.
Η πιο συνηθισμένη μορφή καταπίεσης στην οποία είμαστε εκτεθειμένοι, δεν έχει τον χαρακτήρα ούτε της δίωξης, ούτε της διάκρισης: αναφέρομαι στη συγκαταβατική εκείνη ανοχή των φιλελεύθερων που ο Κρίστοφερ Άισεργουντ αποκαλεί «σφάξιμο με το βαμπάκι». Ορισμένοι φιλελεύθεροι δεν θα εύχονταν σίγουρα να με δουν να συλλαμβάνομαι επειδή πλάγιασα μ’ έναν άλλο άντρα ή επειδή πλησίασα κάποιον με τέτοιες προθέσεις, αλλά θα μπορούσαν φυσικά να με στείλουν στον ψυχίατρό τους. Το πιο πιθανό ωστόσο είναι ότι θα προτιμήσουν ν’ αγνοήσουν την ομοφυλοφιλία μου, κάνοντας λίγο – πολύ σαν μερικούς άλλους που μπορούν να πουν οτιδήποτε για τους Μαύρους, αλλά αποφεύγουν πάντα να τους καθορίσουν ξεκινώντας από το χρώμα τους. Η διαφορά ανάμεσα στην ανοχή και στην αποδοχή είναι σημαντική. Η ανοχή είναι δώρο που δίνεται απ’ τον ανώτερο στον κατώτερο. Όταν λένε για κάποιον: «Είναι πολύ ανεκτικός», αυτό μας μαθαίνει πολύ περισσότερα για την κοινωνική του θέση παρά για τις ιδέες του. Μια τέτοια στάση διαφέρει πολύ από την αποδοχή, η οποία όχι μονάχα δεν υπονοεί λύπη για τους άλλους (η λύπη έχει καταντήσει το κυρίαρχο αίσθημα έκφρασης της κοινωνίας μας απέναντι στους ομοφυλόφιλους), αλλά θεωρεί τον τρόπο ζωής τους το ίδιο έγκυρο με τους άλλους.
Το μεγαλύτερο τμήμα της φιλελεύθερης κοινής γνώμης ενοχλείται από τις διώξεις που υφίστανται οι ομοφυλόφιλοι και είναι υπέρ της κατάργησης των νόμων που τους πλήττουν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποδέχονται αληθινά την ομοφυλοφιλία σαν μια πλήρως αποδεκτή μορφή σεξουαλικής και συναισθηματικής συμπεριφοράς. Αυτή η ανοχή απέναντι στην ομοφυλοφιλία μπορεί να συνυπάρχει με την πιο ζωηρή εχθρότητα. Τα θεατρικά έργα και τα βιβλία που καταπιάνονται με το θέμα, γίνονται ευνοϊκά δεχτά στο μέτρο που ενισχύουν τα κλισέ του γελοιογραφικού και δυστυχισμένου ομοφυλόφιλου. (…)
Αποτελούμε ένα καλό θέμα για αστειολογίες μεταξύ ετεροφυλόφιλων («Θα σας άρεσε το παιδί σας να παντρευτεί έναν τέτοιο;»), αλλά η πιο οδυνηρή κατάσταση είναι εκείνη του κρυφού ομοφυλόφιλου που αναγκάζεται από τα πράγματα να γελάει κάπως υπερβολικά ακούγοντας μια ιστορία για «αδελφές». Το ίδιο πράγμα συμβαίνει μερικές φορές με τα μαύρα παιδιά που χειροκροτούν βλέποντας τον Ταρζάν να δέρνει τους «άγριους».
