25.2.11

Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ Η ΠΑΛΑΤΙΝΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ


Εκτός από την Ιστορία - και την Ελληνική Ιστορία - ο Κ. Π. Καβάφης μελετούσε και τους Έλληνες συγγραφείς, αυτούς της ιδίας εποχής ιδιαίτερα.
Αυτό δεν χρειάζεται και πολλή ανάλυση, μια και είναι συχνά ολοφάνερο από τις αναφορές του ίδιου του ποιητή και τις εμπνεύσεις του. Εκείνο όμως που δεν είναι και τόσο ολοφάνερο, γιατί δεν μας δίδεται σε καμιά μελέτη ως τώρα, είναι η ακριβής έκταση και η ποιότητα - και η βαρύτητα - του επηρεασμού της καβαφικής ποίησης από τον συγχρωτισμό αυτό με τους αρχαίους.
Θα μιλήσω, λοιπόν, τώρα για τις απηχήσεις, τις πιο απτές, κατ' εμέ, απηχήσεις, που είχε στο έργο του η εντρύφηση του Καβάφη στην Παλατινή Ανθολογία. Για την ώρα θα περιοριστώ στο δωδέκατο βιβλίο της Ανθολογίας, δηλαδή της «Παιδικής Μούσας» του Στράτωνος, αν και έχω κιόλας επισημάνει αρκετές παλατινές επιδράσεις και από άλλα βιβλία, ή τμήματα, αν θέλετε, της Ανθολογίας.
Το δωδέκατο βιβλίο της Παλατινής, μολονότι λέγεται «Μούσα Παιδική» - παιδεραστική ποίηση δηλαδή - του Στράτωνος, γιατί σ' αυτόν ανήκουν τα περισσότερα ποιήματά του, εντούτοις σφραγίζεται από την παρουσία των ποιημάτων του Μελεάγρου, του δεύτερου κατά σειράν ανθολογουμένου. Η ποίηση του Μελεάγρου είναι κατά πολύ ανώτερη, λεπτότερη, πλουσιότερη, πνευματικότερη από αυτήν του Στράτωνος. Δεν είναι δυνατό άνθρωπος λεπταίσθητος και πνευματικά ανεξάρτητος να μελετήσει το δωδέκατο βιβλίο της Παλατινής και να μην ξεχωρίσει τον Μελέαγρο.
Έτσι έγινε και με τον Καβάφη. Στο ποίημα του «Συμεών», που ανήκει στ' Ανέκδοτα, βρίσκουμε να αναφέρεται με θαυμασμό ο ποιητής Μελέαγρος. Λέγει εκεί ο Καβάφης για κάποιον ποιητή Λάμονα :
Απ' τον Λιβάνιο πιο ελληνομαθής είναι βεβαίως.
Όμως καλλίτερος κι απ' τον Μελέαγρο; Δεν πιστεύω.
Αυτό είναι μια σαφής μαρτυρία...

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ

Δεν υπάρχουν σχόλια: