UNA MUJER FANTÁSTICA

Το «Una Mujer Fantastica» είναι μια φανταστική ταινία

Λήδα Γαλανού , flix.gr

Ο Χιλιανός σκηνοθέτης του «Gloria» έκανε πάλι το θαύμα του, πλάθοντας μια ακόμα ηρωική γυναίκα που αναζητά την ευτυχία σε πείσμα της στενοκεφαλιάς.

Σ' ένα σύμπαν υπερηρώων, η Μαρίνα θα είχε το «χάρισμα» κανείς να μην τη βλέπει. Ως γυναίκα. Η Μαρίνα είναι νέα, όμορφη, μπριόζα, τρανσέξουαλ. Ο σύντροφός της, ο καλόκαρδος και γοητευτικός Ορλάντο, είναι κατά μια εικοσαετία μεγαλύτερος, χωρισμένος, με ένα μεγάλο γιο. Οταν, ανήμερα στα γεννέθλιά της και μετά τη γιορτή που της έχει ετοιμάσει, ο Ορλάντο πεθαίνει ξαφνικά, η οικογένειά του στρέφεται εναντίον της Μαρίνα. Δεν τη θέλει, δεν τη βλέπει, όπως δεν τη βλέπει ο γιατρός, η αστυνομικός, ο αδελφός του θανόντος, οι αρχές: βλέπουν μια ταυτότητα με αντρικό όνομα, ένα πλάσμα στρεβλό. Κανείς δεν βλέπει τη Μαρίνα. Κι έτσι εκείνη δεν μπορεί να συμμετάσχει στον αποχαιρετισμό του άντρα που αγάπησε, ούτε και να πενθήσει με δύναμη και να κλείσει την πόρτα αυτής της σχέσης που υπήρξε υπέροχη.

Μετά το θρίαμβο της «Gloria», ο Χιλιανός Σεμπαστιάν Λέλιο, με παραγωγό, μάλιστα, τον συμπατριώτη του Πάμπλο Λαραΐν, φέρνει και πάλι στην οθόνη μια ηρωίδα γεμάτη ενέργεια, αποφασιστικότητα και αυτάρκεια, μια γυναίκα που, έστω με άλλο τρόπο, αρνείται πεισματικά να ενταχθεί σε μια προκαθορισμένη ταμπέλα. Πολύ μακριά από προθέσεις πολιτικής ορθότητας ή ακτιβισμού, υπογράφοντας ξανά το σενάριο μαζί με τον Γκονζάλο Μάσα, ο Λέλιο δεν κάνει μια ταινία για τον ρατσισμό και την απόρριψη που εισπράττει μια τρανσέξουαλ στη σημερινή κοινωνία του Σαντιάγο, παρότι φυσικά κι αυτό το στοιχείο είναι έντονο στην ταινία.

Τη Μαρίνα δεν τη νοιάζει πόσοι την αποδέχονται ως γυναίκα, δεν την ενδιαφέρει πώς τη χαρακτηρίζουν κι αν την κοιτάζουν λοξά: είναι δυναμική, έχει τη δουλειά και τη ζωή της και μια πληθωρικότητα που σκεπάζει κάθε πικρία. Τη νοιάζει μόνο αν την εμποδίζουν να είναι ο ευατός της, να ζήσει, να εκφράσει όσα νοιώθει, να μοιραστεί τη θλίψη της όπως την αγάπη της, σε μια στιγμή τόσο καθοριστική όσο ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου. Ξανά και ξανά θα προσπαθήσει, με επιμονή και μια λες έμφυτη κομψότητα, να τιμήσει το ζευγάρι της και να φύγει - αλλά όταν οι γύρω την εμποδίζουν, τότε κι εκείνη αποφασίζει να μείνει, ώσπου να καταφέρει το αυτονόητο.

