ΑΝΑΨΗΛΑΦΗΣΕΙΣ 1

Ομοφυλοφιλία και εξουσία
Ο μεγαλομανής δικτάτορας Χίτλερ, ο ευφυής οικονομολόγος Κέινς, επιθετικοί παίκτες της Ιστορίας, ήταν ομοφυλόφιλοι;
ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ (Το ΒΗΜΑ, 17/02/2002)
Η νέα ανάγνωση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στο γύρισμα του αιώνα έχει ένα πιπεράτο χαρακτηριστικό. Νέες βιογραφίες αποκαλύπτουν κρυφές πτυχές της ζωής των ανδρών που όρισαν την κατεύθυνση της Ιστορίας. Είναι διαφωτιστική η αποκάλυψη των ερωτικών προτιμήσεων ενός ιστορικού προσώπου; Ερμηνεύεται έτσι η δράση του; Στη Μεγάλη Βρετανία συνεχίζεται η διαμάχη για την ανεκδήλωτη ομοφυλοφιλία του στρατάρχη Μοντγκόμερι, του ηγέτη της βρετανικής Ογδοης Στρατιάς και νικητή του Ελ Αλαμέιν. Το θέμα ήταν αν η λάμψη ενός ήρωα της πατρίδας αμαυρώνεται λόγω των σεξουαλικών του προτιμήσεων ή αν θα έπρεπε να θεωρηθεί ακόμη πιο γενναίος αυτός ο άνθρωπος για τη δύναμή του να οργανώνει και να φέρει σε πέρας ριψοκίνδυνες αποστολές, καταπιέζοντας την ερωτική έλξη που αισθανόταν για τα αγόρια. Τη συζήτηση άναψε ο πιο αυθάδης βιογράφος του Μόντι, ο γνωστός Νάιτζελ Χάμιλτον, που ανίχνευσε ότι ο στρατάρχης που σχεδίασε και εκτέλεσε την ανάσχεση της γερμανικής προέλασης και συνέβαλε στη νίκη των Συμμάχων είχε αδυναμία στα νεαρά αγόρια.

.
Η αχίλλειος πτέρνα του Φύρερ
Και η γερμανική προέλαση όμως στην ίδια αδυναμία ενός άλλου οφειλόταν. Οπως αποκαλύπτεται σε νέα βιογραφία του Χίτλερ που συζητείται ευρέως τον τελευταίο καιρό, η κρυφή ομοφυλοφιλία εξηγεί τη φυσιογνωμία τόσο του Φύρερ όσο και ολόκληρου του Τρίτου Ράιχ. Είναι αδύνατον να κατανοήσει κανείς την ιστορία του εθνικοσοσιαλιστικού κινήματος αν δεν αντιληφθεί ότι ο Χίτλερ ήταν ένας ομοφυλόφιλος που πάτησε κατ' αρχάς επί των πτωμάτων των πρώην φίλων του, ομοφυλόφιλων φονιάδων επίσης, και ύστερα ξεκαθάρισε το τοπίο κατά το δοκούν. Αυτά καταθέτει με αρκετή δόση κουτσομπολιών ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης Λόταρ Μάκταν, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι επίσημοι ιστορικοί προφανώς αυτολογοκρίνονται. Το μόνο στο οποίο συμφωνούν όλοι είναι ότι η υπόθεση Χίτλερ δεν θεωρείται λήξασα για τους ιστορικούς. Αν πιστέψουμε τον καθηγητή Μάκταν, υπήρχαν ογκωδέστατοι τόμοι στην Αστυνομία του Μονάχου για την εγκληματική δραστηριότητα του Χίτλερ κατά την προ του 1933 περίοδο, τόμοι που ξαφρίστηκαν από την Γκεστάπο τα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο έμειναν στοιχεία αρκετά για να τεκμηριωθεί ότι ο Χίτλερ ήταν στα νεανικά του χρόνια ενεργός ομοφυλόφιλος και ότι η προδοτική και δόλια συμπεριφορά του απέναντι στους συνωμότες πρώην συναγωνιστές του οφειλόταν σε αυτό το γεγονός.
Η γκανγκστερική δολοφονία του Ερνστ Ρεμ, του αρχηγού της παραστρατιωτικής οργάνωσης που εκτελούσε τις οδομαχίες κατά την προναζιστική περίοδο και ήταν διαβόητος ομοφυλόφιλος και μέγας διοργανωτής οργίων, μόνο έτσι ερμηνεύεται. Πρώην υποστηρικτές του Χίτλερ εξοντώθηκαν και μετέπειτα αξιωματικοί επιχείρησαν να εκβιάσουν τον Χίτλερ με στοιχεία του παρελθόντος του.
Ο μύθος της παρθενίας του Χίτλερ και η ανεξιχνίαστη, μάλλον πλατωνική, σχέση του με την Εύα Μπράουν είναι και αυτά συστατικά του μυστικού βίου του, που είχε κεντρικό σημείο αναφοράς τον πατριωτισμό. Ηταν μέρος της γοητείας του για τον γερμανικό λαό ότι ήταν άγαμος και δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται καθόλου για τον εαυτό του, παρά μόνο για την πατρίδα. Οπως έχει γραφεί, γυναίκα του ήταν η Γερμανία.

