ΧΗΜΙΚΟΙ ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΣΤΟ DNA ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΝΑ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ

Χημικοί διακόπτες στο DNA δείχνουν να συνδέονται με την ομοφυλοφιλία

Η επιγενετική θεωρία συνδέει την ομοφιλοφιλία στους άνδρες με γενετικούς χημικούς διακόπτες

Βαγγέλης Πρατικάκης (tovima.gr, 9-10-2015)

Έρευνα σε ζευγάρια διδύμων στις ΗΠΑ δείχνει να επιβεβαιώνει προηγούμενες ενδείξεις για σύνδεση της ομοφυλοφιλίας στους άνδρες με χημικούς διακόπτες στο DNA. Σε αντίθεση όμως με ό,τι γράφουν την Παρασκευή πολλά ΜΜΕ, η μελέτη δεν προσφέρει κάποιο «γενετικό γκέι τεστ».
Παρόλο που επιστημονική έρευνα στα αίτια της ομοφυλοφιλίας είναι πολιτικά φορτισμένη, τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν συγκεντρωθεί αρκετές ενδείξεις για το ρόλο των γονιδίων. Μεγάλες μελέτες έχουν δείξει για παράδειγμα ότι ο ομοζυγωτικός δίδυμος ενός γκέι άνδρα έχει πιθανότητα 20 έως 50 τοις εκατό να είναι και ο ίδιος ομοφυλόφιλος.

Οι έρευνες σίγουρα θα συνεχιστούν, έστω κι αν παραμένουν συναισθηματικά και πολιτικά φορτισμένες: όπως αποκαλύπτει το περιοδικό New Scientist, ένα από τα μέλη της ερευνητικής ομάδας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, ο δρ Τακ Νγκαν, παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα ανησυχώντας για το ενδεχόμενο «κατάχρησης» των ευρημάτων της μελέτης για την αναγνώριση και την στοχοποίηση των ομοφυλόφιλων.

Αυτό δείχνει ότι η ομοφυλοφιλία οφείλεται και σε γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα η ανατροφή ή ακόμα και το χημικό περιβάλλον της μήτρας.

Αν και ορισμένες μελέτες συνδέουν την ομοφυλοφιλία με συγκεκριμένες περιοχές του χρωμοσώματος Χ, ένα εύρημα που είχε προκαλέσει σάλο το 1993, η αλήθεια είναι ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν αναγνωριστεί συγκεκριμένα «γκέι γονίδια».

Η νέα μελέτη δίνει μια εικόνα για το πού μπορεί να οφείλεται αυτή η αδυναμία εντοπισμού συγκεκριμένων γονιδίων. Προτείνει την ιδέα ότι η ομοφυλοφιλία, τουλάχιστον στους άνδρες, σχετίζεται όχι με την ίδια την αλληλουχία των γονιδίων, αλλά με τους λεγόμενους «επιγενετικούς παράγοντες».

Οι παράγοντες αυτοί αφορούν τη χημική τροποποίηση του DNA με την προσθήκη μεθυλομάδων σε συγκεκριμένες θέσεις. Οι μεθυλομάδες αυτές μπορούν να ρυθμίζουν τη λειτουργία γονιδίων που βρίσκονται σε γειτονικές περιοχές.

Η πρώτη μελέτη που συνέδεε την ομοφυλοφιλία με τη μεθυλίωση του DNA δημοσιεύτηκε το 2012. Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει τα ευρήματα σε ένα σχετικά μικρό δείγμα, 47 ζευγάρια ομοζυγωτικών δίδυμων ανδρών: 37 ζευγάρια γκέι αδελφών και 10 ζευγάρια στα οποία μόνο ο ένας ήταν γκέι.

Η ανάλυση αποκάλυψε πέντε περιοχές του γονιδιώματος στις οποίες τα μοτίβα μεθυλίωσης συνδέονται με την πιθανότητα να είναι κανείς ομοφυλόφιλος, ανέφεραν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα, παρουσιάζοντας τη μελέτη στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Ανθρώπινης Γενετικής. Τα γονίδια σε αυτές τις περιοχές έχουν μια πληθώρα διαφορετικών και φαινομενικά άσχετων λειτουργιών, οι οποίες αφορούν για παράδειγμα το ανοσοποιητικό  και το νευρικό σύστημα.

Τα ευρήματα επέτρεψαν στους ερευνητές να προβλέψουν με ακρίβεια 70% το σεξουαλικό προσανατολισμό στην ομάδα των διδύμων που είχαν διαφορετικές σεξουαλικές προτιμήσεις. Όπως όμως επισημαίνει ο δικτυακός τόπος του Science, η προβλεπτική αυτή ικανότητα αφορά μόνο το συγκεκριμένο δείγμα και όχι τον γενικό πληθυσμό. Επομένως δελτίου Τύπου που εξέδωσε για τη μελέτη η Αμερικανική Εταιρεία Ανθρώπινης Γενετικής, το οποίο κάνει λόγο για πρόβλεψη του σεξουαλικού προσανατολισμού στους άνδρες γενικά, είναι μάλλον παραπλανητικός.

Εφόσον τα ευρήματα της μελέτης επιβεβαιωθούν σε μεγαλύτερα δείγματα εθελοντών, το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιοι παράγοντες αλλάζουν τα επίπεδα μεθυλίωσης, σε βαθμό που να διαφέρουν ακόμα και μεταξύ ομοζυγωτικών διδύμων.

Οι παράγοντες μπορούν που μπορούν να επηρεάζουν τους επιγενετικούς διακόπτες παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία. Σε γενικές γραμμές, οι μεθυλομάδες διαγράφονται από τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια, έτσι ώστε κάθε παιδί να μπορεί να κάνει μια «νέα αρχή». Ορισμένες όμως ενδέχεται να διατηρούνται, και να επηρεάζουν έτσι τις επόμενες γενιές.

Τα μοτίβα μεθυλίωσης μπορεί επίσης να επηρεάζονται από περιβαλλοντικούς παράγοντες που επιδρούν ήδη από την εμβρυακή ζωή και επηρεάζουν ενδεχομένως την αντίδραση του εγκεφάλου στην ορμόνη τεστοστερόνη, όπως υποψιάζονται ορισμένοι ερευνητές.

Η εικόνα μόνο καθαρή δεν είναι. Τουλάχιστον όμως η θεωρία των επιγενετικών τροποποιήσεων δείχνει προσφέρει να έναν τρόπο σύνδεσης ανάμεσα στους γενετικούς και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που προκαλούν την ομοφυλοφιλία.