μαθηματικός Αλαν Τούρινγκ,
καταδικάστηκε για την ομοφυλοφιλία του, γεγονός που τον έσπρωξε
στην αυτοκτονία. Το περιοδικό «Τime» τον έχει κατατάξει
ανάμεσα στις 100 πιο σημαντικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα
.
.
Συγγνώμη σε μια συκοφαντημένη ιδιοφυΐα
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν αποκατέστησε τη μνήμη του πατέρα της πληροφορικής Αλαν Τούρινγκ, ο οποίος αυτοκτόνησε το 1954 αφού δύο χρόνια πριν είχε καταδικαστεί για «δεδηλωμένη απρέπεια», δηλαδή την ομοφυλοφιλία του
ΤΟΥ JΕRΟΜΕ FΕΝΟGLΙΟ (Το Βήμα, 30/10/2009)
Για να τιμήσουν τις ιδιοφυΐες που έχουν αποβιώσει, οι άνθρωποι στήνουν αγάλματα, γράφουν βιογραφίες, διοοργανώνουν εκδηλώσεις, πλέκουν μύθους. Ο Βρετανός Αλαν Τούρινγκ (1912-1954), ο πατέρας της σύγχρονης πληροφορικής, ένας από τους σημαντικότερους εφευρέτες του ηλεκτρονικού υπολογιστή και οραματιστής της τεχνητής νοημοσύνης, δικαιούνταν αναμφίβολα όλες αυτές τις μεταθανάτιες τιμές, γιατί δεν είχε καταλάβει όσο ζούσε πόσο σημαντικός ήταν. Ενα βραβείο το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο φέρει το όνομά του και θεωρείται Νομπέλ της Πληροφορικής. Λίστες βραβευθέντων, όπως αυτή του περιοδικού «Τime» το 1999, τον έχουν κατατάξει στις 100 πιο σημαντικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα.
Του έχουν αφιερώσει βιβλία και θεατρικά έργα. Στο Ιnternet, στην υλοποίηση του οποίου ο ίδιος συνεισέφερε, κυκλοφορούν γι΄ αυτόν ένα σωρό ιστορίες, αληθινές ή φανταστικές.
Ωστόσο, όλος αυτός ο χείμαρρος λέξεων δεν «ζύγιζε» πολύ επί δεκαετίες, εφόσον έλειπαν κάποιες λέξεις. Τις έγραψε πρόσφατα ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν, συμπλέοντας με μια μεγάλη και συγκινητική εκστρατεία για την επίσημη αποκατάσταση της μνήμης του Τούρινγκ.
Η εκστρατεία συγκέντρωσε περισσότερες από 30.000 υπογραφές, ύστερα από πρωτοβουλία του επιστήμονα πληροφορικής Τζον Γκράχαμ-Κάνινγκ.
Εξ ονόματος των κυβερνήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου ο κ. Μπράουν ζήτησε συγγνώμη για την «τρομερή συμπεριφορά» που επεφύλαξε η χώρα σε έναν από τους μεγαλύτερους επιστήμονές της. Ηταν ένα ιστορικό «Sorry Αdam!» γι΄ αυτόν που το 1952 είχε καταδικαστεί από τη βρετανική Δικαιοσύνη για «δεδηλωμένη απρέπεια». Το «έγκλημά» του; Η ομοφυλοφιλία του. Η ποινή του; Εκλήθη να επιλέξει: ή δύο χρόνια φυλάκιση ή μία απάνθρωπη «θεραπεία» με ορμόνες και στόχο τον χημικό ευνουχισμό! Ο μαθηματικός επιλέγει τις ενέσεις, οι οποίες τον καθιστούν ανίκανο. Το στήθος του αρχίζει να φουσκώνει, ενώ η αθλητική σιλουέτα του (ήταν τόσο προικισμένος που παραλίγο να επιλεγεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 1948) θα χαλάσει ανεπανόρθωτα.
