ΤΟ QUEER ΜΑΣ ΤΣΙΡΚΟ - 1

Πολ Πρεσιάδο: «Η σημερινή Ευρώπη; Ένα γιγάντιο μπουρδέλο!...» 

Θ. Αντωνόπουλος (lifo.gr)

 «Άντρας/γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι» διακηρύττει το σύνθημα του φετινού Athens Pride και την επιθυμητική αυτή δυνατότητα ενσαρκώνει ιδανικά ο Πολ Πρεσιάδο, φιλόσοφος, συγγραφέας, ακτιβιστής και επιμελητής του Προγράμματος Δημόσιων Δράσεων της Documenta14, της μεγαλύτερης έκθεσης τέχνης στην Ευρώπη, η οποία του χρόνου θα διεξαχθεί ταυτόχρονα σε Αθήνα και Κάσελ. Ο 45χρονος, σήμερα, ισπανικής καταγωγής Πολ, που μέχρι πρότινος λεγόταν Μπεατρίς, καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο III του Παρισιού, τακτικός αρθρογράφος της «Liberation», «άπατρις», «αντιπατριαρχικός», κοσμοπολίτης και εσχάτως κάτοικος Αθηνών, είναι μια ξεχωριστή περίπτωση και όχι μόνο για τη «συνειδητή» του διεμφυλικότητα. Διαθέτοντας οξύ πολιτικό και καλλιτεχνικό αισθητήριο «μπολιασμένο» με την queer, φεμινιστική κι ελευθεριακή διανόηση, καθώς και με μια διεισδυτική, ρηξικέλευθη σκέψη, ο πρώην μαθητής του Ζακ Ντεριντά έχει καταπιαστεί με θέματα όπως η Πορνοτοπία (το περιοδικό «Playboy» ως αρχιτεκτονική και σεξουαλικότητα), το «φαρμακοπορνογραφικό καθεστώς» (φύλο, γένος και υποταγή στον «πανκ» καπιταλισμό) καθώς και με τη δυνατότητα έμφυλου πειραματισμού μέσω ουσιών («Testo Junkie»), ενώ έχει εργαστεί ως curator στη Μαδρίτη (Μουσείο «Reina Sofia»), το Φράιμπουργκ και τη Βαρκελώνη (MACBA). 

[…]

— Είστε transgender (διεμφυλικός) σε διαδικασία μετάβασης, έχετε μάλιστα γράψει ολόκληρο βιβλίο πάνω στην εμπειρία σας με την τεστοστερόνη («TestoJunkie»). Κάνετε ακόμα χρήση και ποια η μέχρι τώρα εμπειρία σας; 

Ναι, παίρνω ακόμα τεστοστερόνη στο πλαίσιο της μετάβασής μου από Μπεατρίς σε Πολ. Είναι μια τρομερά ενδιαφέρουσα εμπειρία, μια διαδικασία όχι μόνο χημική ή οργανική, αλλά προπαντός πολιτική. Αλλάζει ο τρόπος που νιώθεις, που ζεις, που αλληλεπιδράς με τον εαυτό σου και το περιβάλλον σου. Δυστυχώς, για να έχει κανείς ελεύθερη πρόσβαση στην τεστοστερόνη, θα πρέπει να διαγνωσθεί με δυσφορία φύλου, πράγμα που συνεπάγεται ασθένεια, με την ουσία να παρέχεται ως θεραπεία – κάτι τελείως έξω από τη δική μου συλλογιστική… Πράγματι, έπαιρνα καθημερινά, πειραματικά, για εννιά μήνες, μικροδόσεις τεστοστερόνης και συνέγραφα τις εμπειρίες μου σε μορφή ημερολογίου – σήμερα εξακολουθώ να λαμβάνω 250 ml κάθε 17 ημέρες. Το έκανα ώστε να μελετήσω τις επιδράσεις της όχι μόνο στον οργανισμό μου αλλά και σε πολιτικό επίπεδο. Η φωνή μου μεταβλήθηκε, η εμφάνισή μου επίσης, το ίδιο και το όνομά μου. Πλέον δεν είμαι άντρας ούτε γυναίκα, είμαι πέρα από αυτό το δίπολο. Δεν πιστεύω στα καθιερωμένα φύλα, τις καθιερωμένες σεξουαλικότητες, θέλω να φωνάξω σαν άλλος Τζορντάνο Μπρούνο ότι αυτό το γαμημένο σύστημα σας δεν υπάρχει! Δεν ήταν, φυσικά, όλα εύκολα, ποτέ δεν είναι. Η φεμινιστική κοινότητα π.χ. είναι σε μεγάλο βαθμό επιφυλακτική με τις transgender, πολλές θεωρούν ότι δεν είσαι πια «δική τους», ότι τους πρόδωσες. Όμως εγώ θέλω να αποδείξω ακριβώς ότι μπορώ να διατηρήσω την πολιτική μου συνείδηση και ταυτότητα, ακόμα κι αν έχω αλλάξει όνομα και φύλο. 

— Το ανδρικό σας όνομα πώς προέκυψε; 

Κοίτα, αρχικά ρωτούσα φίλους και συνεργάτες που μου πρότειναν ονόματα τύπου Ορλάντο (από το γνωστό βιβλίο της Βιρτζίνια Γουλφ), μάλλον πομπώδη για την περίπτωσή μου! Την εποχή, όμως, εκείνη γνώρισα μια σαμάνα –με ενδιαφέρει, ξέρετε, ο σαμανισμός, όντας άλλη μια «τεχνολογία του εαυτού»–, η οποία μου είπε ότι το όνομα που αναζητώ θα μου αποκαλυφθεί σε όνειρο. Δεν την πήρα στα σοβαρά, ώσπου μια νύχτα, πράγματι, αυτό ακριβώς συνέβη! Ξύπνησα ανήσυχος και ταραγμένος – Πολ, μα, αν είναι δυνατόν, τι δουλειά έχω με ένα εντελώς καθολικό όνομα; Ύστερα, όμως, σκέφτηκα πως είμαι κι εγώ «προσήλυτος» σε ένα άλλο φύλο, όπως υπήρξε κι ο Παύλος σε μια άλλη πίστη, ότι κι εκείνος, όπως κι εγώ, είχε αλλάξει το αρχικό του όνομα… Είναι δε ενδιαφέρον ότι στη ρωμαϊκή εποχή άλλαζε κανείς όνομα μόνο αν είχε υπάρξει σκλάβος πριν. Η διαφορά είναι, βέβαια, ότι ο Παύλος τα έκανε αυτά ώστε να γίνει σκλάβος μιας άλλης αυθεντίας, του Ιησού, κάτι που εγώ δεν σκοπεύω να κάνω. Η αντιπαράθεσή μου έκτοτε τόσο με το νομικό όσο και με το ψυχιατρικό κατεστημένο αποτελεί αντικείμενο ενός νέου βιβλίου που επεξεργάζομαι αυτή την εποχή…   

— Πιστεύετε ότι θα έπρεπε να μπορούμε να πειραματιζόμαστε ελεύθερα με το σώμα ή/και το μυαλό μας με τη χρήση ουσιών, υπό τις κατάλληλες πάντα προϋποθέσεις; 

Απολύτως, και αυτό είναι κάτι που μας απαγορεύει επίμονα το πολιτικό, οικονομικό, σεξουαλικό και έμφυλο κατεστημένο. Ουσίες χρησιμοποιούσαν μέχρι και σπουδαίοι φιλόσοφοι όπως ο Νίτσε κι ο Φρόιντ – είναι, άλλωστε, μια πολύ παλιά πρακτική. Αυτή η σωματική παράδοση του αυτοπειραματισμού έχει αποσιωπηθεί στη σύγχρονη φιλοσοφία προς όφελος μιας πιο απόμακρης, αποστασιοποιημένης προσέγγισης. Η κυρίαρχη δυαδική κανονιστικότητα των φύλων είναι μια ερμηνεία λαθεμένη. Η αρρενωπότητα είναι εξίσου μαγική εικόνα με τη θηλυκότητα. Χρειαζόμαστε νομική και κοινωνική αναγνώριση του επιθυμητού για τον καθένα φύλου χωρίς προϋποθέσεις. Τα φύλα, οι σεξουαλικότητες, οι ράτσες, είναι κατά βάση κοινωνικές κατασκευές, πολιτικά επιβεβλημένες και τόσο ρεαλιστικές στον 21ο αιώνα, όσο ήταν οι πεποιθήσεις για την Ανάσταση του Ιησού, την παρθενία της Μαρίας ή τη φύση των αγγέλων τον Μεσαίωνα. Αν τότε αμφισβητούσες τα ειωθότα, σε έστελναν στην πυρά, τώρα απλώς σε περιθωριοποιούν. Η μοντέρνα επιστήμη εμφανίζεται συχνά τόσο απόλυτη, όσο η μεσαιωνική θεολογία. Ευτυχώς, από το ’50 και μετά έχουμε δημιουργήσει νέες γλώσσες και εργαλεία που την αμφισβητούν ευθέως. Όλοι όσοι πειραματιζόμαστε όχι μόνο με τη σεξουαλικότητα αλλά και με το κοινωνικό, ακόμα και το βιολογικό μας φύλο, όλοι εμείς που εξαιτίας αυτών δυσκολευόμαστε να αποκτήσουμε επίσημα έγγραφα και νομική υπόσταση έχουμε, φρονώ, αρκετά κοινά με τους πρόσφυγες, τους μετανάστες, τους άστεγους, τους μειονοτικούς, τους αποσυνάγωγους γενικά: είμαστε  «απάτριδες», για να χρησιμοποιήσω μια ελληνική λέξη!   

— Πολύ ενδιαφέρων προσδιορισμός αυτός. 

Ναι, μου αρέσει επειδή, πέρα από την πατρίδα, αντιπαρέρχεται και τον όρο πατριαρχία. Αν, φυσικά, πάω ακόμα παραπέρα, θα με χαρακτήριζα ούτε καν φεμινιστή αλλά πρώτα και κύρια «αντιπατριαρχικό» – και στον αγώνα κατά της πατριαρχίας θα συστρατευόμουν όχι μόνο με τις γυναίκες, τους γκέι, τις λεσβίες κ.λπ. αλλά και με τους άντρες, ετεροφυλόφιλους, τρανσέξουαλ ή αμφιφυλόφιλους. Είμαστε εμείς οι δίχως ταυτότητα και πατρίδα, οι κοινωνικά «αόρατοι» που μαζί με τους εργαζόμενους-σκλάβους, τους άνεργους, τους ρηξικέλευθους καλλιτέχνες, τους θαρραλέους ακτιβιστές, τους ριζοσπάστες διανοητές, τους ανήσυχους νέους ανθρώπους μπορούμε να οραματιστούμε και να δρομολογήσουμε μια διαφορετική Ευρώπη από αυτή που μας κληροδότησαν πολιτικοί, τεχνοκράτες, χρηματιστές και γραφειοκράτες. 

[…]