Pierre Jean David d'Angers: Epaminondas
.
οὐ γὰρ ἔγωγ᾽ ἔχω εἰπεῖν ὅτι μεῖζόν ἐστιν ἀγαθὸν εὐθὺς νέῳ ὄντι ἢ ἐραστὴς χρηστὸς καὶ ἐραστῇ παιδικά. ὃ γὰρ χρὴ ἀνθρώποις ἡγεῖσθαι παντὸς τοῦ βίου τοῖς μέλλουσι καλῶς βιώσεσθαι, τοῦτο οὔτε συγγένεια οἵα τε ἐμποιεῖν οὕτω καλῶς οὔτε τιμαὶ οὔτε πλοῦτος οὔτ᾽ ἄλλο οὐδὲν ὡς ἔρως. λέγω δὲ δὴ τί τοῦτο; τὴν ἐπὶ μὲν τοῖς αἰσχροῖς αἰσχύνην, ἐπὶ δὲ τοῖς καλοῖς φιλοτιμίαν· οὐ γὰρ ἔστιν ἄνευ τούτων οὔτε πόλιν οὔτε ἰδιώτην μεγάλα καὶ καλὰ ἔργα ἐξεργάζεσθαι. φημὶ τοίνυν ἐγὼ ἄνδρα ὅστις ἐρᾷ, εἴ τι αἰσχρὸν ποιῶν κατάδηλος γίγνοιτο ἢ πάσχων ὑπό του δι᾽ ἀνανδρίαν μὴ ἀμυνόμενος, οὔτ᾽ ἂν ὑπὸ πατρὸς ὀφθέντα οὕτως ἀλγῆσαι οὔτε ὑπὸ ἑταίρων οὔτε ὑπ᾽ ἄλλου οὐδενὸς ὡς ὑπὸ παιδικῶν. ταὐτὸν δὲ τοῦτο καὶ τὸν ἐρώμενον ὁρῶμεν, ὅτι διαφερόντως τοὺς ἐραστὰς αἰσχύνεται, ὅταν ὀφθῇ ἐν αἰσχρῷ τινι ὤν. εἰ οὖν μηχανή τις γένοιτο ὥστε πόλιν γενέσθαι ἢ στρατόπεδον ἐραστῶν τε καὶ παιδικῶν, οὐκ ἔστιν ὅπως ἂν ἄμεινον οἰκήσειαν τὴν ἑαυτῶν ἢ ἀπεχόμενοι πάντων τῶν αἰσχρῶν καὶ φιλοτιμούμενοι πρὸς ἀλλήλους· καὶ μαχόμενοί γ᾽ ἂν μετ᾽ ἀλλήλων οἱ τοιοῦτοι νικῷεν ἂν ὀλίγοι ὄντες ὡς ἔπος εἰπεῖν πάντας ἀνθρώπους. ἐρῶν γὰρ ἀνὴρ ὑπὸ παιδικῶν ὀφθῆναι ἢ λιπὼν τάξιν ἢ ὅπλα ἀποβαλὼν ἧττον ἂν δή που δέξαιτο ἢ ὑπὸ πάντων τῶν ἄλλων, καὶ πρὸ τούτου τεθνάναι ἂν πολλάκις ἕλοιτο. καὶ μὴν ἐγκαταλιπεῖν γε τὰ παιδικὰ ἢ μὴ βοηθῆσαι κινδυνεύοντι-- οὐδεὶς οὕτω κακὸς, ὅντινα οὐκ ἂν αὐτὸς ὁ Ἔρως ἔνθεον ποιήσειε πρὸς ἀρετήν, ὥστε ὅμοιον εἶναι τῷ ἀρίστῳ φύσει. καὶ ἀτεχνῶς, ὃ ἔφη Ὅμηρος, μένος ἐμπνεῦσαι ἐνίοις τῶν ἡρώων τὸν θεόν, τοῦτο ὁ Ἔρως τοῖς ἐρῶσι παρέχει γιγνόμενον παρ᾽ αὑτοῦ.
