Όλα τα χρώματα...
Πριν από 2 εβδομάδες
Το μεγαλύτερο μέρος της νεότητάς μας χάθηκε κόβοντας ζαχαροκάλαμο, σε άχρηστες σκοπιές, σε ακροάσεις ατέλειωτων λόγων, όπου πάντα επαναλαμβανόταν το ίδιο τροπάρι· στην προσπάθεια να κοροϊδέψεις τους μηχανισμούς καταπίεσης· στο συνεχή αγώνα μήπως βρεις ένα κοντό παντελόνι ή ένα ζευγάρι παπούτσια· στην επιθυμία μας να μπορέσουμε να νοικιάσουμε ένα σπίτι στην παραλία για να διαβάζουμε ποίηση και να έχουμε τις ερωτικές μας περιπέτειες· σε μια πάλη για να ξεφύγουμε από τη συνεχή καταδίωξη της αστυνομίας και των συλλήψεών της.
Θυμάμαι ότι σ' ένα από τα Φεστιβάλ Τραγουδιού Βαραδέρο, φτάνοντας στην πλαζ, μας συνέλαβε αμέσως η αστυνομία και μας γύρισε στην Αβάνα· επρόκειτο να 'ρθουν πολλοί ξένοι επισκέπτες και η παρουσία μας, όπως φαίνεται, δεν ήταν επιθυμητό να γίνει θέαμα τόσο διακεκριμένων επισκεπτών.
Τι απέγιναν σχεδόν όλοι αυτοί οι ταλαντούχοι νέοι της γενιάς μου; Ο Νέλσον Ροντρίγκες, επί παραδείγματι, συγγραφέας του βιβλίου «Το δώρο», τουφεκίστηκε· ο Ιραμ Πρατ, ένας από τους καλύτερους ποιητές της γενιάς μου, κατέληξε αλκοολικός και ταπεινωμένος· ο Πέπε ο τρελός, ο «δυσθεώρητος αφηγητής» επέλεξε την αυτοκτονία· ο Λουίς Ροχέλιο Νογκέρας, ποιητής με ταλέντο, πεθαίνει πρόσφατα σε συνθήκες αρκετά αδιευκρίνιστες, δεν ξέρουμε αν απ' το AIDS ή την αστυνομία του Κάστρο. Ο Νομπέρτο Φουέντες, διηγηματογράφος, αρχικά διώχθηκε και τελικά μεταμορφώθηκε σε πράκτορα της Ασφαλείας του Κράτους, τώρα σε παρακμή· ο Γκιγιέρμο Ροσάλες, ένας εξαίρετος μυθιστοριογράφος, λιώνει σε ένα άσυλο αστέγων στο Μαϊάμι. Κι εγώ τι απέγινα; Αφού έζησα τριάντα εφτά χρόνια στην Κούβα, τώρα στην εξορία, να υφίσταμαι όλα τα δεινά του εκτοπισμού και να περιμένω επιπλέον ένα θάνατο επικείμενο. Γιατί αυτή η αιματοχυσία με εμάς; Γιατί αυτή η αιματοχυσία με όλους όσοι κάποτε θελήσαμε να ξεφύγουμε από τη στείρα παράδοση και την κοινοτοπία που χαρακτήριζε το Νησί μας;
Ρεϊνάλντο Αρένας : Πριν πέσει η νύχτα (Σύγχρονοι ορίζοντες)
Θαρρώ πως ποτέ δεν συνουσιάτηκε κανείς περισσότερο στην Κούβα απ’ ό,τι στη δεκαετία του εξήντα' τη δεκαετία συγκεκριμένα που εξαγγέλθηκαν όλοι αυτοί οι νόμοι κατά των ομοφυλόφιλων, εξαπολύθηκε ένα ανθρωποκυνηγητό εναντίον τους και δημιουργήθηκαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης' τότε συγκεκριμένα που η σεξουαλική πράξη μετατράπηκε σε ταμπού, που προβαλλόταν ο νέος άνθρωπος και εξυμνείτο ο ανδρισμός. Σχεδόν όλοι όμως εκείνοι οι νεαροί που περήλαυναν στην Πλατεία της Επανάστασης επευφημώντας τον Φιδέλ Κάστρο, σχεδόν όλοι εκείνοι οι φαντάροι που με το όπλο επ’ ώμου προχωρούσαν στητοί, με πρόσωπα σκληρά σαν πέτρα, έρχονταν να καθίσουν οκλαδόν στα δικά μας δωμάτια κι εκεί, γυμνοί, έδειχναν την αυθεντικότητα τους και μερικές φορές μια τρυφερότητα κι έναν τρόπο να απολαμβάνουν, που δυσκολεύτηκα να βρω σε οποιοδήποτε άλο μέρος του κόσμου.
