.
ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Ευπειθώς αναφέρω ...ομοφυλόφιλος
Της ΝΤΙΝΑΣ ΒΑΓΕΝΑ (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 03/03/2007)
Ζευγάρια γενναίων, άρτια εκπαιδευμένων, ομοφυλόφιλων ανδρών αποτελούσαν τον Ιερό Λόχο των Θηβών, ένα σώμα-ελίτ των ειδικών δυνάμεων, κατά τη σύγχρονη στρατιωτική ορολογία.
Ο δεσμός της αγάπης εραστή-ερωμένου ήταν το μυστικό της μαχητικής τους ορμής. Οι ιστορικοί τον Ιερό Λόχο επικαλούνται ως πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς οι αρχαίοι Ελληνες χρησιμοποιούσαν τους ομοσεξουαλικούς δεσμούς μεταξύ των στρατιωτών ως μέσο ενίσχυσης του ηθικού του στρατεύματος. Δεσμοί που δεν αποκλείεται καθόλου να αρύονταν την έμπνευση από μυθικά ζεύγη ανδρών όπως ο Ηρακλής και ο Ιόλαος ή ο Αχιλλέας και ο Πάτροκλος ή ακόμα και από ιστορικές προσωπικότητες όπως ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων, οι Αθηναίοι τυρρανοκτόνοι.
Κάπου δυόμισι χιλιετίες μετά, στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, μας προκύπτει η υπόθεση «του ταξίαρχου με το κόκκινο στριγκ στη βρετανική ιστοσελίδα ομοφυλόφιλων». Πέρα από τη σκανδαλοθηρική διάσταση του θέματος, αναπόφευκτα η ιστορία αυτή απαιτεί να τεθούν και να συζητηθούν και εδώ σε ψύχραιμη βάση κάποια πράγματα.
Είναι όντως έννοιες ασύμβατες «ομοφυλοφιλία» και ο «στρατός»; Κατά πόσο είναι αδύναμοι, ευάλωτοι και εκτεθειμένοι σε έξωθεν εκβιασμούς και εξαναγκασμούς ομοφυλόφιλοι άνδρες ή ομοφυλόφιλες γυναίκες στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, ειδικά όταν αναλαμβάνουν ευαίσθητου χαρακτήρα αποστολές; Κατά πόσο θα μπορούσε η παρουσία δεδηλωμένης ομοφυλοφιλικής ταυτότητας αξιωματικών ή στρατιωτών μέσα σε μία ετεροφυλόφιλη, παραδοσιακά σεξιστική, ένστολη πλειοψηφία, να αποτελέσει απειλή για τη συνοχή, την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα, ακόμα και την ασφάλεια της εκάστοτε στρατιωτικής οντότητας;
Εχουν τεθεί αυτά και τίθενται ακόμα ως ερωτήματα διεθνώς, με καλή και κακή πίστη, ακόμα και από μη ομοφοβικούς ή πολέμιους των ομοφυλοφίλων, ανθρώπους που δεν θεωρούν αυτόματα τη συγκεκριμένη σεξουαλική επιλογή αμαρτία, κοινωνικό στίγμα, έγκλημα και ψυχασθένεια. Τα ισχύοντα σε άλλες εθνικές νομοθεσίες που αναπόφευκτα αντανακλούν και τα κοινωνικώς τεκταινόμενα ίσως μας δώσουν μία διαυγέστερη εικόνα.
Η αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων αλλά και των αμφιφυλόφιλων ποικίλλει στους στρατούς του πλανήτη. Από τις 26 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ οι πέντε (Εσθονία, Ισλανδία, Ιταλία, Σλοβακία, Τουρκία) δεν επιτρέπουν την είσοδο στις τάξεις του στρατού στους ομοφυλόφιλους, ενώ στην Ελλάδα το νομικό καθεστώς είναι ουσιαστικά αρρύθμιστο.
Από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, μόνο η Κίνα, της οποίας το στρατιωτικό προσωπικό ξεπερνά τα 2,5 εκατομμύρια, απαγορεύει τη στράτευση στους ομοφυλόφιλους. Μπορεί να μη θεωρείται πλέον χρόνια ψυχική νόσος η ομοφυλοφιλία στη χώρα, ωστόσο εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό ποινικό αδίκημα. Βρετανία και Γαλλία επιτρέπουν σε ομοφυλόφιλα άτομα που έχουν κάνει γνωστή δημοσίως τη διαφορετικότητά τους να υπηρετούν στον στρατό, ενώ ΗΠΑ και Ρωσία εφαρμόζουν ενδιάμεση πολιτική.
