ΤΟΥΡΚΙΑ. "ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΠΩΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ" - 5

«Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται»: η ΛΟΑΤ σεξουαλικότητα στην Τουρκία
Αλέξανδρος Μασσαβέτας (insidestory.gr, 13/10/2016)

Φωτογραφία που μοιράστηκε στον Τύπο από το γραφείο του Erdogan, 19 Ιουνίου 2016, λίγες ώρες μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος. Ο πρόεδρος ανάμεσα στην διάσημη τρανς Bülent Ersoy και τη σύζυγό του Emine Erdogan και την τραγουδίστρια Sibel Can σε δείπνο με αφορμή του Ραμαζάνι στην Πόλη.

Τραβεστί παρούσες, αλλά διωκόμενες

Κάθε τουρίστας που περπατά στα σοκάκια γύρω από την Πλατεία Τάκσιμ εντυπωσιάζεται με το πλήθος των τραβεστί που εκδίδονται. Δρόμοι ολόκληροι είναι υπό τoν απόλυτο έλεγχό τους. Το ίδιο ισχύει σε τμήμα της παλιάς πόλης της Προύσας, αλλά και σε άλλες πόλεις της χώρας. «Η Τουρκία έχει τον μεγαλύτερο αριθμό τραβεστί από οποιαδήποτε άλλη χώρα, εκτός της Ταϊλάνδης» λέει η Τσιάαλα (ακτιβίστρια, 51, Πόλη). «Οι περισσότερες κοπέλες έχουν έρθει από χωριά, όπως εγώ. Όταν κατάλαβα ότι ήμουν γκέι, έφυγα από το σπίτι μου, φοβήθηκα ότι θα με σκοτώσουν. Το να γίνω τραβεστί ήταν τότε μονόδρομος: δεν υπήρχε οργανωμένη γκέι ζωή, ενώ χρειάσθηκα άμεσα χρήματα. Επειδή ήμουν πολύ θηλυκή, δεν μπορούσα να βρω πουθενά δουλειά –ούτε ως σερβιτόρα, ούτε ως καθαρίστρια, τίποτα. Το πεζοδρόμιο ήταν η μόνη λύση».

«Στις λαϊκότερες τάξεις, οι έννοιες τραβεστί και πορνεία είναι δυστυχώς αλληλένδετες», λέει η Λααλέ (28). «Εκτός βέβαια αν γίνεις superstar!». Από τη δεκαετία του 1970 είχαν περίοπτη θέση στην τουρκική βιομηχανία του θεάματος τραβεστί όπως η (σήμερα τρανσέξουαλ) αοιδός Μπιουλέντ Ερσόι“Η απίστευτη ζωή της Μπουλέντ Ερσόι”, efsyn.gr και «οριακές» περιπτώσεις όπως ο τραγουδιστής Ζεκί ΜουρένZeki Müren και ο παρενδυτικός σόουμαν Σεϊφί ΝτουρσούνογλουΣόου με καλεσμένο τον Ντουρσούνογλου ντυμένο ως γυναίκα. «Όταν οι τραβεστί και οι γκέι είναι μακριά από τον μέσο Τούρκο, όλα μια χαρά», λέει η Τσιάαλα. «Μια τραβεστί μπορεί να είναι ντίβα, σημείο αναφοράς και λατρείας. Όταν όμως μας βλέπουν στον δρόμο, υφιστάμεθα συνεχώς τους προπηλακισμούς και τη βία». Κατά τον Σεμίχ, οι τραβεστί δέχονται την περισσότερη βία ακριβώς επειδή η εμφάνιση και η συμπεριφορά τους αθετεί παντελώς τους ρόλους των φύλων. «Τα “σπίτια” στα οποία εργάζονται οι κοπέλες είναι τυπικά παράνομα. Η αστυνομία το γνωρίζει αλλά δεν παρεμβαίνει, γιατί οι αστυνομικοί δωροδοκούνται πλουσιοπάροχα. Πολλές φορές όμως επιτίθενται και βιάζουν τις τραβεστί, τους αποσπούν χρήματα. Το ίδιο συμβαίνει ενίοτε και με πελάτες».

