«Φωτογραφίζω ό,τι δεν ζωγραφίζω...»
Ο γνωστός ζωγράφος και εικαστικός Δημήτρης Γέρος μιλάει για την τελευταία του δουλειά πάνω σε ποιήματα του Καβάφη
Του Σπυρου Γιανναρα (kathimerini.gr, 10-1-2011)
«Επέλεξα να εικονογραφήσω εκείνα τα ποιήματα που μου έδιναν το θέμα για να δημιουργήσω μια αυτόνομη εικόνα, χωρίς να χρειάζονται ερμηνεία ή υπότιτλο. Δεν αυθαιρέτησα πουθενά, νομίζω δε, πως παρουσιάζω τον Καβάφη απαραμόρφωτο. Εκανα με τις εικόνες ό, τι ακριβώς λένε τα ποιήματα. Μερικές φορές μάλιστα το έκανα με λιγότερο προκλητικό τρόπο απ’ ό, τι τα ίδια τα ποιήματα», αναφέρει με χαμόγελο ο γνωστός ζωγράφος και εικαστικός, Δημήτρης Γέρος μιλώντας για την τελευταία του φωτογραφική δουλειά «Shades of Love» πάνω σε ποιήματα του Καβάφη, η οποία εκτέθηκε μέχρι τις 7 Ιανουαρίου στο Ιδρυμα Κακογιάννη. Οι φωτογραφίες τυπώθηκαν σε ένα λεύκωμα που κυκλοφόρησε στα αγγλικά από τις εκδόσεις Insight του Σαν Φρανσίσκο με πρόλογο του θεατρικού συγγραφέα Εντουαρντ Αλμπι. Ο Γέρος δεν μπορεί να κρύψει την υπερηφάνεια του για την κυκλοφορία αυτού του πολυτελούς τόμου, όπου πλάι στα γυμνά αρρενωπά μοντέλα που μοιάζουν να βγήκαν από τις σελίδες διάσημου περιοδικού μόδας, συναντάει κανείς εικόνες διάσημων συγγραφέων, όπως ο Μαρκές ή ο Φουέντες και καλλιτέχνες όπως ο Τζεφ Κουνς, που συνδέθηκαν με το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή.
– Η εικονογράφηση ενός ποιήματος δεν δεσμεύει τη φαντασία του αναγνώστη περιορίζοντας το εύρος της ποίησης;
Δεν νομίζω ότι μπορεί κανένα εύρος, όπως το λέτε, της ποίησης να περιοριστεί από κανέναν και τίποτα. Εγώ προσπάθησα να εικονογραφήσω την κυριότερη, την πιο έντονη στιγμή του ποιήματος, την «πιο λαμπερή», όπως λέει ο τεχνοκριτικός Τζον Γουντ στην εισαγωγή του βιβλίου μου.
– Θα μπορούσατε να προσεγγίσετε εικαστικά και άλλους ποιητές με λιγότερα έντονα εκπεφρασμένο ερωτισμό;
Γιατί να μην μπορώ; Το έχω κάνει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν εικονογραφώντας συλλογές μερικών από τους σημαντικότερους ποιητές μας, όπως του Γιάννη Βαρβέρη, του Γιάννη Κοντού, του Γιώργου Μακρόπουλου, του Γιάννη Πατίλη, του Τάκη Παυλοστάθη, του Λευτέρη Πούλιου κ. ά., των οποίων τα ποιήματα δεν είχαν καμία σχέση με τον ερωτισμό του Καβάφη.