Αν τα μαζικά μέσα ενημέρωσης αφιερώνουν πρόσφατα περισσότερο χώρο στην ομοφυλοφιλία, αυτή η παραχώρηση δεν σημαίνει αναγκαστικά μεγαλύτερη παραχώρηση χώρου στους ομοφυλόφιλους για να εκφράσουν τη γνώμη τους, και τα άρθρα που υπογράφονται από δηλωμένους ομοφυλόφιλους εξακολουθούν να είναι σπάνια (…)
Οι ομοφυλόφιλοι παραπονούνται επίσης συνέχεια ότι ο τύπος αγνοεί τις πολιτικές δραστηριότητες και αρνείται μάλιστα να δημοσιεύσει τις δημόσιες ανακοινώσεις των οργανώσεών τους. (…) Όταν οι εφημερίδες δεν ενδιαφέρονται ειδικά για τους ομοφυλόφιλους, αγνοούν απλώς την ύπαρξή τους.
Ό, τι χαρακτηρίζει σίγουρα την ανοχή, είναι να φανταστεί αυτό που νιώθουν οι άλλοι. Συνειδητοποιώ διαρκώς ότι ακόμα και οι πιο φιλελεύθεροι μεταξύ των «φυσιολογικών», δεν συλλαμβάνουν παρά έναν κόσμο ολοκληρωτικά ετεροφυλόφιλο, πράγμα που μοιάζει κάπως με το γεγονός ότι ελάχιστοι Λευκοί καταλαβαίνουν πραγματικά ότι για εκατομμύρια αμερικανούς οι ΗΠΑ δεν είναι μια χώρα λευκών. Γευμάτιζα πρόσφατα μ’ έναν φοιτητή που ετοίμαζε μια διατριβή για τη στάση των αντρών απέναντι στην απελευθέρωση της γυναίκας. Μέσα στον ενθουσιασμό του για το φεμινιστικό κίνημα, δεν του περνούσε καν η ιδέα ότι υπήρχαν άνθρωποι σαν εμένα που έβλεπαν τις γυναίκες από μια άποψη διαφορετική από εκείνη του «φυσιολογικού» άντρα. Είναι ωστόσο λογικό να σκεφτεί κανείς ότι οι άρρενες ομοφυλόφιλοι ελάχιστη τάση έχουν να θεωρούν τις γυναίκες σαν σεξουαλικά αντικείμενα…
Η ανοχή τείνει ακόμα να περάσει σε μια ιδεολογική θέση που την οδηγεί σε μια συγκινησιακή στάση. Μ’ αυτό θέλω να πω ότι η πλειοψηφία των μορφωμένων ετεροφυλόφιλων απορρίπτουν θεωρητικά την εχθρότητά τους απέναντι στους ομοφυλόφιλους, χωρίς να είναι ικανοί να ξεπεράσουν τη συναισθηματική τους απέχθεια, και ότι η επιείκειά τους είναι το προφανές αποτέλεσμα αυτής της αντίφασης. Χρειάστηκε να γνωρίσω πολλούς «απελευθερωμένους» μη-ομοφυλόφιλους για να μάθω ν’ ανακαλύπτω το μίσος που κρύβεται πίσω από τη μάσκα του φιλελευθερισμού τους, κι αυτό εξηγεί ίσως τη σημαντικότητα εκείνου του παιχνιδιού που λέγεται «κρυφτούλι» και το συναντούμε στην ομοφυλοφιλική λογοτεχνία. Πραγματικά, πολλά θεατρικά έργα συγγραφέων όπως ο Άλμπυ, ο Ζενέ ή ο Τένεσσυ Ουίλλιαμς, είναι χτισμένα πάνω σ’ αυτό τον καμβά.
