ΤΟ QUEER ΜΑΣ ΤΣΙΡΚΟ - 4

 –Τι ιδιαιτερότητες και τι χαρακτηριστικά έχει η τοπική queer σκηνή;

Ντιάνα Μάνεση:  Δε θα λέγαμε ότι υπάρχει μια «τοπική queer καλλιτεχνική σκηνή» ακριβώς, τουλάχιστον όχι στον βαθμό που υφίσταται σε μέρη όπως το Βερολίνο, το Λονδίνο και οι ΗΠΑ, στα οποία έχουν αναπτυχθεί περισσότερες και πιο ποικιλόμορφες διαπραγματεύσεις του τι είναι τελικά queer. Πρόκειται για μέρη που έχουν περάσει μέσα από την άνθιση της γκέι/λεσβιακής υποκουλτούρας τη δεκαετία του '90. Την ίδια δεκαετία στην Ελλάδα, το φεμινιστικό κίνημα είχε αποδυναμωθεί και το LGBT κίνημα, παρότι είχε μεγαλύτερη ορατότητα, τροφοδοτούνταν κατά βάση από ατομικές πρωτοβουλίες ακτιβιστών διασκορπισμένες στον χώρο και στον χρόνο.

Το queer εισάγεται (το 2004 με το QVzine) για να υποδηλώσει μια πιο ριζοσπαστική ανάγνωση στη γκέι και λεσβιακή ταυτότητα με εμφανείς δεσμούς με τον χώρο της αντι-εξουσίας. Επομένως, δεν εμφανίζεται ως μια αντι-ταυτοτική κριτική στο mainstream LGBT, όπως στα μέρη που προαναφέρθηκαν, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να τονιστεί ως τοπική ιδιαιτερότητα. Αυτά τα δύο--queer και LGBT--ακολουθούν παράλληλες διαδρομές στην Ελλάδα που συναντιούνται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Την τελευταία δεκαετία, σε συνδυασμό και με τη γενικότερη διεύρυνση της ορατότητας των διεκδικήσεων που αφορούν το φύλο και τη σεξουαλικότητα, εμφανίστηκαν πολλά φανζίν, μουσικές πρωτοβουλίες και δρώμενα που είχαν--λιγότερο ή περισσότερο--queer ταυτότητα, διάθεση, στόχευση, απεύθυνση. Οι εκφάνσεις του queer στην Ελλάδα έχουν χαρακτηριστικά που τα βρίσκει κανείς στο queer διεθνώς: την DIY αισθητική, την camp ευαισθησία, την ειρωνεία, την υπερβολή, το drag κτλ. Διαφοροποιητικό στοιχείο τους θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι η (κάποιες φορές μονοθεματική ή μονομερής) κριτική στην ελληνικότητα.

  –Ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει;

Ντιάνα Μάνεση : Για μας το queer στην ελληνική τέχνη γίνεται πιο ενδιαφέρον όταν αποσταθεροποιεί την (εθνική) σοβαροφάνεια, όταν δε φοβάται να αντιπαρατεθεί με τον στρέιτ καθωσπρεπισμό. Μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις είναι να μην αποπολιτικοποιηθεί, να μην μετατραπεί το queer σε μια πολιτισμική ταυτότητα που χωράει τα πάντα και τους πάντες (στη λογική του anything goes) και κεφαλαιοποιεί άκριτα την κινηματική δουλειά, να μην ξεχάσει τη σημαντικότητα του φεμινισμού στη διαμόρφωσή του και στις πρακτικές του, να επερωτά διαρκώς τον εαυτό του και να αναστοχάζεται για το από πού ξεκίνησε και προς τα πού πηγαίνει. (athinorama.gr)

H Ντιάνα Μάνεση είναι υποψήφια διδάκτορας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Goldsmiths του Λονδίνου, ενώ η Άλκηστη Ευθυμίου είναι ανεξάρτητη ερευνήτρια και απόφοιτος του τμήματος «Φύλο, Κοινωνία, Πολιτική» του Παντείου Πανεπιστημίου.