Η θεραπεία αυτή τελειώνει ύστερα από έναν χρόνο, όταν μία ημέρα μετά την Πεντηκοστή του 1954 ο Αλαν Τούρινγκ θα δαγκώσει ένα μήλο προτού κοιμηθεί, όπως έκανε κάθε βράδυ. Ωστόσο το συγκεκριμένο το είχε εμποτίσει σε δηλητήριο. Ο επιστήμονας έβαλε τέλος στη ζωή του εμπνεόμενος από τη «Χιονάτη και τους επτά νάνους», το κινούμενο σχέδιο της Walt Disney που τόσο αγαπούσε. Ο νόμος που κατέστρεψε την καριέρα του Τούρινγκ, αφού είχε στείλει τον Οσκαρ Γουάιλντ στη φυλακή, θα καταργηθεί στην Αγγλία μόλις το 1967 και στη Σκωτία το 1980.
Στην επιστολή του ο Γκόρντον Μπράουν εκφράζει τη θλίψη του για «τους χιλιάδες ομοφυλόφιλους που καταδικάστηκαν βάσει αυτού του ομοφοβικού νόμου» και για «τους χιλιάδες άλλους που έζησαν με τον φόβο ότι θα αποκαλυφθούν». Στην περίπτωση του Αλαν Τούρινγκ «αυτή η απάνθρωπη τιμωρία» βαραίνει ωστόσο ως άλλη μία αδικία. «Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι χωρίς αυτόν η ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα ήταν πολύ διαφορετική. Είναι ένας από τους ανθρώπους για τους οποίους μπορούμε να πούμε ότι η μοναδική συμβολή τους άλλαξε την τροπή του πολέμου» έγραψε ο κ. Μπράουν.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Αλαν Τούρινγκ μπόρεσε να «σπάσει» τους κωδικούς του περιβόητου Εnigma, του μηχανήματος που χρησιμοποιούσαν οι ναζιστές για να κρυπτογραφούν την επικοινωνία τους. Εδωσε στους Συμμάχους ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα, κυρίως στη Μάχη του Ατλαντικού.
.
Από ένα παγκάκι στο Σάκβιλ Παρκ του Μάντσεστερ, ο ορειχάλκινος Αλαν Τούρινγκ
αντικρίζει τους περαστικούς. Το άγαλμα στήθηκε στις 23 Ιουνίου 2001, ανήμερα
των γενεθλίων του πατέρα της πληροφορικής. Στη μία πλευρά του πάρκου βρίσκονται
κτίρια του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, όπου εργαζόταν. Στην άλλη, κάποια
γκέι μπαρ, στα οποία σύχναζε ο Τούρινγκ, ο οποίος καταδικάστηκε και εξωθήθηκε
στην αυτοχειρία από τους πουριτανούς. Στο χέρι κρατάει ένα μήλο, σύμβολο του
απαγορευμένου έρωτα και της αυτοκτονίας του, καθώς και καρπός του δέντρου
της γνώσης. Στην ένθετη φωτογραφία το μηχάνημα Εnigma των ναζιστών (δεξιά),
με το οποίο το Βερολίνο επικοινωνούσε με τα γερμανικά υποβρύχια στον Ατλαντικό,
στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο μόλις 30χρονος βρετανός επιστήμονας
«έσπασε» τους κωδικούς της κρυπτογραφημένης επικοινωνίας, σώζοντας αμέτρητες ζωές.
.
Από τον Αϊνστάιν στο δαγκωμένο μήλο της Αpple
Το χάσμα που χώριζε τον Αλαν Τούρινγκ από τους συνομηλίκους του ήταν προφανές από το σχολείο. Σε ηλικία μόλις 16 ετών ανέβηκε στον πίνακα και απέδειξε με απλό τρόπο ένα από τα πιο δύσκολα θεωρήματα του Αϊνστάιν. Η δεκαετία του ΄30 θα μπορούσε να τον καθιερώσει αν ο ίδιος δεν είχε μπερδευτεί στις λεπτομέρειες της επιστήμης και της προσωπικής ζωής, ιδίως με τον δύσκολο χαρακτήρα του. Τίποτε δεν έλειπε: η εισαγωγή στο φημισμένο Κινγκς Κόλετζ του Κέιμπριτζ, το πέρασμα από το Πρίνστον και τα λαμπρά επιστημονικά δημοσιεύματα.