.
Η διπλή ταυτότητα του βαρόνου
Ενας άλλος πρωταγωνιστής του 20ού αιώνα, ο οποίος παρακολουθείται στην καθημερινή του δραστηριότητα πέραν των γραφείων και των συσκέψεων και ελέγχεται για υποφωτισμένες πτυχές της ζωής του, είναι ο Τζον Μέιναρντ Κέινς, ο πατέρας της σύγχρονης οικονομικής σκέψης. Στην τρίτομη βιογραφία του Ρόμπερτ Σκίντελσκι εξετάζεται η περίπτωση του ισχυρού συμβούλου του Τσόρτσιλ, του ανθρώπου που υπήρξε αρχιτέκτονας της βρετανικής οικονομικής ανάκαμψης μετά τον πόλεμο και δεξιοτέχνης των αγγλοαμερικανικών σχέσεων.
Ο Κέινς ήταν κατ' αρχάς ένας συντηρητικός πολιτικός παλαιών αρχών, ο οποίος δεν ενοχλείτο από την ιδέα της αυτοκρατορίας και μάλιστα πίστευε ότι «από κάθε άποψη καλύτερα να διοικούν τον κόσμο Εγγλέζοι παρά ξένοι». Εγινε διευθυντής της Τράπεζας της Αγγλίας, τιμήθηκε με τον τίτλο του βαρόνου, μετείχε στη Βουλή των Λόρδων και του άρεσε το μεγαλείο και όχι η επίδειξη.
Ηταν και παραμένει, κατά την άποψη όλων των βιογράφων του, ένας πατριώτης, όπως απέδειξε άλλωστε πραγματοποιώντας έξι ταξίδια στις Ηνωμένες Πολιτείες για διαπραγματεύσεις τη στιγμή που είχε πρόβλημα καρδιάς και απαγορευόταν ρητώς να ταξιδεύει. Το αποτέλεσμα ήταν να πεθάνει το 1946, μόλις 62 χρόνων.
Υπήρχε όμως και κάτι σκανδαλώδες στον χαρακτήρα του. Πίσω από τον διανοούμενο τζέντλεμαν, τον λέοντα του βρετανικού κατεστημένου, κρυβόταν ένας μποέμ. Η σκέψη του ήταν αιρετική, ο ίδιος δεν ορρωδούσε προ ουδενός και συχνά σόκαρε τους φίλους του με τους κάπως άσεμνους τρόπους και την αθυροστομία του. Το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας του Κέινς είχε απασχολήσει και τον πρώτο επίσημο βιογράφο του, τον Ρόι Χάροντ, ο οποίος γνώριζε τον βιογραφούμενο προσωπικά και ξεκίνησε τη συγγραφή του βιβλίου ζώντων των γονέων του Κέινς. Η θέση εκείνου ήταν λεπτή. Ο Σκίντελσκι σήμερα μπορεί να είναι πολύ πιο ελεύθερος απέναντι στον ήρωά του. Παρ' ότι οι ερωτικές ιδιορρυθμίες του Κέινς δεν ήταν γνωστές στο ευρύ κοινό, ο ίδιος δεν έκανε καμία φοβερή προσπάθεια να τις κρύψει, ανέφερε μάλιστα λεπτομέρειες σε επιστολές του προς φίλους που παρουσιάζονται στη νέα βιογραφία. Χρειάστηκαν πάνω από 500 σελίδες για να σκιαγραφηθούν τα τελευταία εννέα χρόνια του στον τρίτο τόμο. Στόχος του βιογράφου ήταν, όπως γράφει ο ίδιος, να αποσπάσει τον Κέινς από τη σφαίρα της οικονομίας και να τον τοποθετήσει στον «κόσμο της ιστορίας, όπου ανήκει».
Ο κόσμος της ιστορίας, εν προκειμένω, δεν είναι τα πολιτικά και οικονομικά γεγονότα του 20ού αιώνα, στα οποία πρωταγωνίστησε επίσης, αλλά ο κόσμος της τέχνης και της σκέψης και, προπαντός, μιας νέας ηθικής - της δικής μας ηθικής.