Ίσως μυστικά να διαισθάνονταν ότι έκαναν κάτι απαγορευμένο κι ότι ενέπιπταν στις διατάξεις του νόμου περί επικινδυνότητας, στον αστερισμό της κατάρας, και γι’ αυτό, όταν έφτανε η ώρα, έδειχναν τέτοια πληρότητα και μεγαλείο, απολαμβάνοντας την κάθε στιγμή, έχοντας συναίσθηση ότι αυτή η φορά ίσως ήταν και η τελευταία κι ότι μπορούσε να τους κοστίσει πολλά χρόνια φυλάκισης. Από την άλλη, δεν επιδίδονταν στην πορνεία, αλλά στην απόλαυση' ήταν ένα είδος συνωμοσίας' κατι που γινόταν στα σκοτεινά ή το καταμεσήμερο, αλλά γινόταν παράνομα' μια ματιά, ένα βλεφάριασμα, ένα σήμα ήταν αρκετά για να πυροδοτήσουν την επιθυμία.
Ρεϊνάλντο Αρένας : Πριν πέσει η νύχτα (Σύγχρονοι ορίζοντες)
Οι δικτάτορες και τα αυταρχικά καθεστώτα μπορούν να αφανίσουν τους συγγραφείς με δυο τρόπους: διώκοντάς τους ή πνίγοντάς τους με επίσημες αργομισθίες. Στην Κούβα, παρ' όλα αυτά, όσοι τα πήγαν καλά με τις αργομισθίες φθάρηκαν κι αυτοί, και με τρόπο ακόμα πιο αξιοθρήνητο και αναξιοπρεπή· άνθρωποι αναμφισβήτητου ταλέντου, με το που προσεταιρίστηκαν την καινούργια δικτατορία δεν ξανάγραψαν ποτέ τίποτα με αξία. Τι απέγινε το έργο του Αλέχο Καρπεντιέρ από τότε που έγραψε τον «Αιώνα των φώτων»; Στραβοχυμένοι λουκουμάδες, που αδυνατείς να τους διαβάσεις μέχρι τέλος. Τι απέγινε η ποίηση του Νικολάς Γκιγιέν; Από τη δεκαετία του εβδομήντα και μετά όλο του το έργο είναι προβλέψιμο· είναι μάλλον, εντελώς αξιοθρήνητο. Τι απέγιναν τα φωτεινά δοκίμια του Σίντιο Βιτιέρ, παρότι πάντα λίγο αντιδραστικά, των ετών του σαράντα; Κανείς από αυτούς δεν ξανάγινε αυτό που ήταν· ψόφησαν, αν και, δυστυχώς, για την UNEAC και, ακόμα γι' αυτούς τους ίδιους, παραμένουν ζωντανοί.
Τώρα βλέπω την πολιτική ιστορία της χώρας μου σαν εκείνο το ποτάμι των παιδικών μου χρόνων που παρέσυρε τα πάντα με έναν εκκωφαντικό θόρυβο· αυτό το ποτάμι με τα ανταριασμένα νερά μάς καθάρισε λίγο λίγο, όλους.
Ρεϊνάλντο Αρένας : Πριν πέσει η νύχτα (Σύγχρονοι ορίζοντες)