Το 1936 ο Τούρινγκ ασχολείται με τη μαθηματική επίλυση ερωτημάτων της επιστήμης της Λογικής. Αντιλαμβάνεται ότι κάποια προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν με το μολύβι και το χαρτί, γι΄ αυτό υποστηρίζει τη θεωρητική ύπαρξη ενός υπολογιστικού μηχανήματος ικανού να πραγματοποιεί γρήγορα όλα τα είδη υπολογισμών. Παρά το γεγονός ότι μένει καθαρά αφηρημένη έννοια, αυτό το «μηχάνημα Τούρινγκ» αποτελεί το κρίσιμο άλμα προς την πληροφορική.
Ο πόλεμος θα του δώσει μια μοναδική δυνατότητα να προχωρήσει. Το 1939 εργάζεται ατελείωτες ώρες καθημερινά στο Μπλέτσλεϊ Παρκ, βικτωριανό οίκημα που στεγάζει τις υπηρεσίες αποκρυπτογράφησης, σε ένα «παιχνίδι» λογικής και μηχανικής το οποίο θα σώσει εκατομμύρια ζωές. Είναι η κατασκευή ενός μηχανήματος ικανού να προσδιορίζει κάθε ημέρα ανάμεσα στα 159 δισεκατομμύρια πιθανών «κλειδιών» του κωδικού συστήματος Εnigma ποια θα αποκρυπτογραφήσουν τα μηνύματα των ναζιστών.
Το 1941 οι μέθοδοί του, οι «βόμβες Τούρινγκ» όπως είναι γνωστές, δεν χρειάζονταν παρά λίγες ώρες για να υποκλέπτουν τις επικοινωνίες του Βερολίνου με τα γερμανικά υποβρύχια στον Ατλαντικό.
Στο επίκεντρο αυτού του αδυσώπητου αγώνα παγκόσμιας στρατηγικής, ο 30χρονος Τούρινγκ διασχίζει κάποιες φορές την αγγλική εξοχή με ποδήλατο αν και έχει εύθραυστη υγεία, φορώντας αντιασφυξιογόνο μάσκα στο πρόσωπο για να προστατεύεται από την καταρροή.
Το τέλος του πολέμου σηματοδοτεί την επιστροφή στις κοινωνικές συμβάσεις: ο Τούριγνκ εγκαταλείπει το μεγάλο όραμα του υπολογιστή. Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και της αποθέωσης του μακαρθισμού, οι ομοφυλόφιλοι θεωρούνται συχνά «αδύναμος κρίκος». Η άδικη καταδίκη του το αποδεικνύει με τραγικό τρόπο.
Αντίθετα με τη σιωπή με την οποία περιέβαλλε το έργο του κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Τούρινγκ είναι απόλυτα ειλικρινής στο θέμα της σεξουαλικότητάς του, την οποία ποτέ δεν επεδίωξε να κρύψει. Μετά την καταδίκη του, αυτή η ειλικρίνεια μετατρέπεται σε «θράσος»: δύο φορές αυτός ο κάτοχος ύψιστων κρατικών μυστικών ταξιδεύει εκτός Αγγλίας για να εμπλακεί δημοσίως σε ερωτικές περιπέτειες με ξένους. Ηταν η τελευταία πρόκλησή του προς την καθεστηκυία τάξη προτού καταρρεύσει, προτού δαγκώσει το δηλητηριασμένο μήλο.
Αυτό σήμερα τρέφει έναν διαδεδομένο αστικό μύθο, ο οποίος μάλλον θα άρεσε στον Τούρινγκ, λάτρη των παιδικών παραμυθιών: η γνωστή εταιρεία πληροφορικής Αpple φημολογείται ότι διάλεξε το λογότυπό της, το γνωστό «δαγκωμένο μήλο», ακριβώς για να αποτίσει φόρο τιμής σε αυτή τη διάνοια της πρώιμης επιστήμης της Πληροφορικής.
Από τον Αϊνστάιν στο δαγκωμένο μήλο της Αpple
Το χάσμα που χώριζε τον Αλαν Τούρινγκ από τους συνομηλίκους του ήταν προφανές από το σχολείο. Σε ηλικία μόλις 16 ετών ανέβηκε στον πίνακα και απέδειξε με απλό τρόπο ένα από τα πιο δύσκολα θεωρήματα του Αϊνστάιν. Η δεκαετία του ΄30 θα μπορούσε να τον καθιερώσει αν ο ίδιος δεν είχε μπερδευτεί στις λεπτομέρειες της επιστήμης και της προσωπικής ζωής, ιδίως με τον δύσκολο χαρακτήρα του. Τίποτε δεν έλειπε: η εισαγωγή στο φημισμένο Κινγκς Κόλετζ του Κέιμπριτζ, το πέρασμα από το Πρίνστον και τα λαμπρά επιστημονικά δημοσιεύματα.