.
Η γοητεία του μαύρου
Τι συνέβαινε όμως στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού; Ως γνωστόν, ο Εντγκαρ Χούβερ ανήλθε και παρέμεινε επικεφαλής του FBI για 48 χρόνια ασκώντας πρωτοφανή τρομοκρατία. Ο Χούβερ θα μείνει στην ιστορία για την καταπάτηση των δικαιωμάτων των πολιτών, την κατάχρηση εξουσίας, τις μυστικές παρακολουθήσεις, τη ρατσιστική πολιτική, το αστυνομικό κράτος του. Στη βιογραφία του Αντονι Σάμερς που εκδόθηκε πριν από λίγα χρόνια εκτίθεται αναλυτικά ότι ο Χούβερ ήταν ενεργός ομοφυλόφιλος και τραβεστί - μάλιστα είχε θεαθεί να φοράει μαύρο φόρεμα με βολάν -, ενώ συγχρόνως ήταν άνθρωπος που δεν δίσταζε να κάνει οτιδήποτε προκειμένου να έχει τον έλεγχο. Μπορούσε να ρίξει τόση λάσπη σε όποιον πολιτικό ήθελε ώστε κανένας δεν τολμούσε να τον προκαλέσει ούτε στο ελάχιστο.
Απόδειξη ότι επέζησε οκτώ αμερικανών προέδρων με την απειλή αποκάλυψης μυστικών της υπηρεσίας του. Τα αφεντικά της Μαφίας, από την άλλη πλευρά, γνώριζαν την κρυφή ζωή του Χούβερ και κρατούσαν το FBI κολλημένο στον τοίχο. Χάρη στον Χούβερ μπόρεσε η Μαφία να εξαπλωθεί σε όλη την ήπειρο, γράφει ο Σάμερς. Μάλιστα στη βιογραφία επιβεβαιώνεται ότι ο Χούβερ επηρέασε την έκβαση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου γιατί δεν αξιοποίησε το 1941 έγκαιρη προειδοποίηση βρετανού πράκτορα για το Περλ Χάρμπορ. Οπως είχε δηλώσει ο Νόρμαν Μέιλερ, περισσότερο κακό προκάλεσε στις Ηνωμένες Πολιτείες ο Εντγκαρ Χούβερ παρά ο Στάλιν.

.
Εν ολίγοις, μια κρυφή σεξουαλική ζωή σε συνδυασμό με τα λεγόμενα κατά συνθήκη ψεύδη καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την παγκόσμια ισορροπία για έναν αιώνα. Ειδικά για το πορτρέτο του Χίτλερ, που δεν ήταν παρά ένας πρώην δεκανέας με ταπεινή καταγωγή και οικογενειακά προβλήματα, φρόντισε ο Γκέμπελς, ο πρώτος μετρ διαφημιστικής εκστρατείας χάριν μιας πολιτικής καριέρας. Οι άνθρωποι που θεοποιήθηκαν στην εποχή τους για τον έναν ή τον άλλον λόγο έπρεπε να έχουν αλώβητη δημόσια εικόνα. Ακόμη και ο Τζον Μέιναρντ Κέινς, ο πιο απελευθερωμένος και άτρωτος κοινωνικά και πνευματικά πολιτικός, ήταν νυμφευμένος με τη ρωσίδα χορεύτρια Λίντια Λοπόκοβα που ήταν πάντα στο πλευρό του. Σήμερα δεν θα χρειαζόταν να το κάνει αυτό, αν κρίνουμε από τον πρόσφατο γάμο του υπουργού Οικονομικών της Νορβηγίας Περ-Κρίστιαν Φος με τον σύντροφο της ζωής του Γιαν Ερικ Κνάρμπακ.
Πώς οι σεξουαλικές προτιμήσεις συνδέονται με τον πατριωτισμό και με τη φυλή δύσκολο να το ορίσει κανείς. Στην Ελλάδα πάντως ούτε υπόνοια δεν έχει διατυπωθεί για κρυφή ζωή κάποιου από τους ηγέτες του αιώνα μας, εκτός ίσως από σκανδαλιάρικα σχόλια στον Τύπο ακόμη και σε εποχές που υπήρχε μεγαλύτερη αιδημοσύνη στην κοινωνία. Το μόνο που μπορεί να εκλάβει κανείς ως μακρινό υπονοούμενο με διαρκή ισχύ είναι η ρήση «τους πολιτικούς φροντίζουν να τους παντρεύουν».