Ο ΚΑΝΘΑΡΟΣ ΤΟΥ ΝΕΑΡΧΟΥ

Αττικός μελανόμορφος κάνθαρος, 560-555 π.Χ.
Σώζεται αποσπασματικά. Σωζόμενο ύψος μεγαλύτερου οστράκου 15,5 εκ.
από την Ακρόπολη των Αθηνών.
Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. 15166 (Ακρ. 611)

Τα θραύσματα του αγγείου βρέθηκαν καμένα στο στρώμα καταστροφής που δημιουργήθηκε στην Ακρόπολη μετά την πυρπόληση της από τους Πέρσες το 480/79 π.Χ. το μεγαλύτερο έχει μέγιστο ύψος 15,5 εκ. Σ' αυτό διακρίνουμε μια κάθετη επιγραφή σε δύο σειρές, η οποία δεν σώζεται ολόκληρη, και δηλώνει τον κεραμέα αγγειογράφο Νέαρχο «ΝΕΑΡΧΟΣΜΕ / ΓΡΑΦΣΕΝ ΚΑ[ΠΟΙΕΣΕΝ]. Χρονολογείται γύρω στο 560 π.Χ. Στο αγγείο εικονίζεται ο ετοιμασία του άρματος του Αχιλλέα και ο οπλισμός του. Διακρίνουμε μια ψηλή και επιβλητική μορφή που ξεπερνά το χώρο της παράστασης και ταυτίζεται με την επιγραφή (ΑΧΙΛΕ).
Ο Αχιλλέας εμφανίζεται στραμμένος προς τα δεξιά, γενειοφόρος και με μακριά μαλλιά, οπλισμένος με θώρακα και κνημίδες, ρυθμίζει με το δεξί του χέρι το χαλινάρι του πρώτου αλόγου του τεθρίππου του, ενώ με το αριστερό χαϊδεύει τη χαίτη του. Πίσω από το άλογο διακρίνονται άλλα δύο άλογα (τα μεσαία) τα οποία ήδη έχουν ζευχθεί ενώ στα δεξιά, ένας δεύτερος άνδρας φέρνει το τέταρτο άλογο, συγκρατώντας το απ΄ το κεφάλι. Το λευκό διαφοροποιεί το ένα ζεύγος αλόγων και δημιουργεί ποικιλία στην απόδοση της διακόσμησης του χείλους κανθάρου.
Επιγραφές πάνω από τα άλογα μας δίνουν τα ονόματα των δύο από τα τέσσερα άλογα, ΧΑΙΤΟΣ, ΕΥΘΟΙΑΣ, ενώ κάτω από την κοιλιά του μπροστινού αλόγου σώζεται το γράμμα Π πιθανόν του ονόματος του τρίτου αλόγου. Τα ονόματα που ο Νέαρχος χρησιμοποιεί μας προξενούν εντύπωση όντας διαφορετικά απ' εκείνα που αναφέρονται στην Ιλιάδα. Στο έπος, το άρμα του Αχιλλέα είχε τρία άλογα, του αθάνατους Ξάνθο και Βαλίο και τον θνητό Πήδασο. Πίσω από τον Αχιλλέα, σε άλλο θραύσμα, μια γυναικεία μορφή, πιθανόν η Θέτιδα ή μια Νηρηίδα (Χορώ; Πιθανόν, αν λάβουμε μάλιστα υπόψη την επιγραφή ΧΟ που βλέπουμε ανάμεσα στη μορφή της και σε αυτήν του Αχιλλέα).
Στον κάνθαρο του Νεάρχου παρουσιάζεται για πρώτη φορά το θέμα του ζεψίματος των αλόγων
στην Αττική αγγειογραφία, ένα θέμα που έγινε από τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. πολύ αγαπητό στα μελανόμορφα αγγεία. Η πυκνή, σωστή και λεπτή χάραξη του Νέαρχου καθώς επίσης και η παρουσία λευκού και ιώδους επίθετου «χρώματος» κάνει το αγγείο αυτό, παρά την αποσπασματική του κατάσταση, να συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα του αττικού Κεραμικού.

fereniki1.pblogs.gr