– Γιατί επιλέξατε τη φωτογραφία και τη ζωγραφική, για την οποία είσαστε γνωστός στην Ελλάδα για να προσεγγίσετε τον Καβάφη;
Γιατί δεν ξέρω να ζωγραφίζω ανθρώπους τόσο καλά, όσο ξέρω να τους φωτογραφίζω. Εξάλλου, όπως λέει ο Μαν Ρέι, φωτογραφίζω ό, τι δεν ζωγραφίζω. Αρκετά ποιήματα, είναι αλήθεια, δεν μπορούσα να τα εικονογραφήσω καθόλου γιατί δεν είχαν εικόνες, αλλά νοήματα. Αλλά πάλι δεν τα έκανα, γιατί δεν είχα τα κατάλληλα μοντέλα, τα οποία έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτή τη δουλειά. Για τους διάσημους φρόντισα να έχουν άμεση σχέση με το ποίημα και τον ποιητή. Ο γλύπτης Αρμάν, για παράδειγμα ήταν υπερήφανος για τον «Ερμή» που είχε φτιάξει, όπως και ο γλύπτης Τυανέας του Καβάφη. Ο Ρίτσαρντ Χάουαρντ είναι γηραιός ποιητής, γκέι όπως ο Καβάφης, τον οποίο επισκέπτονται οι «Φωνές» πολλών νεκρών φίλων του που πέθαναν από έιτζ. Αλλά για την πόλη ποιος θα ήταν το κατάλληλο μοντέλο; Ο Μπους ή ο Μπιν Λάντεν;
– Η γοητεία που ασκεί το ανθρώπινο κορμί είναι για όλους και σε κάθε εποχή η ίδια; Πώς είμαστε σίγουροι ότι ο Καβάφης γοητευόταν, όπως εμείς σήμερα, από τα γυμνασμένα κορμιά του γυμναστηρίου;
Τα παιδιά αυτού του τύπου δεν φαίνεται να του ήταν καθόλου αδιάφορα. Γιατί εκτός από τους νεαρούς με το δέρμα σαν από «ιασεμί» περιέγραφε και κάποιους με ηλιοκαμένα μέλη, περιθωριακούς αλητάκους και μικροεγκληματίες! Αυτοί μπορεί να την ήταν του γυμναστηρίου, αλλά ήταν σίγουρα ωραία παιδιά της αγοράς και της οικοδομής. Μην ξεχνάτε τον «πιο περικαλλή, πιο τέλειο, τον σιδερά από τις “Μέρες του 1909”, 10 και 11 που λέει ο Καβάφης ότι του άξιζε άγαλμα. Αυτοί του αρέσουν και αυτούς περιγράφει στα ποιήματά του. Αλλά δεν νομίζετε ότι θα έπρεπε να είναι κανείς ανώμαλος για να επιθυμεί να συνευρεθεί και να γράφει ερωτικά ποιήματα για ασθενικούς και αγύμναστους;
– Η αντιπαράθεση φωτογραφιών διάσημων συγγραφέων όπως ο Γκορ Βιντάλ ή ο Μισέλ Τουρνιέ με εκείνες των γυμνών ανδρικών μοντέλων που εικονογραφούν τα καβαφικά ποιήματα δεν δημιουργεί την αίσθηση ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές εικαστικές δουλειές;
Τα όμορφα αγόρια από τη μια και οι γέροι με τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους από την άλλη, είναι όπως στα ποιήματα του Καβάφη και σε εμένα, δύο διαφορετικές περιπτώσεις που η αντίθεσή τους δεν νομίζω να ενοχλεί κανέναν. Κάποιοι, ελάχιστοι, βρήκαν το βιβλίο μου δήθεν τολμηρό! Και να σκεφθείτε ότι μερικές από τις φωτογραφίες αυτές τις εξέθεσα το 2000 στο Μουσείο Κέλσι του Μίτσιγκαν χωρίς κανένα παρατράγουδο. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πάντα ο μεγάλος μπελάς, γιατί έχουν σοβαρό πρόβλημα με τον ανδρισμό τους και αντιδρούν απρόβλεπτα και κομπλεξικά.
– Είστε ζωγράφος ή φωτογράφος;
Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια είμαι και τα δύο. Οι φωτογραφίες μου είναι ένα διαφορετικό εικαστικό έργο. Πολλές από αυτές που δεν τις ξέρουν στην Ελλάδα γιατί δεν τις έχω εκθέσει ποτέ, είναι προέκταση της ζωγραφικής μου.
