ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΑΡΕΙΟ ΠΑΓΟ ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΑΠΟΛΥΣΗΣ ΦΟΡΕΑ ΤΟΥ AIDS ΚΑΤ' ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ ΤΟΥ

Oliviero Toscani (1993)

.
Απολύθηκε φορέας του ΑΙDS κατ΄ απαίτηση συναδέλφων του
Η υπόθεση συζητείται σήμερα στον Αρειο Πάγο
ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ι. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ (Το Βήμα, Τρίτη 17 /2/2009)
Μια υπόθεση σπάνια για τα ελληνικά δικαστικά χρονικά καλείται να συζητήσει σήμερα ο Αρειος Πάγος. Εταιρεία η οποία δραστηριοποιείται στον χώρο της ένδυσης ζητεί να αναιρεθεί η απόφαση που δικαιώνει πρώην εργαζόμενο σε αυτήν, ο οποίος απολύθηκε λόγω του γεγονότος ότι είναι φορέας του ιού του ΑΙDS. Μάλιστα η εταιρεία επικαλείται ότι εξαναγκάστηκε να λάβει αυτή την απόφαση έπειτα από τις συνεχείς αντιδράσεις και διαμαρτυρίες των συναδέλφων του, οι οποίοι δεν ήθελαν να βρίσκονται και να εργάζονται στον ίδιο χώρο με αυτόν, σε μια προσπάθεια να κατευναστούν τα πνεύματα. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι αιτιάσεις της εταιρείας, η οποία υποστηρίζει ότι κακώς θεωρήθηκε καταχρηστική η εν λόγω απόλυση, έχουν πείσει κατ΄ αρχάς τον αρεοπαγίτη ο οποίος έχει αναλάβει την εισήγηση της υπόθεσης στο τμήμα εξέτασης των υποθέσεων που αφορούν τις εργατικές διαφορές.

Ολα ξεκίνησαν πριν από τέσσερα χρόνια, στα μέσα Φεβρουαρίου του 2005, όταν ο εργαζόμενος - τότε- ως υπάλληλος γραφείου στην επιχείρηση ένδυσης (σ.σ.: τα στοιχεία και των δύο πλευρών βρίσκονται στη διάθεση του «Βήματος») ζήτησε ολιγοήμερη άδεια, προκειμένου να υποβληθεί σε ορισμένες ιατρικές εξετάσεις, ανησυχώντας για την κακή φυσική του κατάσταση. Τα αποτελέσματά τους τον σόκαραν. Οι ιατροί του ανακοίνωσαν ότι ήταν φορέας του ΑΙDS και εκείνος έπειτα από αρκετή σκέψη τηλεφώνησε στη διευθύντρια της επιχείρησης για να την ενημερώσει. Η απάντηση που έλαβε από εκείνη ήταν ότι η εταιρεία θα του επεξέτεινε την άδεια για μερικές ακόμη ημέρες, προκειμένου να ηρεμήσει, και έπειτα από τη λήξη της θα μπορούσε να επανέλθει στην εργασία του.

Oταν όμως ο συγκεκριμένος υπάλληλος επέστρεψε, η εταιρεία τού ανακοίνωσε την απόλυσή του. Η υπόθεση, έπειτα από αγωγή του απολυμένου πλέον φορέα του ΑΙDS, κατέληξε στα δικαστήρια. Πρωτοδίκως η εταιρεία επικαλέστηκε την προσπάθεια διατήρησης της εργασιακής ειρήνης στο εσωτερικό της επιχείρησης. «Οι συνάδελφοί του αντέδρασαν όταν έμαθαν ότι θα έπρεπε να βρίσκονται σε διπλανό γραφείο με έναν φορέα του ΑΙDS. Αντέδρασαν για να διαφυλάξουν την υγεία τους και έπρεπε να διαφυλαχτεί από την πλευρά μας η απρόσκοπτη λειτουργία της εταιρείας» υποστήριξαν οι εκπρόσωποί της. Μάλιστα, προσκόμισαν και σειρά επιστολών από εργαζόμενους σε αυτήν, οι οποίοι ζητούσαν από την εταιρεία να υπερασπιστεί την υγεία τους και να λάβει άμεσα μέτρα. Στην εσωτερική όμως αυτή αλληλογραφία έλειπε η ακριβής ημερομηνία, ενώ οι υπογραφές των εργαζομένων συνέπιπταν όχι με αυτές του προσωπικού που δραστηριοποιείτο στην εταιρεία όταν διεγνώσθη ο ιός στον συνάδελφό τους, αλλά με αυτές όσων εργάζονταν στην εταιρεία το διάστημα λίγο πριν από την εκδίκαση της υπόθεσης στο Πρωτοδικείο, στις αρχές του 2006.

Το Πρωτοδικείο, όπως αργότερα και το Εφετείο, στο οποίο προσέφυγε σε δεύτερο βαθμό η εταιρεία, δέχτηκαν ότι η απόλυση ήταν καταχρηστική. Στον απολυμένο φορέα του ΑΙDS επιδικάστηκε αποζημίωση 7.500 ευρώ, μαζί με τα δικαστικά έξοδα. Δεν γινόταν όμως λόγος, παρ΄ όλη την περί του αντιθέτου συνήθη πρακτική των δικαστηρίων, για επαναπρόσληψη του θιγόμενου από την καταχρηστική απόλυση στην επιχείρηση.

