ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
Αν πεθάνω
αφήστε το μπαλκόνι ανοιχτό.
Το παιδί τρώει πορτοκάλια.
(Απ’ το μπαλκόνι μου το βλέπω)
Ο θεριστής θερίζει το σιτάρι.
(Απ’ το μπαλκόνι μου τον ακούω)
Αν πεθάνω
αφήστε το μπαλκόνι ανοιχτό.
(μετάφραση: Μόσχος Λαγκουβάρδος)
Αν πεθάνω
αφήστε το μπαλκόνι ανοιχτό.
Το παιδί τρώει πορτοκάλια.
(Απ’ το μπαλκόνι μου το βλέπω)
Ο θεριστής θερίζει το σιτάρι.
(Απ’ το μπαλκόνι μου τον ακούω)
Αν πεθάνω
αφήστε το μπαλκόνι ανοιχτό.
(μετάφραση: Μόσχος Λαγκουβάρδος)
8 σχόλια:
Φεντερίκο Γκαρθία
έφτασα για σένα στη Κόρντομπα
Ο αέρας μυρίζει σβουνιά
κι ηλιοκαμένο στάχυ
Η γη διψά
κι η Δήμητρα θρηνεί την Περσεφόνη
Αυτή η κίτρινη κοιλάδα
είναι απίστευτα μεγάλη
Πρέπει να βρω το παιδί που τρώει πορτοκάλια
Το θεριστή που θερίζει τα στάχυα
Να βρω τη μπαλκονόπορτα
για να βεβαιωθώ πως την άφησαν ανοιχτή
...
Δημήτρης Βάρος
Το φονικό έγινε στη Γρανάδα
I - Το φονικό
Τον είδαν, προχωρώντας ανάμεσα στα τουφέκια,
από ένα δρόμο μακρύ,
να βγαίνει στο κρύο χωράφι,
της έναστρης, ακόμη, αυγής.
Σκότωσαν το Φεδερίκο
με το γλυκοχάραμα.
Το απόσπασμα των φονιάδων
δεν τόλμησε να τον κοιτάξει καταπρόσωπο.
Όλοι κλείσαν τα μάτια τους·
προσεύχονταν: μήτε ο Θεός σε γλιτώνει!
Ο Φεδερίκο σωριάστηκε νεκρός.
-αίμα στο μέτωπο και μολύβι στα σπλάχνα-
... όταν έγινε το φονικό στη Γρανάδα
ξέρετε- καημένη Γρανάδα! -στη Γρανάδα του...
ΙΙ - Ο ποιητής και ο θάνατος
Τον είδαν να προχωρεί μόνο μ' Εκείνον
χωρίς να σκιάζεται απ' το δρεπάνι του.
Κιόλας ο ήλιος από πύργο σε πύργο· τα σφυριά
πάνω στ' αμόνι -αμόνια κι αμόνια μες στα σιδεράδικα.
Μιλούσε ο Φεδερίκο,
και χαριεντίζονταν με το θάνατο. Εκείνος πρόσεχε.
"Σύντροφε, επειδή χτες μέσα στο στίχο μου
ακούστηκε ο χτύπος της ξερής σου παλάμης,
κι έδωσες την παγωνιά στο τραγούδι μου, και την κόψη
του ασημένιου σου δρεπανιού στην τραγωδία μου,
θα σου τραγουδήσω τη σάρκα που δεν έχεις,
τα μάτια που σου λείπουν,
τα μαλλιά σου που τα 'παιζε ο άνεμος,
τα κόκκινα χείλη που σ' τα φίλησαν...
Σήμερα όπως χτες, γύφτε μου, θάνατε,
τι όμορφα να ήμασταν μαζί,
σ' αυτούς τους αγέρηδες της Γρανάδας, της Γρανάδας μου".
ΙΙΙ - Τον είδαν να προχωρεί...
Φτιάξετε, φίλοι,
από πέτρα και όνειρο, στην Αλάμπρα,
ένα τύμβο για τον ποιητή,
πάνω από μια βρύση που θρηνεί το νερό,
κι αδιάκοπα λέει :
το φονικό έγινε στη Γρανάδα, στη Γρανάδα του!
μετάφραση: Κλείτος Κύρου
[παράλειψη: To ποίημα "Το φονικό έγινε στην Γρανάδα" είναι του Αντόνιο Ματσάδο (El crimen fue en Granada: a Federico García Lorca)]
FEDERICO GARCIA LORCA
Ανέμισες για μια στιγμή το μπολερό
και το βαθύ πορτοκαλί σου μεσοφόρι.