Το χρυσοχοείο του πέους

Είναι ευρέως γνωστό ότι οι τραβεστί κερδίζουν πολύ περισσότερα από τις γυναίκες που εργάζονται στην ίδια βιομηχανία, στις αντίστοιχες κατηγορίες. Ιδίως εκείνες που δουλεύουν από το διαδίκτυο, φτιάχνουν μικρές περιουσίες. Το εύλογο ερώτημα, φυσικά, είναι το εξής: γιατί εφόσον εργάζονται τόσες γυναίκες (εκ γενετής αλλά και τρανσέξουαλ) στον χώρο, πολλοί Τούρκοι άνδρες προτιμούν τις τραβεστί; «Σίγουρα δεν είναι θέμα οικονομίας», γελά ο Ιρφάν. «Οι τιμές των τραβεστί δεν είναι φθηνότερες από εκείνες των γυναικών, στην αντίστοιχη κατηγορία».

«Οι περισσότεροι άνδρες δεν ζητούν να κάνουν τα ίδια που θα έκαναν με μία γυναίκα», αρχίζει δειλά η Λααλέ. «Υπάρχουν βέβαια κάποια λαϊκά παιδιά που έρχονται και ζητούν να είναι top, μας βλέπουν και μας μεταχειρίζονται σαν γυναίκες. Αλλά λίγα. Οι περισσότεροι πελάτες μας, ανεξαρτήτως ηλικίας και κοινωνικού περιβάλλοντος, ζητούν να είναι bottom. Και επειδή νιώθουν ενοχές να πάνε με έναν “κανονικό” άνδρα, έρχονται σε μας. Το ότι είμαστε ντυμένες γυναικεία τους κάνει να πιστεύουν ότι κάνουν σεξ με γυναίκα, ακόμη και όταν έχουν “γυναικείο” ρόλο. Το κάνει ευκολότερο γι’ αυτούς. Επίσης, αν τους δει κάποιος στον δρόμο, θα πουν ότι ήρθαν για να κάνουν ό,τι και σε μια γυναίκα. Η αλήθεια μένει στους τέσσερις τοίχους μας».

Η Λααλέ θα ήθελε, προσωπικά, να κάνει εγχείρηση αλλαγής φύλου. «Δεν μπορώ ακόμη, θα χάσω το εισόδημά μου. Ως τρανσέξουαλ θα κερδίζω πολύ λιγότερα. Για μας, το πέος μας είναι το εισόδημά μας. Ιδίως οι πελάτες που είναι αστυνομικοί, στρατιωτικοί και παντρεμένοι, έρχονται γι’ αυτό. Μια γυναίκα χωρίς πέος “κοστολογείται” πολύ λιγότερο στη σχετική αγορά». Η Τανσέλ συμφωνεί. «Αυτή είναι η εκτίμηση όλων των τραβεστί».Το ότι οι “επιτυχημένες” τραβεστί κερδίζουν σχετικά πολλά έχει ενίοτε παράδοξες κοινωνικές επιπτώσεις. «Έχω συναδέλφους που είναι σπουδαγμένες, με ξένες γλώσσες, όχι χωριάτισσες όπως οι πιο πολλές μας. Αλλά προτιμούν τον χώρο, γιατί κερδίζουν περισσότερα και γρηγορότερα», λέει η Λααλέ. «Η οικογένειά μου είναι ιδιαίτερα θρήσκοι», λέει η Τανσέλ. «Όταν έγινα τραβεστί με απέρριψαν –είχαμε να μιλήσουμε σχεδόν είκοσι χρόνια. Με πλησίασε όμως ένας θείος μου, λέγοντάς μου πως οι γονείς μου ήταν σε δυσκολίες και δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα έξοδα του γάμου του μικρότερου αδελφού μου. Θα τα πληρώσω εγώ, είπα. Με κάλεσαν μάλιστα και στον γάμο –πήγα και εκτός από τους γονείς και τα αδέλφια μου κανείς δεν με αναγνώρισε. Έκτοτε μιλάμε, αλλά είναι περισσότερο μια σχέση εκμετάλλευσης». Η Τανσέλ έχει αγοράσει τέσσερα διαμερίσματα σε ακριβές γειτονιές της Πόλης. «Είναι μια περιουσία. Έχω κάνει διαθήκη και όταν πεθάνω θα την αφήσω όλη σε μια οργάνωση για τις τραβεστί, όχι στους συγγενείς μου».

La vie en rose

Άλλο ένα παράδοξο της Τουρκίας είναι ότι οι ταυτότητες ανδρών και γυναικών κυκλοφορούν σε διαφορετικό χρώμα: οι μεν είναι μπλε, οι άλλες ροζ. Αυτό δημιουργεί, φυσικά, μεγάλο πρόβλημα στις τραβεστί και τις τρανσέξουαλ. «Για εμάς τις τραβεστί ισχύει το εξής: φέρουμε μπλε ταυτότητα, αλλά στη φωτογραφία εμφανιζόμαστε ως γυναίκες. Για να αποκτήσεις την περίφημη ροζ ταυτότητα, πρέπει να έχεις κάνει αλλαγή φύλου».

Η Πινάρ (ασφαλίστρια, 55, Πόλη) είναι μητέρα μιας τρανσέξουαλ κόρης, της Ελά. «Πίστεψέ με, αυτό το ζήτημα των ταυτοτήτων ήταν ένα από τα δυσκολότερα να αντιμετωπίσουμε. Παρότι από το 1988 η αλλαγή φύλου είναι νόμιμη στην Τουρκία, το νομικό πλαίσιο είναι ασαφές. Όταν ο γιος μου μου δήλωσε, στα 16, πως αισθανόταν γυναίκα, έχασα τον κόσμο. Πήγα σε ψυχιάτρους, σε τζαμιά, εκκλησίες και τουρμπέδες. Μου πήρε χρόνο να καταλάβω πως δεν ήταν σχιζοφρένεια αλλά κάτι άλλο, που δεν αλλάζει, πως έπρεπε να πάρει ορμόνες και να κάνει αλλαγή φύλου. Εγώ την έμαθα να βάφεται, να φοράει σουτιέν, συνήθισα να την λέω “κόρη μου” αντί για “γιε μου”. Όταν η Ελά έδινε εξετάσεις για το πανεπιστήμιο, δεν την άφηνα από κοντά μου –περίμενα από έξω μη τυχόν οι επιτηρητές της δημιουργήσουν πρόβλημα. Η ίδια ήταν εντελώς γυναίκα, κι ας μην είχαμε κάνει την επέμβαση ακόμη, αλλά η ταυτότητά της ήταν μπλε! Πρέπει να ζήσεις δυο χρόνια ως τρανσέξουαλ για να την αλλάξεις σε ροζ! Μέχρι τότε δεν την άφηνα να βγαίνει μόνη μην της τύχει κάτι. Δυστυχώς, οι περισσότεροι νομίζουν πως όλες οι τραβεστί κάνουν πεζοδρόμιο. Φοβόμουν».

Η Ελά είναι από τις τυχερές τρανσέξουαλ –η Πινάρ την στήριξε απόλυτα, οικονομικά και συναισθηματικά. «Εγώ την πήγα να κάνει την επέμβαση. Σήμερα σπουδάζει κινηματογράφο σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο και είναι ευτυχής. Έχει φίλους και καμιά φορά και σχέσεις. Αισθάνομαι πως έθαψα τον γιο μου και γέννησα μια κόρη, την Ελά. Κι εγώ και ο άλλος γιος μου, που ζει στο εξωτερικό, είμαστε ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ. Καμιά φορά την ρωτάω, κόρη μου γιατί διστάζεις να πεις πως είσαι τρανς; Όλες οι σχέσεις της ήξεραν, βέβαια. Μου λέει, “γιατί ρε μάνα, εσύ με το πού γνωρίζεις κάποιον με το καλημέρα του λες, “είμαι η Πινάρ, διαζευγμένη, ασφαλιστής και ετερόφυλη”; Κάθε φορά γελάω...».