Βάση για την απόφαση, τόσο στον πρώτο όσο και στον δεύτερο βαθμό, αποτέλεσε η πάγια νομολογία που ερμηνεύει την κατάχρηση δικαιώματος, όπως αυτή διαρθρώνεται στο άρθρο 281 του Αστικού Κώδικα, στις εργατικές διαφορές που προέκυψαν σε περιπτώσεις απολύσεων. Ετσι θεωρείται ότι καταχρηστικά η εργοδοσία απολύει, όταν η ενέργεια αυτή υποκρύπτει ή υπαγορεύεται από εμπάθεια, εκδικητικότητα ή εχθρική διάθεση. Την ίδια όμως βάση χρησιμοποιεί, σύμφωνα με πληροφορίες, η εισήγηση του δικαστικού ο οποίος σήμερα θα παρουσιαστεί στη συζήτηση της υπόθεσης για τους ακριβώς αντίστροφους λόγους. Δηλαδή, ο εισηγητής αρεοπαγίτης υποστηρίζει ότι η απόλυση αυτή δεν προέκυψε από λόγους εμπάθειας ή εχθρικής διάθεσης απέναντι στον φορέα του ΑΙDS. Και όλα αυτά ενώ η εταιρεία παραδέχεται κατ΄ αρχάς - επιεικώς- την ύπαρξη αρνητικής στάσης των εργαζομένων απέναντι στον συνάδελφό τους.

Ν ομικοί κύκλοι επισημαίνουν το πρωτοφανές στοιχείο να επικυρώσει στην ουσία ο Αρειος Πάγος μια πρακτική απολύσεων λόγω... λαϊκής οργής απέναντι στον εκάστοτε θιγόμενο ή στην εκάστοτε ομάδα προσώπων που ξαφνικά θα τεθούν εκποδών από έναν χώρο εργασίας. Και ο λόγος της «εκπαραθύρωσης» θα είναι διαφορές και διακρίσεις λόγω- ενδεχομένως- θρησκεύματος, πολιτικών πεποιθήσεων και άλλων προσωπικών δεδομένων που γίνονται «κοινό κτήμα» συζήτησης και σχολιασμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις προσφάτως η Ελλάδα εισήγαγε στο εσωτερικό της δίκαιο και τη σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με την αντιμετώπιση φαινομένων διακρίσεων (μισθολογικές, ανέλιξης, απόλυσης κ.ά.) και ρατσισμού στους εργασιακούς χώρους, λόγω φυλής, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού ή άλλων στοιχείων της προσωπικότητας του πληττόμενου από αυτές τις διακρίσεις.

Πάνω σε αυτό, αν και δεν ελέγχεται δικαστικά, υπάρχει και το «σκοτεινό σημείο» με ποιον τρόπο πληροφορήθηκαν οι συνάδελφοι του πάσχοντος την κατάσταση της υγείας του. Η επιχείρηση αρνείται ότι υπήρξε δημόσια κοινοποίηση από την ίδια και... δείχνει προς την πλευρά του πρώην εργαζομένου, ο οποίος δεν αρνείται τη φιλική συζήτηση με ορισμένα έμπιστα άτομα που ενδιαφέρθηκαν για την κατάστασή του. Σε αυτό τον κύκλο όμως δεν ανήκαν οι υπογράφοντες τα κείμενα διαμαρτυρίας και τις επιστολές, οι οποίοι εισηγούνταν τα «άμεσα μέτρα» για τη διασφάλιση της υγείας τους.

.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΥΣΟΓΟΝΟΣ

«Δεν είναι λόγος για απόλυση»

Για «περίπτωση απόλυσης που απομονώνει και περιθωριοποιεί το άτομο που πάσχει από ΑΙDS» κάνει λόγο ο καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κ. Κωνσταντίνος Χρυσόγονος. «Μια τέτοια απόλυση κατ΄ αρχάς πρέπει να θεωρηθεί καταχρηστική,ιδιαίτερα μάλιστα αν συντρέχουν κατά περίπτωση και άλλες διακρίσεις, αναφορικά με το χρώμα δέρματος ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό του ατόμου» επισημαίνει ο κ. Χρυσόγονος. Και προσθέτει: «Οι συνταγματικές πάντως διατάξεις για την προστασία της υγείας και της εργασίας είναι τόσο γενικές που κανείς δεν μπορεί να καταλήξει σε ασφαλή κριτήρια, στην περίπτωση που τα δύο δικαιώματα (εργασία ατόμου και προστασία υγείας τρίτων) συγκρούονται,αν και κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να υφίσταται ως ενδεχόμενο εδώ». «Αυτό σημαίνει», όπως τονίζει ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, «ότι η θέση του συγκεκριμένου ανθρώπου ως υπαλλήλου γραφείου δεν φαίνεται να απειλεί την κατάσταση της υγείας και τις προοπτικές των συναδέλφων του ή όσωνπιθανώς θα συγχρωτίζονταν μαζί του, στον ίδιο χώρο».

«Κερκόπορτα» διακρίνει ο κ. Χρυσόγονος και στην περίπτωση που θα γίνει αποδεκτή η επιχειρηματολογία της εργοδοσίας ότι προχώρησε στην απόλυση για να διασφαλιστεί η εργασιακή ειρήνη στο εσωτερικό της επιχείρησης. «Δεν μπορεί να σταθεί ένας τέτοιος λόγος για απόλυση. Φανταστείτε τι θα γινόταν αν αποδεχόταν το κράτος δικαίου ότι λόγω διαφορετικώνπολιτικών, θρησκευτικών ή ακόμη και αθλητικών πεποιθήσεωνη πλειονότητα των εργαζομένων εισηγείτο και η εργοδοσία εκπλήρωνε την απόλυση οποιουδήποτε εργαζόταν στον ίδιο χώρο αλλά απέκλινε απ΄ όσα αυτή η πλειονότητα πρέσβευε» καταλήγει ο κ. Χρυσόγονος.