NTOKOYMENTA 14

Το ζόμπι της Αριστεράς στην Ντοκουμέντα
Μαργαριτα Πουρναρα,(kathimerini, 7/9/2016)

Τι ξέραμε μέχρι χθες το μεσημέρι για την Ντοκουμέντα; Οτι μαζί με την Μπιενάλε της Βενετίας είναι οι δύο πλέον επιδραστικές εικαστικές διοργανώσεις σε ολόκληρη την υφήλιο. Οτι γεννήθηκε το 1955, μέσα από τις στάχτες της μεταπολεμικής Γερμανίας, με σκοπό να παρουσιάσει την πρωτοπορία της τέχνης στο ευρύ κοινό σε μια εποχή όπου δεν υπήρχαν τέτοιες «πλατφόρμες». Οτι έκτοτε διοργανώνεται στη γερμανική πόλη Κάσελ κάθε πέντε χρόνια παρουσιάζοντας έργα κορυφαίων και ανερχόμενων διεθνών καλλιτεχνών. Και ότι η 14η της διοργάνωση –κατ’ εξαίρεσιν– θα πραγματοποιηθεί σε δύο γεωγραφικά σημεία: στην Αθήνα (8/4/2017- 16/7/2017) και στο Κάσελ (10/6/2017 - 17/09/2017), σε μια απόπειρα να αποκτήσει η έκθεση ένα προκεχωρημένο φυλάκιο σε μια περιοχή όπου διακυβεύεται το μέλλον της Ευρώπης.

Και μόνο η αναγγελία της είδησης πριν από δύο χρόνια, ότι η διοργάνωση θα έχει και ένα αθηναϊκό σκέλος, έφερε δικαιολογημένα τον ενθουσιασμό. Δεν είναι μόνον το τεράστιο κύρος, αλλά και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την ελληνική πρωτεύουσα να ανορθώσει το καταρρακωμένο της ηθικό. Η προσμονή φούντωσε τις φιλοδοξίες και δημιούργησε την αίσθηση ότι ο υπόλοιπος κόσμος θα ανακάλυπτε μια διαφορετική, ρεαλιστικότερη διάσταση του τι πραγματικά συμβαίνει στην πολύπαθη Ελλάδα. Εφταιγε –βλέπετε– και ο τίτλος της έκθεσης: «Μαθαίνοντας από την Αθήνα».

Ολα αυτά ξέραμε μέχρι χθες το μεσημέρι, που έγινε η πρώτη ουσιαστική παρουσίαση του προγράμματος ομιλιών, δηλαδή η προθέρμανση της έκθεσης που θα λειτουργήσει και ως «σύσταση» προς το αθηναϊκό κοινό από τις 14 έως τις 25/9. Κατ’ αρχάς η συνέντευξη Τύπου δόθηκε στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων, το οποίο θα φιλοξενήσει ομιλίες και εκθέματα. Ο δήμαρχος Καμίνης είπε δυο λόγια για την αναθέρμανση του διεθνούς ενδιαφέροντος προς την πόλη μας. Και ύστερα πήραν τον λόγο ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Ντοκουμέντα Ανταμ Σίμτσεκ και ο υπεύθυνος του προγράμματος Πολ Πρεσιάδο, οι οποίοι αναφέρθηκαν στο θεωρητικό πλαίσιο των παρθενικών δράσεων με αναφορές στον Φουκό και τον Μπένγιαμιν.

Από τις περίπλοκες θεωρητικές τοποθετήσεις τους κατάλαβα (μπορεί να κάνω και λάθος) ότι θα δοθεί έμφαση στην περίοδο της Επταετίας, μιας και το κτίριο στο Πάρκο Ελευθερίας ήταν έδρα της στρατιωτικής αστυνομίας από το 1967 μέχρι το ’74, στην παράδοση της ριζοσπαστικής Αριστεράς του 1960, στον αντιαποικιοκρατικό αγώνα των ευρωπαϊκών αυτόχθονων μειονοτήτων (όπως οι Σάμι στον Βορρά της Νορβηγίας), στη βίαιη καταστολή της ελευθερίας από το κράτος, στη μετάβαση από τη δικτατορία στον νεοφιλελευθερισμό, στα ζητήματα φύλου μέσα από την queer ματιά, μια καταγραφή των ελεύθερων φωνών από την κουρδική επανάσταση μέχρι και τους τρανσέξουαλ εκδιδόμενους και τους πρόσφυγες από την Ελλάδα, το Μεξικό, τη Βραζιλία και αλλού.

Μεγάλη και φιλόδοξη η ατζέντα της πρώτης φάσης, θα πει κανείς. Και σημαντικά ονόματα μέσα στον κατάλογο των ομιλητών και συνεργαζομένων φορέων, που συμπεριλαμβάνουν από Παντελή Βούλγαρη και Αντζελα Μπρούσκου έως τον γνωστό θεωρητικό του ρεύματος της αυτονομίας της ριζοσπαστικής ιταλικής Αριστεράς το 1970, Τόνι Νέγκρι. (Ο κατάλογος είναι πλούσιος και μπορείτε να τον βρείτε στο http://www.documenta14.de/)

Μήπως όμως η έκθεση δεν θέλει να διδαχθεί από την Αθήνα αλλά να επαναφέρει στη ζωή το κακοφορμισμένο σάπιο σκήνωμα της ευρωπαϊκής Αριστεράς άλλων εποχών; Να μιλήσει για τα ιδεώδη της συλλογικής δράσης και της αναστολής της κρατικής βίας σε ένα μέρος όπου αναρχοαυτόνομοι καταλαμβάνουν πανεπιστήμια και ιδιωτικά κτίρια ενώ ξυλοκοπούν τον διευθυντή της Τροχαίας σε δημόσιο χώρο;

Ακόμα και αν οι πρώτες αυτές εκδηλώσεις της Ντοκουμέντα συσπειρώσουν ένα είδος κοινού, σίγουρα δεν νομίζω ότι απευθύνονται σε μια μεγαλύτερη ομάδα Αθηναίων που ζουν στη σκληρή πραγματικότητα της ανεργίας, της ανέχειας, του μετεωρισμού σε ένα αβέβαιο μέλλον. Δεν θα έπρεπε η γνωριμία με μια τόσο σπουδαία διοργάνωση να ξεπερνάει τα κλισέ που έχουν οι κακοτυπωμένες αφίσες στα Εξάρχεια; Και αν αυτό είναι το πρώτο δείγμα, τι να περιμένουμε τον Απρίλιο;

Ο επιμελητής του προγράμματος, Paul B. Preciado, φιλόσοφος, επιμελητής και διαφυλικός ακτιβιστής, ήρθε πριν ένα χρόνο περίπου να ζήσει στην Αθήνα, την ίδια εποχή που βίωνε την πλήρη μετάβασή του σε άνδρα αυξάνοντας την δόση της τεστοστερόνης, όπως περιγράφει στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του «Testo Junkie: sex, drugs, and biopolitics in the pharmacopornographic era» που διαδέχθηκε το «Contra-Sexual Manifesto» - σημείο αναφοράς για τον ευρωπαϊκό queer και trans ακτιβισμό. (athinorama.gr)

Διαβάστε επίσης:

gaynewsingreek.blogspot.com/2016/06/queer-1.html