Στις ΗΠΑ το κίνημα για τα δικαιώματα της ομοφυλόφιλης έκφρασης έχει ίσως διαγράψει την πλέον συστηματική πολιτική του διαμόρφωση μέσα σε μία κοινωνία ακραίων θρησκευτικών και πολιτικών αντιθέσεων. Για το αμερικανικό υπουργείο Αμυνας, όμως, υφίσταται σαφής νομοθετικός διαχωρισμός μεταξύ ομοφυλόφιλης υπόστασης και ομοφυλόφιλης συμπεριφοράς.
Αυτό κωδικοποιείται με βάση την «πολιτική τού δεν ρωτώ, δεν ενημερώνω» (don't ask, don't tell policy) που εισήχθη στα δημόσια πράγματα της χώρας το 1993 επί Μπιλ Κλίντον και υιοθετήθηκε και από τις κυβερνήσεις του Τζορτζ Μπους: Γίνονται αποδεκτοί οι ομοφυλόφιλοι στρατιωτικοί, άνδρες και γυναίκες, αρκεί να μη διακηρύσσουν ανοικτά την ταυτότητά τους και να μην προβαίνουν σε μη αποδεκτές από συντηρητικούς ετεροφυλόφιλους πρακτικές στη διάρκεια της υπηρεσίας τους. Στα χρονικά των Αμερικανών ομοφυλόφιλων στρατιωτικών καταγράφεται και το εξής παράδοξο, με αφορμή το γεγονός της νομιμοποίησης του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου μόνο στην Πολιτεία της Μασσαχουσέτης: Δύο άνδρες ή δύο γυναίκες στρατιωτικοί μπορούν να παντρευτούν στη Μασσαχουσέτη (ή στον Καναδά όπου επίσης γάμοι ομοφυλοφίλων είναι νόμιμοι) και να βρεθούν προ του φάσματος της σύλληψης εάν ζουν μαζί στο σπίτι τους στη στρατιωτική βάση άλλης Πολιτείας όπου βρίσκονται να υπηρετούν!
Στη Ρωσία, η νέα στρατιωτική νομοθεσία που ισχύει από τον Ιούλιο του 2003, έχει καταργήσει τον όρο «αποκλίσεις από την ταυτότητα του φύλου και σεξουαλικές ιδιομορφίες» από τη λίστα των ψυχασθενειών, που συνεπάγονται ολική ανικανότητα στράτευσης. Κι ενώ αφαίρεσε ένα αποτελεσματικό πρόσχημα για συνεχώς αυξανόμενο αριθμό νέων ανδρών στα αστικά κέντρα που, δηλώνοντας gay δεν υπηρετούσαν τη (διετή) θητεία τους, παράλληλα ο ρωσικός στρατός δεν αρνείται τη στολή στους ομοφυλόφιλους άνδρες. Υπό τον όρο όμως ότι η εμφάνισή τους «δεν θα είναι θηλυπρεπής». Μνεία για τη γυναικεία ομοφυλοφιλία δεν υπάρχει.
Βρετανία, Ολλανδία και Σκανδιναβικές χώρες, με Γαλλία, Βέλγιο και Γερμανία να έπονται, έχουν τις πλέον φιλελεύθερες νομοθεσίες μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση ως προς την αναγνώριση ίσων δικαιωμάτων στη στρατιωτική καριέρα για gay και λεσβίες. Στη Βρετανία η σχετική νομοθεσία ισχύει από το 2000. Στις 28 Αυγούστου 2005 οι «Sunday Times» κατέγραφαν με επαινετικό ύφος την παρουσία περιπτέρων στρατολόγησης εθελοντών και από τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, ως μέρος του τοπίου των εκδηλώσεων του Gay Pride Festival στο Μάντσεστερ.
Στη Γαλλία, παρά την ισχύουσα στρατιωτική νομοθεσία, θεωρείται ότι ομοφυλόφιλα στελέχη αντιμετωπίζουν στην υπηρεσία τους περισσότερες προκλήσεις από ό,τι ετεροφυλόφιλοι συνάδελφοι ή συναδέλφισσές τους. Τους αναγνωρίζεται όμως το δικαίωμα να παραιτηθούν από τον στρατό, εάν οι ίδιοι θεωρήσουν κατόπιν τον εαυτό τους ακατάλληλο λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Ταυτοχρόνως, στρατιωτικοί διοικητές και ψυχίατροι νομιμοποιούνται να διατάξουν μετάθεση ή και αποστρατεία στελέχους, εάν κριθεί ότι η ομοφυλόφιλη συμπεριφορά του διαταράσσει τη λειτουργία της μονάδας του.
