Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

Ήταν βράδυ της 11ης Δεκεμβρίου 2003 όταν το φιλί μεταξύ δύο ανδρών

στη σειρά του Χριστόφορου Παπακαλιάτη «Κλείσε τα μάτια»

άναψε φωτιές σε ένα κομμάτι της κοινωνίας

.
Η σεξουαλική απελευθέρωση της τηλεόρασης
Κάποτε τα τηλεοπτικά φιλιά μεταξύ ομοφυλοφίλων κόστιζαν ακριβά. Σήμερα, έξι χρόνια μετά το φιλί στη σειρά του Χρ. Παπακαλιάτη «Κλείσε τα μάτια», οι γκέι και οι σχέσεις τους αποτελούν αναπόσπαστο και ανώδυνο κομμάτι της τηλεοπτικής πραγματικότητας
της ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ ΓΡΑΜΜΕΛΗ (Το Βήμα, 9/8/2009)
Σε μια εποχή που οι πιπεράτες τηλεφωνικές συνδιαλέξεις του ιταλού πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι αποτελούν το αγαπημένο καλοκαιρινό ανάγνωσμα και το τηλεφωνικό σεξ των εγκλείστων της συμμορίας των 16 σε φυλακές με τις ερωμένες τους δημοσιεύεται στον Τύπο, γίνεται σαφές ότι δύσκολα πλέον μπορεί κάτι να σοκάρει. Ακόμη πιο δύσκολα μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο την ώρα που πολλοί εξ ημών, καθισμένοι αναπαυτικά στον καναπέ με την τηλεοπτική οθόνη αναμμένη, παρακολουθούμε ερωτικές σκηνές. Διότι αν κάποτε η κάμερα μετά την ανταλλαγή του πρώτου φιλιού προτιμούσε να «σφυρίζει κλέφτικα»κατ΄ άλλους καλλιτεχνικά- και να κάνει πλάνα στο ταβάνι ή στο πάτωμα, σήμερα πλέον όχι απλά ζουμάρει στις λεπτομέρειες αλλά αναδεικνύει και τις πλέον τολμηρές. Φυσικά ουδείς εξαιρείται. Ούτε και τα ζευγάρια ομοφυλοφίλων, τα οποία, αν και κάποτε κατάφερναν να σκανδαλίσουν με ένα φιλί, σήμερα αποκτούν ίσα τηλεοπτικά δικαιώματα τα οποία τους επιτρέπουν να συγκατοικούν, να κάνουν παιδιά και κυρίως να ζουν ανάμεσά μας. Δικαιώματα που κατακτήθηκαν μέσα από μια σειρά τηλεπεριπετειών με αίσιο τέλος.
Οι γκέι ως καρικατούρα
Για κάποιον ανεξήγητο λόγο για πολλά τηλεοπτικά χρόνια στο μυαλό κάθε σεναριογράφου ο γκέι ρόλος έμοιαζε περισσότερο με καρικατούρα και λιγότερο με άνθρωπο. Τα στοιχεία επαναλαμβάνονταν απαράλλακτα σε σίριαλ, ταινίες, σόου: υπερτονισμός μιας θηλυπρεπούς συμπεριφοράς, αστείο περπάτημα, έντονες χειρονομίες, ομιλία που προκαλούσε γέλιο και φυσικά χαρακτήρες μονίμως απορριπτέοι από αρσενικά τα οποία επιθυμούσαν διακαώς, αν και οι τελευταίοι αρέσκονταν στο να χλευάσουν την τηλεοπτική «αδελφή». Οι γκέι εκτός τηλεοπτικής οθόνης γελούσαν, εξοργίζονταν και παρέα με τους λοιπούς τηλεθεατές απορούσαν: Υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο οι γκέι μοιάζουν περισσότερο με άνθρωποι άλλου πλανήτη και καθόλου με αυτούς της διπλανής ή ενίοτε και της δικής μας πόρτας; Μια λογική εξήγηση θα μπορούσε να είναι η ανασφάλεια των σεναριογράφων απέναντι σε μερίδα του τηλεοπτικού κοινού που δεν ήταν έτοιμη να αποδεχθεί κάτι τέτοιο αλλά και η αδυναμία τους να αποδεχθούν και να εντάξουν στις σειρές τους φυσιολογικούς γκέι. Επίσης λογική εξήγηση αποτελεί και η έλλειψη γνώσης ή συναναστροφής μαζί τους και η προσήλωσή τους σε λανθασμένα και βολικά για πολλούς στερεότυπα.