Εγώ τουλάχιστον δεν θα είχα ν' αναφέρω, τι σπουδαιότερο ευεργέτημα υπάρχει για τον άνθρωπο ευθύς από τα πρώτα χρόνια της νεότητάς του, παρά εραστής αξιόλογος και αγαπημένος παρόμοιος για έναν εραστή. Διότι εκείνο που πρέπει να κατευθύνει σε όλη του τη ζωή τον άνθρωπο, που θέλει να ζήσει μια ζωή ανώτερη, αυτό ούτε δεσμοί συγγενικοί είναι σε θέση να καλλιεργήσουν μέσα του τόσο άρτια, ούτε τιμητικές διακρίσεις, ούτε πλούτος, ούτε άλλο κανένα, όσο ο έρωτας. Και αυτό που λέω είναι τι; Η ντροπή για τ' αξιόμεμπτα, η φιλοτιμία για τ' αξιέπαινα. Χωρίς αυτά δεν είναι δυνατό ούτ' ένα κράτος ουτ' ένα άτομο να κατορθώσουν κατορθώματα σπουδαία και λαμπρά. Σας διαβεβαιώνω λοιπόν: ένας ερωτευμένος αν συνέβαινε ν' ανακαλυφθεί είτε ότι διαπράττει κάτι ανάρμοστο, είτε ότι υφίσταται εκ μέρους άλλου χωρίς να φέρει αντίσταση από ανανδρία του, δεν θα του ήταν τόσο οδυνηρό να τον έβλεπε ο πατέρας του είτε οι σύντροφοί του ή κανείς άλλος, όσο ο εραστής του. Αυτό το ίδιο παρατηρούμε και στον ερώμενον: ντρέπεται ιδιαίτερα τους εραστές του, αν τύχει και τον δούν σε πράξη απρεπή. Αν βρισκόταν λοιπόν κανένας τρόπος, ώστε να συγκροτηθεί κράτος ή σώμα στρατιωτικό μόνο από εραστές και ερώμενους, δεν είναι δυνατό να είχαν καλύτερο τρόπο διακυβερνήσεως της χώρας τους, παρά με το ν' απέχουν από κάθε χυδαίο και να καλλιεργούν μεταξύ τους την άμιλλα. Και στις μάχες επίσης αυτοί θ' αναδεικνύονταν ο ένας στο πλευρό του άλλου, και λίγοι να ήταν, νικητές όλου, θα έλεγα, του κόσμου. Διότι ένας ερωτευμένος θα ανεχόταν πολύ λιγότερο, φαντάζομαι, να τον δει ο αγαπημένος του είτε να λιποτακτεί είτε να πετά τα όπλα, παρά να τον δει όλος ο άλλος κόσμος. Αντ' αυτού θα προτιμούσε χίλιους θανάτους. Πόσο μάλλον να εγκαταλείψει τον αγαπημένο του ή να μη σπεύσει σε βοήθειά του, όταν κινδυνεύει - όχι! τόσο ανάξιος δεν είναι κανείς, που να μη τον γεμίσει ο ίδιος ο Έρωτας δύναμη θεία και γενναιότητα, ώστε όμοιος ν' αναδειχθεί προς τον εκ φύσεως ηρωικότατο. Και κυριολεκτικά, αυτό που είπε ο Όμηρος, ότι λεβεντιά εφύσηξ' ο θεός σε μερικούς ήρωες, αυτό προσφέρει ο Έρωτας στους ερωτευμένους, σαν κάτι που προέρχετ' απ' αυτόν.
Πλάτωνος. Συμπόσιον
οὐ γὰρ ἔγωγ᾽ ἔχω εἰπεῖν ὅτι μεῖζόν ἐστιν ἀγαθὸν εὐθὺς νέῳ ὄντι ἢ ἐραστὴς χρηστὸς καὶ ἐραστῇ παιδικά. ὃ γὰρ χρὴ ἀνθρώποις ἡγεῖσθαι παντὸς τοῦ βίου τοῖς μέλλουσι καλῶς βιώσεσθαι, τοῦτο οὔτε συγγένεια οἵα τε ἐμποιεῖν οὕτω καλῶς οὔτε τιμαὶ οὔτε πλοῦτος οὔτ᾽ ἄλλο οὐδὲν ὡς ἔρως. λέγω δὲ δὴ τί τοῦτο; τὴν ἐπὶ μὲν τοῖς αἰσχροῖς αἰσχύνην, ἐπὶ δὲ τοῖς καλοῖς φιλοτιμίαν· οὐ γὰρ ἔστιν ἄνευ τούτων οὔτε πόλιν οὔτε ἰδιώτην μεγάλα καὶ καλὰ ἔργα ἐξεργάζεσθαι. φημὶ τοίνυν ἐγὼ ἄνδρα ὅστις ἐρᾷ, εἴ τι αἰσχρὸν ποιῶν κατάδηλος γίγνοιτο ἢ πάσχων ὑπό του δι᾽ ἀνανδρίαν μὴ ἀμυνόμενος, οὔτ᾽ ἂν ὑπὸ πατρὸς ὀφθέντα οὕτως ἀλγῆσαι οὔτε ὑπὸ ἑταίρων οὔτε ὑπ᾽ ἄλλου οὐδενὸς ὡς ὑπὸ παιδικῶν. ταὐτὸν δὲ τοῦτο καὶ τὸν ἐρώμενον ὁρῶμεν, ὅτι διαφερόντως τοὺς ἐραστὰς αἰσχύνεται, ὅταν ὀφθῇ ἐν αἰσχρῷ τινι ὤν. εἰ οὖν μηχανή τις γένοιτο ὥστε πόλιν γενέσθαι ἢ στρατόπεδον ἐραστῶν τε καὶ παιδικῶν, οὐκ ἔστιν ὅπως ἂν ἄμεινον οἰκήσειαν τὴν ἑαυτῶν ἢ ἀπεχόμενοι πάντων τῶν αἰσχρῶν καὶ φιλοτιμούμενοι πρὸς ἀλλήλους· καὶ μαχόμενοί γ᾽ ἂν μετ᾽ ἀλλήλων οἱ τοιοῦτοι νικῷεν ἂν ὀλίγοι ὄντες ὡς ἔπος εἰπεῖν πάντας ἀνθρώπους. ἐρῶν γὰρ ἀνὴρ ὑπὸ παιδικῶν ὀφθῆναι ἢ λιπὼν τάξιν ἢ ὅπλα ἀποβαλὼν ἧττον ἂν δή που δέξαιτο ἢ ὑπὸ πάντων τῶν ἄλλων, καὶ πρὸ τούτου τεθνάναι ἂν πολλάκις ἕλοιτο. καὶ μὴν ἐγκαταλιπεῖν γε τὰ παιδικὰ ἢ μὴ βοηθῆσαι κινδυνεύοντι-- οὐδεὶς οὕτω κακὸς, ὅντινα οὐκ ἂν αὐτὸς ὁ Ἔρως ἔνθεον ποιήσειε πρὸς ἀρετήν, ὥστε ὅμοιον εἶναι τῷ ἀρίστῳ φύσει. καὶ ἀτεχνῶς, ὃ ἔφη Ὅμηρος, μένος ἐμπνεῦσαι ἐνίοις τῶν ἡρώων τὸν θεόν, τοῦτο ὁ Ἔρως τοῖς ἐρῶσι παρέχει γιγνόμενον παρ᾽ αὑτοῦ.