Η πλέον αυστηρή νομοθεσία εντός Ε.Ε. ανήκει στην Ιταλία, όπου η ομοφυλόφιλη συμπεριφορά εντός στρατεύματος ήταν μέχρι το 1985 ποινικό αδίκημα που επέσυρε βαριές ποινές. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η ομοφυλοφιλία θεωρείται ισότιμη με ψυχική νόσο και αποτελεί λόγο αποκλεισμού ανδρών και γυναικών από τις Ενοπλες Δυνάμεις.
Ευπειθώς αναφέρω ...ομοφυλόφιλος
Της ΝΤΙΝΑΣ ΒΑΓΕΝΑ (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 03/03/2007)
Ζευγάρια γενναίων, άρτια εκπαιδευμένων, ομοφυλόφιλων ανδρών αποτελούσαν τον Ιερό Λόχο των Θηβών, ένα σώμα-ελίτ των ειδικών δυνάμεων, κατά τη σύγχρονη στρατιωτική ορολογία.
Ο δεσμός της αγάπης εραστή-ερωμένου ήταν το μυστικό της μαχητικής τους ορμής. Οι ιστορικοί τον Ιερό Λόχο επικαλούνται ως πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς οι αρχαίοι Ελληνες χρησιμοποιούσαν τους ομοσεξουαλικούς δεσμούς μεταξύ των στρατιωτών ως μέσο ενίσχυσης του ηθικού του στρατεύματος. Δεσμοί που δεν αποκλείεται καθόλου να αρύονταν την έμπνευση από μυθικά ζεύγη ανδρών όπως ο Ηρακλής και ο Ιόλαος ή ο Αχιλλέας και ο Πάτροκλος ή ακόμα και από ιστορικές προσωπικότητες όπως ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων, οι Αθηναίοι τυρρανοκτόνοι.
Κάπου δυόμισι χιλιετίες μετά, στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, μας προκύπτει η υπόθεση «του ταξίαρχου με το κόκκινο στριγκ στη βρετανική ιστοσελίδα ομοφυλόφιλων». Πέρα από τη σκανδαλοθηρική διάσταση του θέματος, αναπόφευκτα η ιστορία αυτή απαιτεί να τεθούν και να συζητηθούν και εδώ σε ψύχραιμη βάση κάποια πράγματα.
Είναι όντως έννοιες ασύμβατες «ομοφυλοφιλία» και ο «στρατός»; Κατά πόσο είναι αδύναμοι, ευάλωτοι και εκτεθειμένοι σε έξωθεν εκβιασμούς και εξαναγκασμούς ομοφυλόφιλοι άνδρες ή ομοφυλόφιλες γυναίκες στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, ειδικά όταν αναλαμβάνουν ευαίσθητου χαρακτήρα αποστολές; Κατά πόσο θα μπορούσε η παρουσία δεδηλωμένης ομοφυλοφιλικής ταυτότητας αξιωματικών ή στρατιωτών μέσα σε μία ετεροφυλόφιλη, παραδοσιακά σεξιστική, ένστολη πλειοψηφία, να αποτελέσει απειλή για τη συνοχή, την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα, ακόμα και την ασφάλεια της εκάστοτε στρατιωτικής οντότητας;
Εχουν τεθεί αυτά και τίθενται ακόμα ως ερωτήματα διεθνώς, με καλή και κακή πίστη, ακόμα και από μη ομοφοβικούς ή πολέμιους των ομοφυλοφίλων, ανθρώπους που δεν θεωρούν αυτόματα τη συγκεκριμένη σεξουαλική επιλογή αμαρτία, κοινωνικό στίγμα, έγκλημα και ψυχασθένεια. Τα ισχύοντα σε άλλες εθνικές νομοθεσίες που αναπόφευκτα αντανακλούν και τα κοινωνικώς τεκταινόμενα ίσως μας δώσουν μία διαυγέστερη εικόνα.
Η αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων αλλά και των αμφιφυλόφιλων ποικίλλει στους στρατούς του πλανήτη. Από τις 26 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ οι πέντε (Εσθονία, Ισλανδία, Ιταλία, Σλοβακία, Τουρκία) δεν επιτρέπουν την είσοδο στις τάξεις του στρατού στους ομοφυλόφιλους, ενώ στην Ελλάδα το νομικό καθεστώς είναι ουσιαστικά αρρύθμιστο.
