ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΡΦΑΝΟΣ

Ο ηθοποιός Γιώργος Ορφανός, το όμορφο, ψηλόλιγνο μελαχρινό αγόρι

με την περικεφαλαία, που ως Ετεοκλή απαθανάτισε ο Γιάννης Τσαρούχης

στο γνωστό έργο του, "έφυγε" πριν δυο εβδομάδες.

.

Η Παξινού, η Αθήνα, το Παρίσι, ο Ελύτης, ο Τσαρούχης, ο Μπέκετ, ο Τζεφιρέλι, ο Παζολίνι, η Λαμπέτη, τα ρεμπέτικα, ο Καβάφης, η καθαρεύουσα, η δημοτική, οι άνθρωποι, η ζωή, η επιτυχία, αλλά πάνω απ' όλα, η, σχεδόν συνειδητή, επιλογή της αποτυχίας. Οι εμμονές και τα φαντάσματα με τα οποία είναι στοιχειωμένος ο κόσμος του ηθοποιού Γιώργου Ορφανού. Μια στάση ζωής μοναδική.
Ενας καλλιτέχνης που προτίμησε την απόλυτη παραίτηση από τη λάμψη και την αποδοχή. Και με έναν λόγο, προφορικό και γραπτό, υστερικής ακρίβειας. Η συνέντευξη που ακολουθεί ξεκίνησε πέρυσι τον χειμώνα αλλά, λόγω προβλημάτων στην υγεία του και ύστερα από ένα εξονυχιστικό σκανάρισμα από την πλευρά του, μας πήρε μήνες μέχρι να δώσει την τελική του έγκριση. Γιατί για τον Ορφανό είναι μια πνευματική κατάθεση ζωής.

Γ.Ο.: Με τον Οδυσσέα Ελύτη έκανα πολλή παρέα, νυχθημερόν, στο Παρίσι. Πριν πάρει το Νόμπελ. Γλυκός άνθρωπος, καταπληκτική ψυχή και τέλεια ελληνικά! Αλλά τα γραπτά του δεν μ' ενδιαφέρουν. Δεν μου έλυσε κανένα από τα προβλήματα που με βασάνιζαν στη ζωή. Ηταν του Μεσοπολέμου. Το όνειρο του να αποδείξει ότι θα ξαπλώσει τη γυναίκα στο χόρτο, «καθώς ετάχθη σε κάθε άνδρα». Ενώ το πρόβλημα της εποχής τού Ελύτη, κυρίως, ήταν η ομοφυλοφιλία. Το πώς μπορούσε να διευθετηθεί ο άντρας με τον ίδιο του τον εαυτό. Και δεν βγάζει κιχ, ούτε αυτός ούτε ο Εμπειρίκος. Ηταν καλός άνθρωπος, δεν θέλω να πω τίποτε περισσότερο. Μ' αγάπησε και τον αγάπησα σαν άνθρωπο τον Οδυσσέα.
- Ο Τσαρούχης, αντιθέτως, με τον οποίο συνδέθηκες με φιλία χρόνων, φαίνεται να είχε τη διάθεση να διευθετήσει το θέμα της ομοφυλοφιλίας θυσιάζοντας την αστική του καταγωγή...
Γ.Ο.: Ο Τσαρούχης φαίνεται υπέρμαχος να λύσει το πρόβλημα. Είναι σοβαρός και φιλόδοξος και πάει όπου υπάρχει ομάδα να καταγράψει. Απόδειξη ο ναύτης του, για τον οποίο είπε: «Οντως, το λευκό χρώμα είναι πάρα πολύ δύσκολο στη ζωγραφική. Για να το αναπαραστήσω, έπρεπε να διαλέξω μεταξύ νοσοκόμων και ναυτών. Διάλεξα τον ναύτη βέβαια». Αυτό το είπε όμως αργότερα. Τι εκπροσωπούσε ο ναύτης στον Μεσοπόλεμο και πριν; Σήμα κατατεθέν της παγκοσμίου ομοφυλοφιλίας ήταν ο ναύτης. Και η ομοφυλοφιλία είναι ένα αντρικό φαινόμενο που αφορά κάθε άντρα.
- Κάθε άντρα;
Γ.Ο.: Φυσικά κάθε άντρα. Μόνον έτσι λύνεται. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή, μόνον άντρας μπορεί να δώσει τη λύση. (...)
Γ.Ο.(...)Ισως να βοηθάει και η γλώσσα που μιλάμε. Φύγαμε από την αρχαϊκή, την καθαρεύουσα, που ήταν «παλαιονεκρή», και πήγαμε στη δημοτική «νεονεκρή». Δύο γλώσσες πτώματα. Η μόνη ζωντανή γλώσσα μέχρι σήμερα παραμένει η γλώσσα των Ευαγγελίων, η κοινή ομιλούμενη στην οικουμένη.
- Την οποία ο μόνος που εξέφρασε στον 20ό αιώνα ήταν ο Καβάφης.
Γ.Ο.: Μοναδικός στην οικουμένη. Δεν μπορούσε κανείς να γίνει Καβάφης αν δεν μιλούσε ελληνικά. Και ο Παπαδιαμάντης. Δύο κολοσσοί. Οπως και η γλώσσα των ρεμπέτικων και η μουσική τους. Που δεν είναι λαϊκή μουσική, όπως κακώς λένε, αλλά ιμπεριαλιστική μουσική. Είναι η μουσική μιας οικουμένης, μιας ρωμαϊκότητας που ξέπεσε. Το αποτέλεσμα του ξεπεσμού έφτασε στις μέρες μας ως ρεμπέτικο. Γι' αυτό σε ανατριχιάζει, γι' αυτό είναι κάτι το μοναδικό. Γιατί είναι μεγαλεπήβολη μουσική, δεν είναι λαϊκιά. Τοποθετούν οτιδήποτε δεν προέρχεται από τον ακαδημαϊσμό στο λαϊκό. Δεν δέχομαι κατηγορίες. Ο καθένας μπορεί να ανήκει στη μεγάλη κατηγορία. Γιατί κάθε πρωί ο ήλιος φέγγει επί δικαίους και αδίκους, ωραίους και άσχημους, πλούσιους και φτωχούς. Ολοι θέλουν να αρέσουν σ' αυτή τη ζωή. Οχι μόνον εμείς, ο καθένας, και όχι μόνον οι καπάτσοι. Αλλά και οι ταπεινωμένοι και οι παραπεταμένοι. Και τι ήθελα, σε τελευταία ανάλυση, να κάνω κι εγώ στη ζωή μου; Να αρέσω.

Χρήστος Παρίδης (Ελευθεροτυπία, 20/11/2009)