Ντένις Άλτμαν: Ομοφυλοφιλία. Καταπίεση και Απελευθέρωση (Ουτοπία, 1980)
Το μεγαλύτερο τμήμα της φιλελεύθερης κοινής γνώμης ενοχλείται από τις διώξεις που υφίστανται οι ομοφυλόφιλοι και είναι υπέρ της κατάργησης των νόμων που τους πλήττουν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποδέχονται αληθινά την ομοφυλοφιλία σαν μια πλήρως αποδεκτή μορφή σεξουαλικής και συναισθηματικής συμπεριφοράς. Αυτή η ανοχή απέναντι στην ομοφυλοφιλία μπορεί να συνυπάρχει με την πιο ζωηρή εχθρότητα. Τα θεατρικά έργα και τα βιβλία που καταπιάνονται με το θέμα, γίνονται ευνοϊκά δεχτά στο μέτρο που ενισχύουν τα κλισέ του γελοιογραφικού και δυστυχισμένου ομοφυλόφιλου. (…)
Αποτελούμε ένα καλό θέμα για αστειολογίες μεταξύ ετεροφυλόφιλων («Θα σας άρεσε το παιδί σας να παντρευτεί έναν τέτοιο;»), αλλά η πιο οδυνηρή κατάσταση είναι εκείνη του κρυφού ομοφυλόφιλου που αναγκάζεται από τα πράγματα να γελάει κάπως υπερβολικά ακούγοντας μια ιστορία για «αδελφές». Το ίδιο πράγμα συμβαίνει μερικές φορές με τα μαύρα παιδιά που χειροκροτούν βλέποντας τον Ταρζάν να δέρνει τους «άγριους».
Αν τα μαζικά μέσα ενημέρωσης αφιερώνουν πρόσφατα περισσότερο χώρο στην ομοφυλοφιλία, αυτή η παραχώρηση δεν σημαίνει αναγκαστικά μεγαλύτερη παραχώρηση χώρου στους ομοφυλόφιλους για να εκφράσουν τη γνώμη τους, και τα άρθρα που υπογράφονται από δηλωμένους ομοφυλόφιλους εξακολουθούν να είναι σπάνια (…)
Οι ομοφυλόφιλοι παραπονούνται επίσης συνέχεια ότι ο τύπος αγνοεί τις πολιτικές δραστηριότητες και αρνείται μάλιστα να δημοσιεύσει τις δημόσιες ανακοινώσεις των οργανώσεών τους. (…) Όταν οι εφημερίδες δεν ενδιαφέρονται ειδικά για τους ομοφυλόφιλους, αγνοούν απλώς την ύπαρξή τους.
Ό, τι χαρακτηρίζει σίγουρα την ανοχή, είναι να φανταστεί αυτό που νιώθουν οι άλλοι. Συνειδητοποιώ διαρκώς ότι ακόμα και οι πιο φιλελεύθεροι μεταξύ των «φυσιολογικών», δεν συλλαμβάνουν παρά έναν κόσμο ολοκληρωτικά ετεροφυλόφιλο, πράγμα που μοιάζει κάπως με το γεγονός ότι ελάχιστοι Λευκοί καταλαβαίνουν πραγματικά ότι για εκατομμύρια αμερικανούς οι ΗΠΑ δεν είναι μια χώρα λευκών. Γευμάτιζα πρόσφατα μ’ έναν φοιτητή που ετοίμαζε μια διατριβή για τη στάση των αντρών απέναντι στην απελευθέρωση της γυναίκας. Μέσα στον ενθουσιασμό του για το φεμινιστικό κίνημα, δεν του περνούσε καν η ιδέα ότι υπήρχαν άνθρωποι σαν εμένα που έβλεπαν τις γυναίκες από μια άποψη διαφορετική από εκείνη του «φυσιολογικού» άντρα. Είναι ωστόσο λογικό να σκεφτεί κανείς ότι οι άρρενες ομοφυλόφιλοι ελάχιστη τάση έχουν να θεωρούν τις γυναίκες σαν σεξουαλικά αντικείμενα…
Η ανοχή τείνει ακόμα να περάσει σε μια ιδεολογική θέση που την οδηγεί σε μια συγκινησιακή στάση. Μ’ αυτό θέλω να πω ότι η πλειοψηφία των μορφωμένων ετεροφυλόφιλων απορρίπτουν θεωρητικά την εχθρότητά τους απέναντι στους ομοφυλόφιλους, χωρίς να είναι ικανοί να ξεπεράσουν τη συναισθηματική τους απέχθεια, και ότι η επιείκειά τους είναι το προφανές αποτέλεσμα αυτής της αντίφασης. Χρειάστηκε να γνωρίσω πολλούς «απελευθερωμένους» μη-ομοφυλόφιλους για να μάθω ν’ ανακαλύπτω το μίσος που κρύβεται πίσω από τη μάσκα του φιλελευθερισμού τους, κι αυτό εξηγεί ίσως τη σημαντικότητα εκείνου του παιχνιδιού που λέγεται «κρυφτούλι» και το συναντούμε στην ομοφυλοφιλική λογοτεχνία. Πραγματικά, πολλά θεατρικά έργα συγγραφέων όπως ο Άλμπυ, ο Ζενέ ή ο Τένεσσυ Ουίλλιαμς, είναι χτισμένα πάνω σ’ αυτό τον καμβά.