Από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, μόνο η Κίνα, της οποίας το στρατιωτικό προσωπικό ξεπερνά τα 2,5 εκατομμύρια, απαγορεύει τη στράτευση στους ομοφυλόφιλους. Μπορεί να μη θεωρείται πλέον χρόνια ψυχική νόσος η ομοφυλοφιλία στη χώρα, ωστόσο εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό ποινικό αδίκημα. Βρετανία και Γαλλία επιτρέπουν σε ομοφυλόφιλα άτομα που έχουν κάνει γνωστή δημοσίως τη διαφορετικότητά τους να υπηρετούν στον στρατό, ενώ ΗΠΑ και Ρωσία εφαρμόζουν ενδιάμεση πολιτική.
Στις ΗΠΑ το κίνημα για τα δικαιώματα της ομοφυλόφιλης έκφρασης έχει ίσως διαγράψει την πλέον συστηματική πολιτική του διαμόρφωση μέσα σε μία κοινωνία ακραίων θρησκευτικών και πολιτικών αντιθέσεων. Για το αμερικανικό υπουργείο Αμυνας, όμως, υφίσταται σαφής νομοθετικός διαχωρισμός μεταξύ ομοφυλόφιλης υπόστασης και ομοφυλόφιλης συμπεριφοράς.
Αυτό κωδικοποιείται με βάση την «πολιτική τού δεν ρωτώ, δεν ενημερώνω» (don't ask, don't tell policy) που εισήχθη στα δημόσια πράγματα της χώρας το 1993 επί Μπιλ Κλίντον και υιοθετήθηκε και από τις κυβερνήσεις του Τζορτζ Μπους: Γίνονται αποδεκτοί οι ομοφυλόφιλοι στρατιωτικοί, άνδρες και γυναίκες, αρκεί να μη διακηρύσσουν ανοικτά την ταυτότητά τους και να μην προβαίνουν σε μη αποδεκτές από συντηρητικούς ετεροφυλόφιλους πρακτικές στη διάρκεια της υπηρεσίας τους. Στα χρονικά των Αμερικανών ομοφυλόφιλων στρατιωτικών καταγράφεται και το εξής παράδοξο, με αφορμή το γεγονός της νομιμοποίησης του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου μόνο στην Πολιτεία της Μασσαχουσέτης: Δύο άνδρες ή δύο γυναίκες στρατιωτικοί μπορούν να παντρευτούν στη Μασσαχουσέτη (ή στον Καναδά όπου επίσης γάμοι ομοφυλοφίλων είναι νόμιμοι) και να βρεθούν προ του φάσματος της σύλληψης εάν ζουν μαζί στο σπίτι τους στη στρατιωτική βάση άλλης Πολιτείας όπου βρίσκονται να υπηρετούν!
Στη Ρωσία, η νέα στρατιωτική νομοθεσία που ισχύει από τον Ιούλιο του 2003, έχει καταργήσει τον όρο «αποκλίσεις από την ταυτότητα του φύλου και σεξουαλικές ιδιομορφίες» από τη λίστα των ψυχασθενειών, που συνεπάγονται ολική ανικανότητα στράτευσης. Κι ενώ αφαίρεσε ένα αποτελεσματικό πρόσχημα για συνεχώς αυξανόμενο αριθμό νέων ανδρών στα αστικά κέντρα που, δηλώνοντας gay δεν υπηρετούσαν τη (διετή) θητεία τους, παράλληλα ο ρωσικός στρατός δεν αρνείται τη στολή στους ομοφυλόφιλους άνδρες. Υπό τον όρο όμως ότι η εμφάνισή τους «δεν θα είναι θηλυπρεπής». Μνεία για τη γυναικεία ομοφυλοφιλία δεν υπάρχει.
Βρετανία, Ολλανδία και Σκανδιναβικές χώρες, με Γαλλία, Βέλγιο και Γερμανία να έπονται, έχουν τις πλέον φιλελεύθερες νομοθεσίες μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση ως προς την αναγνώριση ίσων δικαιωμάτων στη στρατιωτική καριέρα για gay και λεσβίες. Στη Βρετανία η σχετική νομοθεσία ισχύει από το 2000. Στις 28 Αυγούστου 2005 οι «Sunday Times» κατέγραφαν με επαινετικό ύφος την παρουσία περιπτέρων στρατολόγησης εθελοντών και από τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, ως μέρος του τοπίου των εκδηλώσεων του Gay Pride Festival στο Μάντσεστερ.
Στη Γαλλία, παρά την ισχύουσα στρατιωτική νομοθεσία, θεωρείται ότι ομοφυλόφιλα στελέχη αντιμετωπίζουν στην υπηρεσία τους περισσότερες προκλήσεις από ό,τι ετεροφυλόφιλοι συνάδελφοι ή συναδέλφισσές τους. Τους αναγνωρίζεται όμως το δικαίωμα να παραιτηθούν από τον στρατό, εάν οι ίδιοι θεωρήσουν κατόπιν τον εαυτό τους ακατάλληλο λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Ταυτοχρόνως, στρατιωτικοί διοικητές και ψυχίατροι νομιμοποιούνται να διατάξουν μετάθεση ή και αποστρατεία στελέχους, εάν κριθεί ότι η ομοφυλόφιλη συμπεριφορά του διαταράσσει τη λειτουργία της μονάδας του.
Η πλέον αυστηρή νομοθεσία εντός Ε.Ε. ανήκει στην Ιταλία, όπου η ομοφυλόφιλη συμπεριφορά εντός στρατεύματος ήταν μέχρι το 1985 ποινικό αδίκημα που επέσυρε βαριές ποινές. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η ομοφυλοφιλία θεωρείται ισότιμη με ψυχική νόσο και αποτελεί λόγο αποκλεισμού ανδρών και γυναικών από τις Ενοπλες Δυνάμεις.
1 σχόλιο:
Erva_Cidreira,
Πολύ πονεμένη η ιστορία του ταξίαρχου, πέρα από τα ερωτήματα για τη θέση των ομοφυλόφιλων στην ελληνική κοινωνία, μα και την ασυδοσία των δημοσιογράφων, φέρνει στην επιφάνεια και το θέμα "γκέι και στρατός". Λίγες σκέψεις με αφορμή το άρθρο:
Με έκπληξη διάβασα ότι χώρες σαν την Ισλανδία και την Ιταλία απαγορεύουν στους ομοφυλόφιλους να υπηρετούν. Σ' εμάς το θέμα μένει "αρρύθμιστο". Δεν θεωρώ ότι αυτό σημαίνει ότι είμαστε σε καλύτερο επίπεδο από τις παραπάνω χώρες. Το αντίθετο: Στα δικά μας το θέμα είναι τόσο ταμπού, η κοινωνία και η πολιτεία ήταν ανέκαθεν τόσο ανώριμες, που φοβούνται και να το αγγίξουν! Εύχομαι βέβαια να μην το αγγίξουν και ποτέ. Ό,τι κι αν θεσμοθετηθεί, σίγουρα θα περιλαμβάνει κάποιου είδους απαγόρευση, και πάντως όχι το αυτονόητο από πλευράς ατομικών δικαιωμάτων: Ότι ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει όποιο επάγγελμα θέλει, συμπεριλαμβανομένου του στρατιωτικού, χωρίς κανέναν περιορισμό με βάση τη σεξουαλική του ταυτότητα.
Υπάρχει και η άλλη πλευρά βέβαια: Ο απαξιωτικός τρόπος που οι γκέι αντιμετωπίζουν το στρατό. Φάνηκε και στις συζητήσεις που άναψαν στην ιστόσφαιρα με αφορμή το θέμα. Καθένας έχει τις προσωπικές του θέσεις, που μπορεί να είναι υπέρ ή κατά του στρατού και του στρατιωτικού επαγγέλματος, και έχουν να κάνουν με την ευρύτερη ιδεολογία του και την πολιτική του τοποθέτηση. Όμως δεν νομίζω πως η ομοφυλοφιλία, η ιδιότητα του γκέι, είναι ασύμβατη με το στρατό. Και διαφωνώ με απόψεις που τον κατηγορούν ως θεσμό εξορισμού ομοφοβικό. Σίγουρα, στην πράξη οι γκέι δεν καλοπερνάνε στα στρατόπεδα, και πασχίζουν να κρύψουν την ταυτότητά τους όσο μπορούν. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να απορρίπτεται στην ουσία του το στρατιωτικό επάγγελμα. Αν δεν υπήρχε αυτή η λανθασμένη αντίληψη στην ελληνική γκέι κοινότητα, αυτή η υπόθεση θα είχε γίνει αφορμή να διακδικήσουμε την κατοχύρωσή μας και στον τομέα αυτόν. Εμείς όμως απλώς τον σνομπάρουμε. Και αφήνουμε άλλη μια αδικία σε βάρος μας να περνά έτσι.
Δημοσίευση σχολίου