Αύγουστος ήτανε δεν ήτανε θαρρώ,
τότε που φεύγανε μπουλούκια οι Σταυροφόροι.
Παντιέρες πάγαιναν του ανέμου συνοδιά
και ξεκινούσαν οι γαλέρες του θανάτου.
Στο ρωγοβύζι ανατριχιάζαν τα παιδιά
κι ο γέρος έλιαζε ακαμάτης τ' αχαμνά του.
Του ταύρου ο Πίκασσο ρουθούνιζε βαριά
και στα κουβέλια τότε σάπιζε το μέλι.
Τραβέρσο ανάποδο - πορεία προς το Βοριά.
Τράβα μπροστά - ξοπίσω εμείς - και μη σε μέλλει.
Κάτου απ' τον ήλιο αναγαλλιάζαν οι ελιές
και φύτρωναν μικροί σταυροί στα περιβόλια.
Τις νύχτες στέρφες απομέναν οι αγκαλιές
τότες που σ' έφεραν, κατσίβελε, στη μπόλια.
Ατσίγγανε κι Αφέντη μου, με τι να σε στολίσω;
Φέρτε το μαυριτάνικο σκουτί το πορφυρό.
Στον τοίχο της Καισαριανής μας φέραν από πίσω
κ' ίσα έν' αντρίκιο ανάστημα ψηλώσαν το σωρό.
Κοπέλες απ' το Δίστομο φέρτε νερό και ξίδι.
Κι απάνω στη φοράδα σου δεμένος σταυρωτά
σύρε για κείνο το στερνό στην Κόρδοβα ταξίδι,
μέσ' απ' τα διψασμένα της χωράφια τ' ανοιχτά.
Βάρκα του βάλτου ανάστροφη, φτενή, δίχως καρένα.
Σύνεργα που σκουριάζουνε σε γύφτικη σπηλιά.
Σμάρι κοράκια να πετάν στην έρημην αρένα
και στο χωριό ν' ουρλιάζουνε τη νύχτα εφτά σκυλιά.
Νίκος Καββαδίας
-------
To ποίημα του Νίκου Καββαδία μελοποιημένο από τον Θάνο Μικρούτσικο, σε νεότερη εκτέλεση:
Τραγουδούν ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας και ο Γιάννης Κούτρας.
Νέα περί του θανάτου του Ισπανού ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα
Η τέχνη κι η ποίηση δεν μας βοηθούν να ζήσουμε:
η τέχνη και η ποίησις μας βοηθούνε
να πεθάνουμε
περιφρόνησις απόλυτη
αρμόζει
σ'όλους αυτούς τους θόρυβους
τις έρευνες
τα σχόλια επί σχολίων
που κάθε τόσο ξεφουρνίζουν
αργόσχολοι και ματαιόδοξοι γραφιάδες
γύρω από τις μυστηριώδικες κι αισχρές συνθήκες
της εκτελέσεως του κακορίζικου του Λόρκα
υπό των φασιστών
μα επί τέλους! πια ο καθείς γνωρίζει πως
από καιρό τώρα
-και προ παντός στα χρόνια τα δικά μας τα σακάτικα-
είθισται
να δολοφονούν
τους ποιητάς
Nίκος Εγγονόπουλος
Εκστατικός μέχρι θανάτου
Δεν ξέρουμε - μολονότι μπορούμε να υποθέσουμε - τι δρόμους θα έπαιρνε η ποίηση του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα αν δεν τον εκτελούσαν κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου οι φασίστες του Φράνκο. Η ποίηση άλλωστε είναι τέχνη της νεότητας. Πολλοί μεγάλοι ποιητές πέθαναν νέοι και άλλοι έπαψαν να γράφουν στα γεράματά τους, ενώ δεν είναι λίγοι όσοι σε μεγάλη ηλικία έδωσαν έργο κατώτερο των νεανικών τους ποιημάτων. Ο Λόρκα δεν ανήκει σε αυτούς που αποκαλούνται «ποιητές του βάθους» - μολονότι ο χαρακτηρισμός προκειμένου για την ποίηση δεν σημαίνει απολύτως τίποτε. Είναι «ωδικό πτηνό», κατά πώς ήθελε τους ποιητές ο Γουίνταμ Λιούις, με τη διαφορά ότι το τραγούδι του δεν αποτελεί ύμνο στη ζωή αλλά αντίδοτο κατά του θανάτου. Ο θάνατος, όπως σε όλους τους αληθινούς ποιητές, κυριαρχεί στην ποίηση του Λόρκα. Πώς όμως τον αντιμετωπίζει ή τον βιώνει κανείς όταν κατά τεκμήριο έχει όλη τη ζωή μπροστά του; Πώς πεθαίνει ο ταυρομάχος, ο ληστής, ο μοιραίος λεβέντης, ο περιπλανώμενος, ο τσιγγάνος; Τι είναι αυτό το απότομο σταμάτημα, η μουσική που κόβεται λες και σπάζουν ξαφνικά οι χορδές της κιθάρας (της άρπας) ή ο τραγουδιστής πνίγεται από την ίδια τη φωνή του; Ο θάνατος είναι ο υπέρτατος αιφνιδιασμός - και στα ποιήματα του Λόρκα, μπαινοβγαίνοντας στα ρυάκια, στους κήπους, στις αρένες και στις ταβέρνες, αιφνιδιασμός ακραίας μορφής.