Ντένις Άλτμαν: Ομοφυλοφιλία. Καταπίεση και Απελευθέρωση (Ουτοπία, 1980)
4 σχόλια:
Μια από τις χαρές του να είσαι ομοφυλόφιλος στην Ελλάδα σήμερα είναι και το blog σου.
Αλλάξαν πολλά από το 1980.
Γράφτηκε πριν το 80, τι έχει αλλάξει από αυτά άραγε το 2007?
Ως κάποιος που δεν έχει βιώσει τις διακρίσεις που βιώσατε εσείς, να μου επιτρέψετε να απορρίψω και τον όρο "αποδοχή" που έχει το κείμενο που παραθέτετε - υπό την έννοια ότι υπονοεί κάποιον έλεγχο, αλλά και μια κατηγοριοποίηση - ποιος είμαι εγώ για να κρίνω, να αποδεχθώ ή να απορρίψω κάποιον; Προσωπικά (και συγχωρήστε μου το θάρρος) δεν πιστεύω σε τρόπο ζωής ομοφυλοφιλικό ή ετεροφυλοφιλικό, ο καθένας θάπρεπε να είναι ελεύθερος από την κοινωνία και, ιδίως, από την Πολιτεία να διαμορφώνει τη ζωή του χωρίς να κρίνεται (στο βαθμό που δεν βλάπτει πραγματικά τους συνανθρώπους του - και όταν μιλάω για "βλάβη" δεν αναφέρομαι στα ήθη, τις αξίες κ.λπ. των υπολοίπων, ας καθοδηγούν με τα ήθη αυτά τις δικές τους ζωές). Μπορώ να δεχθώ την έννοια "αποδοχή" μόνο ως αυτονόητη αποφυγή εμπλοκής μου με τον τρόπο ζωής οποιουδήποτε συνανθρώπου μου.
Ανώνυμε: Διαβάζοντας κείμενα της εποχής εκείνης διαπιστώνω ότι ακόμη και οι πιο ριζοσπαστικοί ακτιβιστές αδυνατούσαν να φανταστούν όσα για τους σημερινούς εικοσάρηδες μπορεί να αποτελούν ακόμη και κοινό τόπο.
Οπότε ναι, πολλά έχουν αλλάξει.
pavlos: Εκεί όμως όπου αναλύουν τους μηχανισμούς της καταπίεσης και των διακρίσεων ανακαλύπτω ότι τα όσα γράφουν εξακολουθούν να ισχύουν και μάλιστα είναι πολύ διαυγέστερα και σαφέστερα διατυπωμένα.
Οπότε όχι, δεν έχουν αλλάξει και τόσο πολλά τελικά.
Averell: Μια άλλη διαφορά είναι ότι το κίνημα της πολιτικής ορθότητας που μεσολάβησε από τότε μας έχει κάνει πολύ πιο υποψιασμένους για τα κρυφά, δεύτερα επίπεδα νοήματος φαινομενικά «αθώων» λέξεων. Και δικαιολογημένα νομίζω.
Δημοσίευση σχολίου