Το 1936 ο Τούρινγκ ασχολείται με τη μαθηματική επίλυση ερωτημάτων της επιστήμης της Λογικής. Αντιλαμβάνεται ότι κάποια προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν με το μολύβι και το χαρτί, γι΄ αυτό υποστηρίζει τη θεωρητική ύπαρξη ενός υπολογιστικού μηχανήματος ικανού να πραγματοποιεί γρήγορα όλα τα είδη υπολογισμών. Παρά το γεγονός ότι μένει καθαρά αφηρημένη έννοια, αυτό το «μηχάνημα Τούρινγκ» αποτελεί το κρίσιμο άλμα προς την πληροφορική.
Ο πόλεμος θα του δώσει μια μοναδική δυνατότητα να προχωρήσει. Το 1939 εργάζεται ατελείωτες ώρες καθημερινά στο Μπλέτσλεϊ Παρκ, βικτωριανό οίκημα που στεγάζει τις υπηρεσίες αποκρυπτογράφησης, σε ένα «παιχνίδι» λογικής και μηχανικής το οποίο θα σώσει εκατομμύρια ζωές. Είναι η κατασκευή ενός μηχανήματος ικανού να προσδιορίζει κάθε ημέρα ανάμεσα στα 159 δισεκατομμύρια πιθανών «κλειδιών» του κωδικού συστήματος Εnigma ποια θα αποκρυπτογραφήσουν τα μηνύματα των ναζιστών.
Το 1941 οι μέθοδοί του, οι «βόμβες Τούρινγκ» όπως είναι γνωστές, δεν χρειάζονταν παρά λίγες ώρες για να υποκλέπτουν τις επικοινωνίες του Βερολίνου με τα γερμανικά υποβρύχια στον Ατλαντικό.
Στο επίκεντρο αυτού του αδυσώπητου αγώνα παγκόσμιας στρατηγικής, ο 30χρονος Τούρινγκ διασχίζει κάποιες φορές την αγγλική εξοχή με ποδήλατο αν και έχει εύθραυστη υγεία, φορώντας αντιασφυξιογόνο μάσκα στο πρόσωπο για να προστατεύεται από την καταρροή.
Το τέλος του πολέμου σηματοδοτεί την επιστροφή στις κοινωνικές συμβάσεις: ο Τούριγνκ εγκαταλείπει το μεγάλο όραμα του υπολογιστή. Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και της αποθέωσης του μακαρθισμού, οι ομοφυλόφιλοι θεωρούνται συχνά «αδύναμος κρίκος». Η άδικη καταδίκη του το αποδεικνύει με τραγικό τρόπο.
Αντίθετα με τη σιωπή με την οποία περιέβαλλε το έργο του κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Τούρινγκ είναι απόλυτα ειλικρινής στο θέμα της σεξουαλικότητάς του, την οποία ποτέ δεν επεδίωξε να κρύψει. Μετά την καταδίκη του, αυτή η ειλικρίνεια μετατρέπεται σε «θράσος»: δύο φορές αυτός ο κάτοχος ύψιστων κρατικών μυστικών ταξιδεύει εκτός Αγγλίας για να εμπλακεί δημοσίως σε ερωτικές περιπέτειες με ξένους. Ηταν η τελευταία πρόκλησή του προς την καθεστηκυία τάξη προτού καταρρεύσει, προτού δαγκώσει το δηλητηριασμένο μήλο.
Αυτό σήμερα τρέφει έναν διαδεδομένο αστικό μύθο, ο οποίος μάλλον θα άρεσε στον Τούρινγκ, λάτρη των παιδικών παραμυθιών: η γνωστή εταιρεία πληροφορικής Αpple φημολογείται ότι διάλεξε το λογότυπό της, το γνωστό «δαγκωμένο μήλο», ακριβώς για να αποτίσει φόρο τιμής σε αυτή τη διάνοια της πρώιμης επιστήμης της Πληροφορικής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου