.
Κατά τη διάρκεια μιας από τις επισκέψεις του Τσαϊκόφσκι στην πρωτεύουσα, αποφάσισε ο Ανατόλ Κρέμσκι να ενημερώσει τον φίλο του για το δικαστήριο τιμής που ετοιμαζόταν να τον δικάσει (…) Ο Πιότρ Ίλιτς απάντησε ότι δεν φοβόταν την εξορία, αλλά το σκάνδαλο. Πάντοτε, εξήγησε, φρόντιζε να κρύβει τα ήθη του, όχι από ντροπή, αλλά από φόβο να μην τον κρίνουν για κάτι άλλο πέρα από τη μουσική του. Κατά τη γνώμη του, εκείνο που φοβάται περισσότερο ένας καλλιτέχνης είναι να τραβήξει την προσοχή του κόσμου επάνω στην ιδιωτική του ζωή. Τώρα που θεωρούσε ότι είχε φτάσει στο αποκορύφωμα των δημιουργικών του ικανοτήτων και ότι άξιζε την επιτυχία με την οποία τιμούσε το κοινό καθένα από τα έργα του, όλοι οι προβολείς θα στρέφονταν επάνω στη δίκη και όχι στη νέα του συμφωνία. Κάτι που δεν θα είχε καμία σχέση με την τέχνη θα γινόταν πρώτο θέμα στην επικαιρότητα. Τα κακόβουλα σχόλια του τύπου θα κατέστρεφαν τις προσδοκίες του να γίνει διάσημος από την αξία των έργων του και μόνο.(…) Κι ύστερα, πρόσθεσε ο Πιότρ Ίλιτς, έπρεπε να σκεφτεί και την πολυπληθή οικογένειά του. Ένα τέτοιο σκάνδαλο θα τους στιγμάτιζε για πάντα
Ντομινίκ Φερναντέζ: Δικαστήριο τιμής. Η ζωή και ο θάνατος του Τσαϊκόφσκι (Εξάντας)
Και ενώ ο νεαρός άνδρας είχε σταθεί στη μέση του δωματίου, η νοσοκόμα σήκωσε το κεφάλι της από το κρεβάτι.
- Είναι πολύ αργά, είπα.
Ο Βλαντιμίρ έκανε δυο βήματα προς το κρεβάτι, δεν τόλμησε όμως να κοιτάξει τον Πιότρ Ίλιτς στο πρόσωπο. Γύρισε να φύγει και τρικλίζοντας έπεσε πάνω στον τοίχο.
Στο διάστημα αυτό ο Μόδεστος είχε σωριαστεί μπροστά στο κρεβάτι και γέμιζε τον αέρα με τις δικές του γοερές κραυγές.
- Πιέρ, απάντησε μου. Πιέρ, απάντησε μου λοιπόν!…
Στις ανοιχτές πόρτες στέκονταν ο Νικολάι και οι γιατροί. Πίσω τους σπρώχνονταν οι υπηρέτες και οι νεαροί.
Κλάους Μαν: Παθητική συμφωνία (Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος)
TCHAIKOVSKY'S LAST DAYS
ΑπάντησηΔιαγραφήA Documentary Study.
By Alexander Poznansky.
When Tchaikovsky died on Oct. 25, 1893, his doctors said he had succumbed to cholera. But the rumors began at once: the real cause was poison. Among many rumors the tastiest is very Russian, combining corruption, disgrace and tyrannical injustice: everyone in St. Petersburg, from public bath attendants to grand dukes, knew Tchaikovsky was gay, and a kangaroo court ordered him to kill himself for getting into bed with a minor Romanov. Gossips in the capital loved that tale. Later, so did the Soviet establishment -- filthy czarist times! Recently a number of gay writers have found it quite appealing. But Alexander Poznansky, a librarian of the Slavic and East European Collection at the Yale University Library, has spent five years assembling all the documentary evidence about the composer's last months, including much new information dug out of the Tchaikovsky archives in Klin, Russia, which were severely restricted until a few years ago. In ''Tchaikovsky's Last Days,'' he presents it in English -- news accounts, diaries, journals, letters, reminiscences and more. He gives his own opinions about all this soberly and quietly, and he provides an invaluable account of the sexual mores of Russians in the 19th century (people who know no Russian social history are likely to be surprised). Did Tchaikovsky really die of cholera? It will be hard for anyone who reads this book to conclude otherwise. But that will not discourage obdurate romantics among lovers of music and gossip. Stories as delicious as some of those about Tchaikovsky that have survived for 100 years will not be suffocated by mounds of mere evidence.
D. J. R. Bruckner (New York Times)