Αυτήν την ταινία σκληρής κοινωνικής παρατήρησης, ο Λέλιο φυσικά δεν την αφήνει σκηνοθετικά γυμνή. Την ντύνει με την εκπληκτική φαντασία του, μ' ένα απόλυτα σύχρονο queer βλέμμα, συνδέοντας το camp με την ποίηση. Η Μαρίνα γίνεται πλάσμα μυθικό όταν στέκεται όρθια ακόμα κι ενάντια στα στοιχεία της φύσης, λιώνει από έρωτα κάτω από το στροβίλισμα της ντισκομπάλας, φορά ντεγκραντέ φτερά σ' ένα impromptu μουσικοχορευτικό νούμερο που, κυριολεκτικά, την απογειώνει. Κι είναι αυτό το ποπ, υπερβατικό στοιχείο που κάνει τη λυρικότητα της ηρωίδας τόσο πιο σπαρακτική. Γιατί ο ρομαντισμός της δεν είναι αφηρημένος: εμφανίζεται, υπερηρωικά κι αυτός, όπου υπάρχει καμουφλάζ, μεταμόρφωση, όπερα, μαγεία. Στο πρωινό φως είναι απλώς θλιμμένος.

Σε μια ταινία τόσο φιλόδοξη, θεματικά αλλά και, κυρίως, αισθητικά, ο Σεμπαστιάν Λέλιο επιτρέπει στιγμές δευτερεύουσας σημασίας που θα έκαναν το φιλμ δυνατότερα αν έλειπαν, ένα όμορφο αλλά καθόλου απαραίτητο φινάλε-μετά-το-φινάλε, σκηνές όπου μοιάζει να θέλει να αποσαφηνίσει πράγματα που έχει ήδη εξηγήσει, στην αγωνία του να είναι ξεκάθαρος και πειστικός (ή, ακόμα, κινηματογραφικά γοητευτικός). Καμιά, όμως, στιγμή δεν υποκύπτει στο προφανές, στην εκμετάλλευση του θέματός του, διατηρώντας μια αυτοσυγκράτηση ίση με της ηρωίδας του.

Πάνω απ' όλα, ωστόσο, ο Λέλιο έχει το πλεονέκτημα μιας εξαιρετικής πρωταγωνίστριας. Η Ντανιέλα Βέγα, τρανσέξουαλ και η ίδια, ήδη ηθοποιός και τραγουδίστρια με μικρή αλλά αναγνωρισμένη καριέρα στη Χιλή, έχει την εσωτερική δύναμη να ελέγχει το ρόλο και την ερμηνεία της. Εχει το μελαγχολικό βλέμμα που δείχνει, ακόμα κι όταν γελά ή αυτοσαρκάζεται, ότι έχει περάσει δύσκολα. Το γεμάτο νάζι κορμί που, ταυτόχρονα, μοιάζει σαν ένα παζλ όπου έχεις πιέσει τα κομμάτια για να κολλήσουν σώνει και καλά μεταξύ τους. Την εσωτερική οργή που πείθει ότι από επιλογή και μόνο φέρεται πολιτισμένα. Κι αυτόν τον ακαταμάχητο συνδυασμό εύθραυστου και αήττητου, που με την παραμικρή αφορμή φέρνει δάκρυα στα μάτια και ξυπνά κάθε προστατευτικό ένστικτο. Μια ηθοποιός υπερ-ηρωική και ταυτόχρονα η γυναίκα της διπλανής πόρτας.

Συγκινητικό και καθαρτήριο, το «Una Mujer Fantastica» δεν είναι απλώς μια κινηματογραφική φαντασμαγορία με ευαίσθητη πολιτική συνείδηση. Είναι κάτι πολύ πιο αληθινό. Η επιβεβαίωση, μαζί με την «Gloria», ότι ο Σεμπαστιάν Λέλιο, ικανότατος και γενναιόδωρος δημιουργός, έχει μια αισιόδοξη κοσμοθεωρία, μια πίστη στον άνθρωπο (ειδικά αν αυτός είναι γυναίκα), έστω κι αν όχι στους ανθρώπους. Και, το καλύτερο, με τις ιστορίες του κοντεύει να πείσει κι εμάς.