Ωστόσο σιγά σιγά οι τηλεοπτικοί γκέι αρχίζουν να προσγειώνονται στη σφαίρα του ρεαλισμού. Από τον Φίφη του Σταύρου Παράβα φτάσαμε στους γκέι των «Δέκα Μικρών Μήτσων» (Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Βασίλης Χαραλαμπόπουλος), οι οποίοι άρχισαν να γίνονται περισσότερο αποδεκτοί από το τηλεοπτικό κοινό. Στη συνέχεια περάσαμε στον Γιάννη (Γιάννης Μπέζος) των «Απαράδεκτων» και στον πιο ρεαλιστικό γκέι της ελληνικής μυθοπλασίας Τόλη (Αλέξανδρος Ρήγας) των «Δύο ξένων». Πρόσφατα γνωρίσαμε και τον εξαιρετικό Μπίλι (Γιώργος Πυρπασόπουλος) στα «Υπέροχα πλάσματα» και αναγνωρίσαμε τον κολλητό μας, τον φίλο, τον συνεργάτη μας. Ως εδώ όλα καλά. Η ένταξη των παραπάνω στον τηλεοπτικό μικρόκοσμο ήταν ομαλή και σ΄ αυτό σίγουρα βοήθησε και το γεγονός πως όλοι τους ανήκαν σε καστ κωμικών σειρών. Δηλαδή, εμφανίστηκαν όλοι πασπαλισμένοι με χιούμορ, υπερβολή και χαρακτηριστικά που τους έκαναν αξιαγάπητους ακόμη και στους πλέον δύσπιστους. Ακολούθησαν οι σειρές του Χριστόφορου Παπακαλιάτη. Μόνο που εκεί άρχισαν τα δύσκολα... Στο πλαίσιο του δράματος, δίχως παραμορφώσεις και ελαφρυντικά, η εικόνα των γκέι προκάλεσε σεισμικές δονήσεις. Ειδικά όταν για το συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας τόλμησαν να λάβουν τηλεοπτικό ασπασμό...
Το φιλί του σκανδάλου
11 Δεκεμβρίου 2003: ένα φιλί μεταξύ δύο ανδρών στη σειρά του Χριστόφορου Παπακαλιάτη «Κλείσε τα μάτια» οδηγεί το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης στην απόφαση να τιμωρήσει με πρόστιμο 100.000 ευρώ το Μega. «Υπήρξαν απαράδεκτοι και ακραίοι διάλογοι που προετοίμασαν μια ατμόσφαιρα χυδαία και οδήγησαν σε μια εκδήλωση που μπορεί να συμβαίνει στην κοινωνία αλλά δεν είναι συνήθης. Είναι μια ιδιορρυθμία που είναι έξω από την παραγωγική διαδικασία της ζωής» είχε πει τότε ο πρόεδρος του ΕΣΡ Ι. Λασκαρίδης. Η υπόθεση λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις που ξεπερνούν κατά πολύ τον τηλεοπτικό μικρόκοσμο. Ομοφυλοφιλικές ενώσεις διαμαρτύρονται, εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών καταδικάζουν την απόφαση της ανεξάρτητης αρχής και η πλειονότητα τηλεθεατών και ανθρώπων της τηλεόρασης αντιδρά στην «αναχρονιστική και φαρισαϊκή λογική του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης», όπως τη χαρακτήρισαν. Η υπόθεση φτάνει ως το Ευρωκοινοβούλιο, όπου και εκεί γίνεται λόγος για έλεγχο που ξεπερνά τα όρια και για περιορισμό της έκφρασης ευαίσθητων ομάδων πληθυσμού. Ακολούθησε η ανατροπή. Το Δ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας ακύρωσε το πρόστιμο των 100.000 ευρώ κρίνοντας ότι δεν υπήρχε νόμιμη αιτιολογία και πως επρόκειτο για ένα φιλί και όχι για σκηνές πορνογραφικού περιεχομένου. Το ΣτΕ κάνει ένα βήμα ακόμη λέγοντας ότι πρέπει οι ερωτικές αυτές επιλογές να γίνονται «απολύτως σεβαστές», ως εκδήλωση ελεύθερης επιλογής, και οι οποίες μπορούν να εκφράζονται στα έργα τέχνης, όπως γίνεται με τις υπόλοιπες ομάδες του πληθυσμού. Ο σταθμός και ο Χρ. Παπακαλιάτης δικαιώνονται και η υπόθεση του φιλιού θα απασχολήσει τα μίντια για πολύ καιρό ακόμη, με σχετικούς και άσχετους να διατυπώνουν απόψεις επί του θέματος, με την κατάσταση να ξεφεύγει και να μετατρέπεται σε πόλεμο μεταξύ ομοφυλοφίλων και ακραίων συντηρητικών προσώπων. Σήμερα πλέον η υπόθεση, που εδώ και χρόνια έχει μπει στο τηλεοπτικό συρτάρι, μοιάζει τουλάχιστον αστεία. Ποιος να φανταστεί πως ένα φιλί εν έτει 2009 θα προκαλούσε τέτοια αναστάτωση; Κανείς. Τα τηλεοπτικά φιλιά δίνονται αφειδώς και δίχως εξαιρέσεις. Μεταξύ ετεροφυλοφίλων και ομοφυλοφίλων, μεταξύ νομίμων και παρανόμων δεσμών.
«Προχωρημένη» Πολυκατοικία
Και ύστερα ήλθε η «Πολυκατοικία». Μόνο που σε αυτή την τηλεοπτική «Πολυκατοικία» μένουν πολλοί και διαφορετικοί ένοικοι. Μικροαστικές οικογένειες, ηλικιωμένοι, εργένηδες, απατεωνίσκοι αλλά και γκέι. Ο Μάρκος (Χάρης Ασημακόπουλος) και ο Χρήστος (Νίκος Πουρσανίδης), αν και αρχικά είναι ένα ζευγάρι που κρύβεται φοβούμενο τις αντιδράσεις των υπολοίπων, τελικά αποκαλύπτεται. Στην πορεία το ζευγάρι θα περάσει από πολλές περιπέτειες, θα διανύσει επεισόδια με εκδηλώσεις αγάπης, ζήλιας, ανταγωνισμού. Θα θεωρήσουν αντιζήλους ακόμη και τις γυναίκες συγκατοίκους τους, θα τα βάλουν με συντηρητικούς εργοδότες, θα προσποιηθούν τους στρέιτ και τελικά θα χωρίσουν. Στη σειρά θα εισβάλει μια ομοφυλόφιλη συγκάτοικος, η Μπέτυ (Ευδοκία Ρουμελιώτη), η οποία θα μείνει στο ίδιο διαμέρισμα με τον Μάρκο. Αρχικά φλερτάρει μια γειτόνισσα, καβγαδίζει έντονα με την πρώην της και τελικά αποφασίζει να μείνει έγκυος από τον συγκάτοικό της. Ενδεχομένως το παραπάνω να είναι και το μεγαλύτερο σεναριακό άλμα της ελληνικής μυθοπλασίας. Γκέι ζευγάρια ζουν μαζί, αποκτούν παιδιά, φλερτάρουν με στρέιτ. Και όλα αυτά στο prime time! Δηλαδή, την ώρα που ακόμη και μικρά παιδιά μπορεί να παρακολουθούν τηλεόραση. Στο κανάλι δεν έφθασαν ποτέ διαμαρτυρίες ούτε καταγγελίες. Στο Ιnternet σε κάποια sites η τηλεοπτική ανοχή εξαίρεται, σε κάποια άλλα δαιμονοποιείται. Ατάκες του τύπου «αίσχη στην “Πολυκατοικία”» αλλά και «επιτέλους μια “Πολυκατοικία” σαν και αυτές που ζούμε» γεμίζουν τα πεδία που αφιερώνονται στα σχόλια των επισκεπτών. Αναμενόμενο; Ναι. Αλλά σίγουρα πολύ διαφορετικό. Γιατί αν κάποιος αναλογιστεί ποια θα ήταν η υποδοχή μιας τέτοιας τηλεοπτικής «συγκατοίκησης» από το κοινό λίγα χρόνια πριν σίγουρα δεν θα έβρισκε πολλές ομοιότητες με τη σημερινή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το «φιλί» που παρ΄ ολίγον να κοστίσει εκατό χιλιάδες ευρώ και πολλά κιλά μελάνης. Ο κόσμος αλλάζει και μαζί με αυτόν και η τηλεόραση, έστω και με αργά βήματα καθώς πρέπει να αρέσει σε όσο το δυνατόν περισσότερους. Ενστάσεις πάντα υπάρχουν και καλώς. Ωστόσο για όσους νιώθουν απειλή πάντα υπάρχει και η πιο δραστική λύση που μπορεί να εξουδετερώσει οποιονδήποτε «εχθρό» του προσωπικού γούστου, της ηθικής και των αξιών: το κουμπί off. Τηλεοπτική δημοκρατία έχουμε άλλωστε.