ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ - 13

Επιτύμβια στήλη του ναυαγού Δημοκλείδη Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Συλλογή Έργων Γλυπτικής, αρ. ευρ. 752 Προέλευση: Άγνωστη Διαστάσεις: Ύψος 0,70 μ., πλάτος 0,45 μ. Χρονολόγηση: 400-375 π.Χ. Χώρος έκθεσης: Έκθεση Γλυπτών, Aίθουσα 18.

Η επιτύμβια στήλη στεφανώνεται με γείσο και ανθεμωτούς ηγεμόνες καλυπτήρες. Ο νεκρός Δημοκλείδης, ο γιος του Δημητρίου -το όνομά του είναι χαραγμένο στο επιστύλιο, πάνω από την κεφαλή του- παριστάνεται καθιστός καταγής με ανασηκωμένα τα γόνατα, μπροστά από την πρώρα μιας πολεμικής τριήρους, όπως δηλώνει το προεξέχον, καμπύλο έμβολον. Φοράει χιτωνίσκο με κοντά μανίκια και κάθεται πάνω στη χλαμύδα του. Πλάι του έχει αποθέσει τον οπλισμό του, ασπίδα και κορινθιακό κράνος. Ήταν οπλίτης. Στηρίζει το κεφάλι του με το δεξί του χέρι, ακουμπισμένο στα γόνατα, βυθισμένος σε απέραντη θλίψη για τη ζωή του που χάθηκε ή για τη σκληρή του μοίρα που του έγραψε να μείνει άταφος μακριά από την πατρίδα. Η αφαιρετικότητα και ο μινιμαλισμός της στήλης επιτείνονται από την απουσία των χρωμάτων που θα τόνιζαν κάποτε τις λεπτομέρειες του πλοίου. Το κάτω λειασμένο τμήμα της στήλης θα ήταν χρωματισμένο γαλάζιο για να δηλώσει τη θάλασσα. Τόσο ο οπλισμός όσο κυρίως το έμβολο του πλοίου μαρτυρούν ότι ο νέος βρήκε ηρωϊκό θάνατο σε κάποια ναυμαχία. Η στήλη είχε πιθανότατα στηθεί από τους δικούς του πάνω από το κενοτάφιό του, στην πατρίδα, αφού η θάλασσα έγινε ο υγρός του τάφος. Ναυάγια όμως συνέβαιναν και σε καιρό ειρήνης. Εμπορικά πλοία χάνονταν συχνά στη θάλασσα μαζί με το φορτίο και τους επιβαίνοντες. Οι κακές καιρικές συνθήκες, οι βλάβες στο σκαρί, η ελλιπής γνώση των περιοχών, οι κακοί χειρισμοί στην πλοήγηση αλλά και η πειρατεία, ιδιαίτερα στην ελληνιστική περίοδο, ήταν οι κύριες αιτίες των ναυαγίων. Σύμφωνα με στατιστική μελέτη ο κίνδυνος ναυαγίου για τα πλοία ανοικτής θάλασσας, δηλαδή τα φορτηγά, στην κλασική - ελληνιστική περίοδο ήταν της τάξης 1:20 ή 1:30. (namuseum.gr)