Édouard-Henri Avril (Γαλλία)*****
Σαπφώ.
Η Σαπφώ, σύγχρονη του Αλκαίου, γεννήθηκε στην Ερεσό της Λέσβου και έζησε κυρίως στη Μυτιλήνη. Ανήκε στην αριστοκρατική τάξη και γι’ αυτό εξορίστηκε από τον Πιττακό στη Σικελία, όπου και πέρασε σημαντικό μέρος της ζωής της. Είχε τρεις αδελφούς (τον Λάριχο, τον Χάραξο και τον Ευρύγιο). Ο πρώτος επαινείται στα ποιήματά της, ο δεύτερος ελέγχεται αυστηρά για τον παράφορο έρωτά του προς την εταίρα Ροδώπη. Κατά ένα απόσπασμα (85β), η ποιήτρια παντρεύτηκε και απέκτησε μια κόρη, την Κλεΐδα. Στη Μυτιλήνη διατηρούσε σχολή ποίησης, στην οποία φοιτούσαν νεανίδες που προετοιμάζονταν για τη μουσική εκτέλεση των ωδών της.
Σε χρόνους κατά τους οποίους σε άλλες ελληνικές πόλεις οι γυναίκες ασχολούνταν αυστηρά με τις οικιακές εργασίες, στη Λέσβο είχαν μεγάλες ελευθερίες, ώστε να αναπτύξουν κοινωνικές δραστηριότητες. Οι ελευθερίες αυτές βοήθησαν τη Σαπφώ να απεικονίσει στην ποίησή της τις χαρές και τις λύπες των ερωτικών περιπετειών, να εξυμνήσει το κάλλος με ιδιαίτερο πάθος και περίτεχνο ύφος.
Επειδή οι Αθηναίοι δεν μπορούσαν να κατανοήσουν την ελευθερία που ανέδυε η ποίηση της Σαπφώς, απέδωσαν στην ποιήτρια περιπαθή έρωτα με πολλούς ποιητές, αλλά και με μαθήτριές της. Ωστόσο, οι διαβολές που διατυπώθηκαν για τη Σαπφώ δε φαίνεται να ανταποκρίνονται στην αλήθεια. Αν ίσχυαν αυτές, οι Μυτιληναίοι δεν θα της ζητούσαν να εξυμνεί σε νυφικές ωδές νόμιμους γάμους ούτε θα της απέδιδαν υψηλές τιμές για την ποίησή της.
Οι αρχαίοι θαύμαζαν τη Σαπφώ. Την αποκαλούσαν «θνητή Μούσα», «δεκάτη των Μουσών» και υποστήριζαν ότι υπερείχε από τις γυναίκες όσο ο Όμηρος από τους άνδρες. Το ποιητικό της έργο διαιρέθηκε αργότερα σε εννιά βιβλία (κατά τις εννιά Μούσες), σώζονται όμως ελάχιστοι στίχοι. Αποτελείται από ερωτικά ποιήματα (ωδές), επιθαλάμια και ύμνους, όπου με την ομιλουμένη γλώσσα της εποχής της, με παραβολές, ζωηρές εικόνες και υψηλή ευαισθησία εξυμνούνται ο σφοδρός έρωτας και το κάλλος, που για πρώτη φορά στην ποίηση βρήκαν μια τόσο άμεση και συνταρακτική φωνή. Η επίδραση της Σαπφώς είναι μεγάλη στην αρχαία και στη νεότερη ποίηση.
Αναστάσιος Στέφος, Εμμανουήλ Στεργιούλης, Γεωργία Χαριτίδου: Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Α’, Β’, Γ’ Γυμνασίου (ΟΕΔΒ)
Όσα δεν μπορούσαν να κατανοήσουν οι αρχαίοι Αθηναίοι, αλλά κατανοούν οι συγγραφείς του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων...
3 σχόλια:
Τραγικό, θλιβερό και γελοίο μαζί!!!
Πού το ψάρεψες αυτό το διαμάντι;
Επ' ουδενί δηλαδή οι κύριοι Στέφος, Στεργιούλης και Χαριτίδου δεν επιτρέπουν να περάσει από το μυαλό των εφήβων του γυμνασίου ότι μια γυναίκα μπορει να ερωτεύεται γυναίκες, να υμνεί το κάλλος τους και την δύναμη του έρωτα, κάτι δηλαδή που κατεξοχήν έκανε η Σαπφω!
Οι αρχαίοι Αθηναίοι δηλαδή, κατά τους συγγραφείς, ήταν κάτι σαν το σημερινό Ιράν? Έριχναν στην πυρά κάθε ομοφυλοφιλη έκφραση?
Οι Λέσβιοι δε, (Μυτιληναίους τους λενε αυτοι!) ήταν πιο χαζοί κι από τα στρουμφάκια που δεν σχολιάζουν το πόσο gay είναι ο Μελένιος!!!
Όσο για τη φράση "οι Μυτιληναίοι δεν θα της ζητούσαν να εξυμνεί σε νυφικές ωδές νόμιμους γάμους ούτε θα της απέδιδαν υψηλές τιμές για την ποίησή της" την αφήνω ασχολίαστη...
Σε ποιάς χρονιάς έκδοση υπάρχει αυτό το απόσπασμα? Φαντάζομαι όχι στην εποχή της Χούντας!!! :-)
Μήπως υπάρχει σ' αυτό το βιβλίο αναφορά στην ποίηση και την ζωή του Κωνσταντίνου Καβάφη? Πολύ θα ήθελα να το διαβάσω!!!
Πρόκειται για το εν χρήσει εγχειρίδιο στις τρεις τάξεις του Γυμνασίου.
Και βεβαίως πέρα απ' όσα "λέει", πολύ περισσότερα είναι αυτά που αποσιωπά ή παρερμηνεύει.
Γενικά τα βιβλία του ΟΕΔΒ είναι "περιβόλι".
Θα ξανασχοληθούμε...
Χμμμ εδώ υπάρχει και ένα γενικότερο ζήτημα αναπαραγωγής της κυρίαρχης (ετεροκανονικής) ιδεολογίας. Όλοι οι συγγραφείς που ανήκουν στο λογοτεχνικό κανόνα, παρουσιάζονται από το σχολείο και ως γενικότερα "κανονικοί": τα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη αποσιωπούνται, το ίδιο και ο Πλάτωνας του Συμποσίου κτλ. Στην περίπτωση της Σαπφώς, όπου είναι δύσκολο να κάνεις σαν να μην ξέρεις και ρωτάνε και οι μαθητές στην τάξη, η αμέσως καλύτερη λύση είναι να υπερασπίσεις την τιμή και την υπόληψή της από τις διαβολές :-)
Δημοσίευση σχολίου