Στην εικονοποιία του, στους ρυθμούς του, ακόμη και στις επαναλήψεις του, το θαύμα ή ο εφιάλτης εμφανίζεται απροσδόκητα. Ο ποιητής τα δέχεται απροετοίμαστος, ωστόσο αναγκάζεται να τα ονομάσει παρά τον φόβο και τη γοητεία που τον κατακυριεύει στη θέα τους. Οντας ομόλογη του αιφνιδιασμού, η αίσθηση που δημιουργεί η ποίηση του Λόρκα δεν μπορεί παρά να είναι ακραία. Ο φόβος εμφανίζεται ως σκοτεινή πλευρά της τρυφερότητας και το μυστήριο ως η άλως του θάμβους. Γιατί και το πιο ανεπαίσθητο άγγιγμα έχει τη δύναμη να φέρει τον κόσμο πάνω κάτω. Τα τοπία κυματίζουν μέσα στο ασήμι και στη χρυσόσκονη του μύθου, ο Γαλαξίας ρέει στη γαλανόμαυρη γη των τσιγγάνων, των Μαυριτανών, των σαλεμένων, των παλικαριών που καλπάζουν με παράξενα άλογα ακολουθώντας τους δρόμους του αέρα μέσα σε μια φύση σπαρακτικά ωραία, παράξενη, γεμάτη παγερά λαμπυρίσματα, αιματηρή, οικεία και ωστόσο άγνωστη, τυλιγμένη στα αρώματα, απλωμένη ανάμεσα σε φυτικά ρολόγια, σε έντομα και σε άνθη που μιλούν, σε αριθμούς και υποστασιοποιημένα νοήματα-εικόνες που παίρνουν και αυτά τη θέση τους μέσα στη μαγευτική πανίδα και χλωρίδα του Λόρκα. Ο ποιητής μαθαίνει τη φύση όπως ένα παιδί μαθαίνει να μιλάει, με την περιέργεια και τον φόβο που καθιστά προκλητικό και διστακτικό το άγγιγμα στο κρυστάλλινο σύμπαν ενός εκστατικού ύπνου.
Ο κόσμος των τσιγγάνων και ο κόσμος των ταυρομάχων ασκούν στον Λόρκα τη γοητεία που ασκούν στους θρησκευτικούς ποιητές τα μυστήρια της Χάριτος και η λαχτάρα της Επιφοίτησης. Δεν περιμένει να του αποκαλυφθεί το φως των ουρανών αλλά να δει τους δρόμους του ανέμου, τα στοιχεία των νυχτερινών υδάτων, να αγγίξει το υγρό ασήμι της σελήνης που κυλά στα ποτάμια της Ανδαλουσίας. Αυτό είναι το βασίλειο των ονείρων και των ξωτικών, ένας κόσμος νυχτερινός στην ουσία, μια αρένα με ρόδα, με λαμπυρίσματα και κρύα φωτεινά μέταλλα, όπου κυβερνά ο μέγας Αλχημιστής, η Φύση, φορώντας τη σκοτεινή μπέρτα του θανάτου. Στον κήπο τούτης της εκθαμβωτικής νέκυιας (ο κάτω κόσμος απλώνεται στα σκοτάδια ενός τεράστιου κήπου) περιφέρεται αυτός ο τσιγγάνος που έφυγε όπως έζησε: με ένα γαρίφαλο στο στήθος και ένα ασημένιο ρόδο στην καρδιά.
Aναστάσης Βιστωνίτης
Το Βήμα, 6/7/2003
Eξαιρετικό αφιέρωμα. Thanks
Εδώ μπορείς να βρείς το Ντουέντε του Lorca καθώς και πολλά άλλα βιβλία. Νομίζω θα βρεις το link ενδιαφέρον:
http://vivlia.wordpress.com/2007/10/20/lorca-douente/
Δημοσίευση σχολίου