Εγώ τουλάχιστον δεν θα είχα ν' αναφέρω, τι σπουδαιότερο ευεργέτημα υπάρχει για τον άνθρωπο ευθύς από τα πρώτα χρόνια της νεότητάς του, παρά εραστής αξιόλογος και αγαπημένος παρόμοιος για έναν εραστή. Διότι εκείνο που πρέπει να κατευθύνει σε όλη του τη ζωή τον άνθρωπο, που θέλει να ζήσει μια ζωή ανώτερη, αυτό ούτε δεσμοί συγγενικοί είναι σε θέση να καλλιεργήσουν μέσα του τόσο άρτια, ούτε τιμητικές διακρίσεις, ούτε πλούτος, ούτε άλλο κανένα, όσο ο έρωτας. Και αυτό που λέω είναι τι; Η ντροπή για τ' αξιόμεμπτα, η φιλοτιμία για τ' αξιέπαινα. Χωρίς αυτά δεν είναι δυνατό ούτ' ένα κράτος ουτ' ένα άτομο να κατορθώσουν κατορθώματα σπουδαία και λαμπρά. Σας διαβεβαιώνω λοιπόν: ένας ερωτευμένος αν συνέβαινε ν' ανακαλυφθεί είτε ότι διαπράττει κάτι ανάρμοστο, είτε ότι υφίσταται εκ μέρους άλλου χωρίς να φέρει αντίσταση από ανανδρία του, δεν θα του ήταν τόσο οδυνηρό να τον έβλεπε ο πατέρας του είτε οι σύντροφοί του ή κανείς άλλος, όσο ο εραστής του. Αυτό το ίδιο παρατηρούμε και στον ερώμενον: ντρέπεται ιδιαίτερα τους εραστές του, αν τύχει και τον δούν σε πράξη απρεπή. Αν βρισκόταν λοιπόν κανένας τρόπος, ώστε να συγκροτηθεί κράτος ή σώμα στρατιωτικό μόνο από εραστές και ερώμενους, δεν είναι δυνατό να είχαν καλύτερο τρόπο διακυβερνήσεως της χώρας τους, παρά με το ν' απέχουν από κάθε χυδαίο και να καλλιεργούν μεταξύ τους την άμιλλα. Και στις μάχες επίσης αυτοί θ' αναδεικνύονταν ο ένας στο πλευρό του άλλου, και λίγοι να ήταν, νικητές όλου, θα έλεγα, του κόσμου. Διότι ένας ερωτευμένος θα ανεχόταν πολύ λιγότερο, φαντάζομαι, να τον δει ο αγαπημένος του είτε να λιποτακτεί είτε να πετά τα όπλα, παρά να τον δει όλος ο άλλος κόσμος. Αντ' αυτού θα προτιμούσε χίλιους θανάτους. Πόσο μάλλον να εγκαταλείψει τον αγαπημένο του ή να μη σπεύσει σε βοήθειά του, όταν κινδυνεύει - όχι! τόσο ανάξιος δεν είναι κανείς, που να μη τον γεμίσει ο ίδιος ο Έρωτας δύναμη θεία και γενναιότητα, ώστε όμοιος ν' αναδειχθεί προς τον εκ φύσεως ηρωικότατο. Και κυριολεκτικά, αυτό που είπε ο Όμηρος, ότι λεβεντιά εφύσηξ' ο θεός σε μερικούς ήρωες, αυτό προσφέρει ο Έρωτας στους ερωτευμένους, σαν κάτι που προέρχετ' απ' αυτόν.
Πλάτωνος. Συμπόσιον
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου