ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΓΚΕΪ 2

.

Για αρκετό καιρό ο γιος μας, ο Τζεφ συμπεριφερόταν λίγο «σφιγμένα», αλλά όταν μια μέρα βγήκε και το άλλο πρωί δεν είχε γυρίσει ακόμα, όπως ήταν φυσικό, η γυναίκα μου η Μάργκαρετ κι εγώ ανησυχήσαμε. Έφτασε μεσημέρι κι εκεί που πραγματικά δεν ξέραμε πια τι να σκεφτούμε, ακούσαμε με τεράστια ανακούφιση το αυτοκίνητό του να μπαίνει στην αυλή.
Μετά από αρκετή ώρα που ακόμα δεν είχε μπει στο σπίτι, ετοιμαζόμουν να βγω και να του κάνω μια κουβέντα για το πόσο πολύ μας είχε ανησυχήσει η ολονύχτια απουσία του. Η Μάργκαρετ όμως με συγκράτησε, προτείνοντας, από μητρική διαίσθηση, να περιμένουμε λιγάκι ακόμα.
«Έχω να σας ανακοινώσω κάτι», είπε ο Τζεφ, όταν τελικά μπήκε στο σπίτι. «Νομίζω ότι είναι καλύτερα να καθίσετε».
Καθίσαμε στον καναπέ του σαλονιού – η Μάργκαρετ μαζί με τον Τζεφ, κι εγώ από δίπλα. Εκείνα τα λίγα δευτερόλεπτα πολλές σκέψεις πέρασαν αστραπιαία από το μυαλό μου: ναρκωτικά, προβλήματα με κάποια φιλενάδα (κάτι που τώρα μου φαίνεται αστείο), κάποιου τύπου παρανομία, οικονομικές δυσκολίες – τι θα μπορούσε να του συμβαίνει; Ήταν φανερό ότι είχε κάποιο πολύ σοβαρό θέμα.
Και τότε, με μια μικροσκοπική πρόταση –«Είμαι γκέι»– ο κόσμος μας ήρθε τα πάνω-κάτω.
****

Η ειρηνική ατμόσφαιρα όπου ξεδιπλωνόταν απαλά η Συμφωνία Νο. 41 του Μότσαρτ κομματιάστηκε από τον οξύ ήχο του τηλεφώνου. «Γεια σου, μαμά», ακούστηκε στη γραμμή η γλυκιά φωνή της Ταμάρ. «Πού να σου λεω τι έγινε». Άρχισε να μου περιγράφει πώς το προηγούμενο βράδυ είχε συναντήσει δυο φίλες της απ’ το σχολείο που είχε να τις δει κάπου δυο χρόνια. «Θέλω να σου πω κάτι. Είναι και οι δυο γκέι». Δίστασε λίγο και μετά συνέχισε ορμητικά: «Θέλω να σου πω και κάτι ακόμα. Κι εγώ το ίδιο».
Οι λέξεις αντηχούσαν μέσα στο μυαλό μου. «Κι εγώ το ίδιο. Κι εγώ το ίδιο». Η Ταμάρ και οι φίλες της είχαν οδηγηθεί σ’ αυτή τη συνάντηση από το ασυνείδητό τους που γνωρίζει τα πάντα και τώρα τις ένωνε μια αόρατη, λεπτεπίλεπτη κλωστή.
Έστρεψα το βλέμμα μου έξω, προς τον ουρανό. Εξακολουθούσε να είναι γαλανός, τα πουλιά συνέχιζαν να φλυαρούν αναμεταξύ τους στα δέντρα και η κόρη μου ήταν λεσβία.
Άρχισα να νιώθω μια συγκλονιστική αίσθηση οδύνης για την εσωτερική μοναξιά που πρέπει να είχε ζήσει πριν μου αποκαλύψει το μυστικό της, για το πόσο δύσκολος θα πρέπει να ήταν ο δρόμος προς τη συνειδητοποίηση. Θυμάμαι ότι έκανα την αναπόφευκτη ερώτηση «Είσαι σίγουρη;», μετανιώνοντας για τις λέξεις με το που τις πρόφερα. Τι ερώτηση κι αυτή. Δε ρωτάς ποτέ κανέναν αν είναι σίγουρος ότι είναι ετεροφυλόφιλος. Διαβεβαίωσα το λατρεμένο μου κορίτσι ότι την αγαπούσα και ότι πάντα θα την αγαπούσα και ότι θα ήμουν στο πλάι της όποτε με χρειαζόταν.

****

Αυτά τα νέα ήταν αναπάντεχο σοκ για μένα και μου πήρε πολύ καιρό για να τα αφομοιώσω. Ξύπνησα τον άντρα μου και προσπάθησα να του το πω, αλλά δεν πήρα και μεγάλη βοήθεια. Οι πρώτες μας αντιδράσεις ήταν: «Τι θα πει ο κόσμος; Θέλω η κόρη μου να κάνει παιδιά. Θέλω εγγόνια. Τι κάναμε λάθος; Ποιος φταίει;» Όλες δηλαδή οι συνηθισμένες αντιδράσεις που θα έχετε ακούσει.
Για λίγο καιρό το αντιμετώπισα μόνη μου. Ο άντρας μου δεν ήθελε ιδιαίτερα να το συζητήσει. Πάντως το δεχτήκαμε και επιμείναμε στο ότι ήταν η κόρη μας, τη λατρεύαμε και ποτέ δεν θα της γυρίζαμε την πλάτη.
****

15 Οκτωβρίου 1992. Ήταν Πέμπτη κι είχαμε γυρίσει από τα ψώνια. Εγώ μπήκα στο σπίτι πρώτη ενώ ο Μπομπ ξεφόρτωνε το αμάξι.
«Προς τον μπαμπά και τη μαμά...»
Ένας άσπρος, μακρόστενος φάκελος βρισκόταν πάνω στον πάγκο της κουζίνας. Ήταν τα γράμματα του Μάθιου κι αμέσως ένιωσα ένα σκοτεινό προαίσθημα.
«Μαμά, μπαμπά … είμαι γκέι … δεν άντεχα να δω την έκφρασή σας καθώς θα το διαβάζετε … Δεν θα μπορέσω ποτέ να εκπληρώσω τις προσδοκίες που έχετε από μένα σαν γονείς … σας αγαπώ όλους πάρα πολύ – είστε ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής μου…»
Σάρωσα με το βλέμμα τις γραμμές, μία, δύο, τρεις φορές, μη θέλοντας να πιστέψω αυτό που διάβαζα. Βγήκα έξω τρέχοντας – ο Μπομπ ακόμα ξεφόρτωνε. «Προετοιμάσου, υπάρχει ένα γράμμα από τον Μάθιου».
Όταν ο κόσμος δείχνει να γυρίζει τούμπα, τι κάνεις;
****
Ο γιος μας μάς ενημέρωσε για την ομοφυλοφιλία του με απίστευτα δραματικό τρόπο. Στα 17 του αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει και άφησε ένα σημείωμα όπου μάς αποκάλυπτε ότι δεν μπορούσε να ζήσει σαν «αδελφή» σ’ έναν ομοφοβικό κόσμο. Δεν είχαμε ποτέ υποπτευθεί ότι ήταν γκέι, παρ’ ότι, αν και πολύ όμορφος, δεν είχε ποτέ του φιλενάδα.
Όταν διάβασα το σημείωμά του, η πρώτη μου αντίδραση ήταν να ανησυχήσω για την υγεία του, γιατί βρισκόταν ακόμα στο νοσοκομείο. Το ότι ήταν γκέι ήταν ασήμαντο μπροστά στο γεγονός ότι η ζωή του κινδύνευε.
Παρ’ όλα αυτά, όταν ανάρρωσε από την απόπειρα αυτοκτονίας, χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε τα νέα σχετικά με τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Η αρχική ερώτηση που του έκανα ήταν: «Είσαι σίγουρος;» Ήξερα ότι δεν είχε ερωτική σχέση με κάποια κοπέλα, αν και είχε πολλούς φίλους, και αγόρια και κορίτσια. Νόμιζα ότι απλά δεν είχε συναντήσει το σωστό κορίτσι.
Ήμουνα βαθιά νυχτωμένη.
Ο Λεόν μού εξήγησε ότι ήταν γκέι, ότι δεν επρόκειτο για «φάση που θα ξεπερνούσε» κι ότι ήταν περίπου όπως όταν δεν σου αρέσουν κάποια φαγητά. «Ξέρεις πόσο δε μ’ αρέσουν οι ντομάτες», είπε. «Ε, κάπως έτσι, ξέρω ότι δεν πρόκειται να με τραβήξει σεξουαλικά μια γυναίκα».
Πριν παντρευτώ είχα συναναστροφές με αρκετά γκέι άτομα αλλά, μεγαλώνοντας, έγινα λιγότερο ανεκτική προς αυτούς που αποκαλούσα «περιθωριακές ομάδες με ισχυρή επιρροή». Άρχισα να σκέφτομαι τους πιθανούς λόγους για τους οποίους κάποιος θα μπορούσε να «γίνει» γκέι. Έχω ξεστομίσει τρομερές κουβέντες για τους ομοφυλόφιλους, άντρες και γυναίκες. Δεν ήμουν απλά ομοφοβική – μισούσα τους γκέι. Η αγαπημένη μου θεωρία ήταν ότι ήταν η κυρίαρχη τάση στη Δύση κατά τη δεκαετία του ’90. Ούτε που μου πέρασε ποτέ από το μυαλό ότι ΤΟ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΓΚΕΪ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ. Καθώς είμαι εξωστρεφής άνθρωπος, πάντα έκφραζα ανοιχτά τις απόψεις μου μπροστά στα παιδιά μου. Πού να φανταστώ ότι κάθε σχόλιο που έκανα ενάντια στους γκέι το άκουγε ο γιος μου, ο οποίος ήξερε ότι είναι γκέι από 7 ή 8 χρονών, και ότι κάθε λέξη γι’ αυτόν ήταν και μια μαχαιριά. Όπως μου είπε αργότερα, δεν είχε λόγο να θέλει να ζήσει, αν η ίδια του η μάνα πίστευε πως είναι κακός και διεφθαρμένος. Θα μου πάρει πολύ χρόνο να ξεχάσω τα πλήγματα που κατάφερα στο ίδιο μου το παιδί και μπορεί εκείνου να του πάρει ακόμα περισσότερο μέχρι να ξαναβρεί την αυτοεκτίμησή του.
****

Θυμάμαι παντακάθαρα την ημέρα που μου το είπε ο γιος μου. Είχα καταλάβει ότι κάτι τον απασχολούσε γιατί για μια-δυο μέρες ήταν μάλλον σιωπηλός, αλλά σκέφτηκα ότι θα μου μιλούσε όταν ήταν έτοιμος. Σε καμία περίπτωση όμως δεν ήμουν προετοιμασμένη γι’ αυτό που τελικά μού είπε, ότι ήταν γκέι. Δεν μπορούσα να δεχτώ αυτό που μου έλεγε και του είπα κάτι τελείως ανόητο, τύπου, ότι μάλλον το φανταζόταν και ότι «Θα πάμε να το κοιτάξουμε». Θέλω να πω, είναι κάτι αδιανόητο για τη δική σου οικογένεια, είναι κάτι που συμβαίνει μόνο σε άλλους.
Σύντομα όμως κατάλαβα ότι ήταν μια πληροφορία που την κουβαλούσε μέσα του αρκετό καιρό, αλλά δεν ήξερε πώς να μας το παρουσιάσει. Όπως είπε και ο ίδιος, ένιωσε σαν να έφυγε ένα τεράστιο βάρος από πάνω του.
****
Ήμουν αποφασισμένη να βρω τι τον βασάνιζε και, με τα πολλά, άρχισε να ανοίγεται. «Καλά λοιπόν, μαμά, νομίζω ότι βρήκα επιτέλους κάποιον για μένα, αλλά εσένα δε θα σου αρέσει καθόλου!»
Ένας δυνατός φόβος άρχισε να με κυριεύει, κατά κύματα. Θυμάμαι ότι προσευχήθηκα: «Κάνε να είναι μια μεγαλύτερη γυναίκα που έχει δέκα παιδιά να θρέψει», γιατί βαθιά μέσα μου ήξερα τι θα άκουγα. «Γιατί δε θα μ’ αρέσει;» ψέλλισα. «Γιατί μου φαίνεται ότι του μίλησες στο τηλέφωνο τις προάλλες».
Ο πόνος που ένιωσα ήταν πρωτόγνωρος – σαν να μου ξεριζώθηκε η καρδιά. (Άλλη μία φορά είχα νιώσει στη ζωή μου κάτι παρόμοιο, όταν είχε πεθάνει η μητέρα μου.) Ακολούθησαν δυο απίστευτα δραματικές, τραυματικές και εξαντλητικές ώρες και μετά, μέρες και εβδομάδες όπου, κάθε μέρα, σηκωνόμουν απ’ το κρεβάτι με το ζόρι και λειτουργούσα όσο καλύτερα μπορούσα, προσποιούμενη ότι όλα ήταν όπως πάντα – δουλεύοντας, φροντίζοντας τα άλλα δύο παιδιά, μαγειρεύοντας, καθαρίζοντας, μιλώντας με ανθρώπους, συμπεριφερόμενη σαν σωστή σύζυγος –με την καρδιά μου κομμάτια και τον κόσμο μου να έχει καταρρεύσει– ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα!
Όπως και πολλοί άλλοι, αναγνωρίζω σήμερα ότι ήμουν ομοφοβική, τρομοκρατημένη και σε πλήρη άγνοια για το πώς ήταν «ο κόσμος τους», πεπεισμένη, παρ’ όλα αυτά, ότι ήταν ένας κόσμος παρακμής, ανηθικότητας, αρρώστιας και πλήρους εκφυλισμού.
****
Η θλίψη μου κράτησε πολύ καιρό. Φοβόμουν πολύ για το μέλλον τού γιου μου και ήθελα να τον δω ευτυχισμένο. Αισθανόμουν απίστευτη μοναξιά και δίσταζα να μοιραστώ τη θλίψη μου με τον έξω κόσμο. Δεν θα μπορούσα να τα βγάλω πέρα με ανθρώπους που θα γελούσαν με το γιο μου ή θα τον χλεύαζαν ή θα τον έβρισκαν μη αποδεκτό.
****

Δεν ξέραμε τι να πρωτοσκεφτούμε. Πώς θα ήταν η ζωή του; Θα ένιωθε μοναξιά; Θα κολλούσε AIDS; Θα υπέφερε από διακρίσεις στη δουλειά του ή στους δρόμους; Πώς είχε συμβεί αυτό; Έφταιγε ο τρόπος που τον μεγαλώσαμε; Τον είχαν αποπλανήσει; Πού θα βρίσκαμε έγκυρες απαντήσεις ή συμβουλές; Ποιον να ρωτήσουμε και σε ποιον να το πούμε; Και με τα άλλα μέλη της οικογένειας τι θα κάναμε; Και η στάση της εκκλησίας; Τέτοιοι φόβοι είναι δικαιολογημένοι για ανθρώπους μεγαλωμένους μέσα σε μια επικριτική κοινωνία.
Σοκαρισμένοι μάθαμε αναδρομικά ότι στο σχολείο ο γιος μας πέρασε τόσο μεγάλο στρες, που είχε αποπειραθεί να αυτοκτονήσει με υπνωτικά, που του τα είχαν δώσει επειδή νόμιζαν ότι δεν κοιμόταν από το άγχος για τις εξετάσεις. Η αλήθεια ήταν ότι τον είχαν στο στόχαστρο και τον παρενοχλούσαν σε τέτοιο σημείο που δεν τολμούσε να κοιμηθεί.
****
Μετά, αισθάνεσαι ντροπή που υπήρξες τόσο χαζός! Πολλά από τα σημάδια ήταν εκεί μπροστά σου, αλλά θέλει χρόνια για να δεχτείς το γεγονός ότι μπορεί να συμβεί σ’ εσένα. Δεν είναι αλήθεια, δεν είναι αλήθεια, ξέρω ότι μπορώ να το αναχαιτίσω. Θα του πω ότι θα του περάσει, ότι είναι απλά κάτι που του καρφώθηκε στο μυαλό.
Όμως στο τέλος τίποτα δεν πρόκειται ν’ αλλάξει, ειδικά όταν ο γιος σου φτάσει στο σημείο να σου πει, κι αρκετά αποφασιστικά μάλιστα: «Μπαμπά, είμαι γκέι». Το σοκ που ένιωσα με φόβισε. Ξέσπασα σε κλάματα και είπα: «Γιατί δεν μου το είπες νωρίτερα, για να σε βοηθήσω να το ξεπεράσεις;» Για χρόνια προσπαθούσε να με κάνει να το καταλάβω κι εγώ ο ανόητος, τη στιγμή που με είχε ανάγκη, βρήκα να πω αυτή την κουταμάρα. Προσπαθούσα να μεταβιβάσω την ευθύνη. Έχουν περάσει εφτά χρόνια από τότε και πάλι, κάθε φορά που το σκέφτομαι, νιώθω σαν αποτυχημένος.
****
Μετά από δυο μέρες τρομερής ναυτίας, άγχους και αδυναμίας να συγκεντρωθώ στη δουλειά, όταν με ρώτησε ο άντρας μου αν συνέβαινε κάτι, τελικά δεν κρατήθηκα. Όντας στα πρόθυρα νευρικής κατάρρευσης, του το ομολόγησα μια κι έξω. Δεν μπορούσα να πιστέψω την αντίδρασή του. Ήταν, πολύ απλά, υπέροχος. Κατέρρευσε κι εκείνος για λίγο και μετά ξανασυγκροτήθηκε. Το συζητήσαμε και μου είπε ότι είχε κι εκείνος υποψίες, αλλά πολλά χρόνια πριν από μένα! Είπε ότι δεν είχαμε άλλη επιλογή απ’ το να το δεχτούμε και ότι τα συναισθήματά του απέναντι στο γιο του δεν είχαν αλλάξει, αν και αμφιβάλλω αν είχε προλάβει να ξεπεράσει το πρώτο σοκ.
****

Μέσα από την αποκάλυψη της ομοφυλοφιλίας του Σάιμον, έχει «ξεμπροστιαστεί» και η δική μου περιορισμένη αντίληψη για το τι σημαίνει να είσαι γκέι. Κάποτε ο Σάιμον με ρώτησε: «Πότε αποφάσισες να γίνεις ετεροφυλόφιλη;» Καλή ερώτηση, σκέφτηκα, γιατί ρίχνει φως στη διαδεδομένη εντύπωση ότι η ομοφυλοφιλία είναι προτίμηση ή επιλεγμένος τρόπος ζωής. Δεν είναι έτσι!
****
Είναι εύκολο για τους γονείς να σκέφτονται μόνο τι γίνεται στο κρεβάτι, και όχι το άλλο κομμάτι της ζωής ενός γκέι παιδιού. Σύντομα έμαθα πολλά για την ομοφυλοφιλία και διαπίστωσα ότι μια υπέροχη καινούργια ζωή ανοίγεται μπροστά μου. Κάνω συχνά παρέα με τους φίλους του γιου μου. Μερικά απ’ αυτά τα νέα παιδιά δεν έχουν γονείς, ενώ άλλα τα έχουν διώξει από το σπίτι οι ομοφοβικοί γονείς τους. Είναι πραγματικά λυπηρό.
Έχω δεχτεί την ομοφυλοφιλία του γιου μου και, σαν μητέρα, απλά ελπίζω όταν έρθει η σωστή ώρα, να βρει μια ευτυχισμένη, μακρόχρονη σχέση που θα τον ικανοποιεί.
****

Πώς έγινε και το δέχτηκα τόσο εύκολα; Έχω κάνει αυτή την ερώτηση στον εαυτό μου είκοσι φορές. Φοβόμουνα μήπως χάσω την αγάπη και το σεβασμό του; Πώς αντιδρούν άλλοι γονείς και γιατί; Δεν υπήρχε τρόπος να το μάθω αυτό. Ρώτησα άλλους γκέι που γνώριζα και άκουσα τρομερές ιστορίες μη αποδοχής από τις οικογένειές τους και, σε μερικές περιπτώσεις, διακοπής των σχέσεων. Ήμουν αποφασισμένη ότι, ανεξάρτητα απ’ το τι ένιωθα, αυτό δεν επρόκειτο να συμβεί.
Δεχόμουν την κατάστασή του με την ψυχή μου, ή μόνο με το μυαλό; Οι εξελίξεις θα έρχονταν μετά από 18 μήνες. «Μαμά, ο Γουώρεν κι εγώ έχουμε μερικές μέρες άδεια. Μπορώ να τον φέρω σπίτι να σε γνωρίσει; Μπορείς να μας φιλοξενήσεις για μια βδομάδα; Θέλω να δει πού μεγάλωσα».
«Φυσικά και μπορείς». Και τώρα πώς ένιωθα; ΟΚ. Ήταν να έρθουν την επομένη. Εκεί που πήγαινα στον ξενώνα για να στρώσω το κρεβάτι, έμεινα άγαλμα. Θεέ μου, θα κοιμηθούν μαζί. Δεν μιλάμε τώρα για την κόρη σου που φέρνει σπίτι το φίλο της, μιλάμε για το γιο σου και τον σύντροφό του!
****

Μετά, με προσκάλεσε στο πάρτι γενεθλίων του. Η αντίδραση από τους υπόλοιπους καλεσμένους ήταν τουλάχιστον ενδιαφέρουσα! Τα βλέμματά τους ρωτούσαν: «Η μητέρα σου το ξέρει;» και «Πώς να φερθούμε;». Ήμασταν όλοι τόσο ευγενικοί που δεν μπορούσες να πάρεις ανάσα. Κοιτώντας στο παρελθόν, τώρα το βρίσκω αστείο! Χρειάστηκαν λίγο χρόνο για να χαλαρώσουν και χωνέψουν ότι και το ήξερα και μπορούσαν να είναι ο εαυτός τους. Το ίδιο ίσχυε και για μένα, που συμμετείχα επίσης στη γενική αβεβαιότητα και σε εκείνες τις αμήχανες παύσεις καθώς όλοι μαζί πορευόμασταν προς ένα σημείο που θα ήταν αποδεκτό από κοινού και που το κατακτήσαμε αρκετά γρήγορα και ανώδυνα. Τελικά εξελίχτηκε σε μια πολύ ωραία βραδιά με καλό φαγητό, καλή μουσική και ζωηρή συζήτηση.
****
Χαίρομαι που ο γιος μου παίρνει την ευθύνη και τιμάει τη σεξουαλικότητά του με ειλικρίνεια. Αυτός είναι. Είναι γκέι και τώρα είναι ελεύθερος. Είμαι λοιπόν περήφανη, πολύ περήφανη για το γιο μου.
****
Πόσους γκέι και λεσβίες ξέρετε; Ο γενικός κανόνας είναι ότι την κρίση των ανθρώπων την μπλοκάρει ο φόβος για το άγνωστο. Σας παρακαλώ, ελάτε σε επαφή με μια γκέι ή λεσβιακή τηλεφωνική γραμμή και ζητήστε βοήθεια. Πηγαίνετε και συναντήστε κάποιους από αυτούς τους εξαιρετικούς ανθρώπους. Γιατί δεν είναι τίποτε άλλο παρά άνθρωποι. Από αυτούς είναι που θα πάρετε βοήθεια και μάλιστα στους δικούς σας ρυθμούς. Αν τους εμπιστευτείτε, μπορείτε να μάθετε πολλά. Θέλει κουράγιο και θέλει πολλή αγάπη που δεν θα είναι εγωιστική. Οι ανταμοιβές θα είναι πλουσιοπάροχες. Στέλνω την αγάπη και τη στήριξή μου σ’ εσάς και στο πρόσωπο που αγαπάτε.

.

Μπράις ΜακΝτούγκαλ (επιμ.): Το παιδί μου είναι γκέι. Πώς αντιδρούν οι γονείς όταν το μαθαίνουν (Πολύχρωμος Πλανήτης, 2006)