– Γιατί εκδώσατε το λεύκωμά σας στην Αμερική κι όχι στην Ελλάδα;
Ποτέ δεν σκέφθηκα να το βγάλω εδώ. Το έβγαλα στην Αμερική γιατί εκεί γνωρίζουν καλύτερα τη δουλειά μου, συνεργάζομαι με πολύ καλές γκαλερί, το αναγνωστικό κοινό είναι μεγαλύτερο, πιο ενημερωμένο, γνωρίζει τους ανθρώπους των φωτογραφιών μου και δεν ενοχλείται από κανενός είδους γυμνό.
Ο γνωστός ζωγράφος και εικαστικός Δημήτρης Γέρος μιλάει για την τελευταία του δουλειά πάνω σε ποιήματα του Καβάφη
Του Σπυρου Γιανναρα (kathimerini.gr, 10-1-2011)
«Επέλεξα να εικονογραφήσω εκείνα τα ποιήματα που μου έδιναν το θέμα για να δημιουργήσω μια αυτόνομη εικόνα, χωρίς να χρειάζονται ερμηνεία ή υπότιτλο. Δεν αυθαιρέτησα πουθενά, νομίζω δε, πως παρουσιάζω τον Καβάφη απαραμόρφωτο. Εκανα με τις εικόνες ό, τι ακριβώς λένε τα ποιήματα. Μερικές φορές μάλιστα το έκανα με λιγότερο προκλητικό τρόπο απ’ ό, τι τα ίδια τα ποιήματα», αναφέρει με χαμόγελο ο γνωστός ζωγράφος και εικαστικός, Δημήτρης Γέρος μιλώντας για την τελευταία του φωτογραφική δουλειά «Shades of Love» πάνω σε ποιήματα του Καβάφη, η οποία εκτέθηκε μέχρι τις 7 Ιανουαρίου στο Ιδρυμα Κακογιάννη. Οι φωτογραφίες τυπώθηκαν σε ένα λεύκωμα που κυκλοφόρησε στα αγγλικά από τις εκδόσεις Insight του Σαν Φρανσίσκο με πρόλογο του θεατρικού συγγραφέα Εντουαρντ Αλμπι. Ο Γέρος δεν μπορεί να κρύψει την υπερηφάνεια του για την κυκλοφορία αυτού του πολυτελούς τόμου, όπου πλάι στα γυμνά αρρενωπά μοντέλα που μοιάζουν να βγήκαν από τις σελίδες διάσημου περιοδικού μόδας, συναντάει κανείς εικόνες διάσημων συγγραφέων, όπως ο Μαρκές ή ο Φουέντες και καλλιτέχνες όπως ο Τζεφ Κουνς, που συνδέθηκαν με το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή.
– Η εικονογράφηση ενός ποιήματος δεν δεσμεύει τη φαντασία του αναγνώστη περιορίζοντας το εύρος της ποίησης;
Δεν νομίζω ότι μπορεί κανένα εύρος, όπως το λέτε, της ποίησης να περιοριστεί από κανέναν και τίποτα. Εγώ προσπάθησα να εικονογραφήσω την κυριότερη, την πιο έντονη στιγμή του ποιήματος, την «πιο λαμπερή», όπως λέει ο τεχνοκριτικός Τζον Γουντ στην εισαγωγή του βιβλίου μου.
– Θα μπορούσατε να προσεγγίσετε εικαστικά και άλλους ποιητές με λιγότερα έντονα εκπεφρασμένο ερωτισμό;
Γιατί να μην μπορώ; Το έχω κάνει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν εικονογραφώντας συλλογές μερικών από τους σημαντικότερους ποιητές μας, όπως του Γιάννη Βαρβέρη, του Γιάννη Κοντού, του Γιώργου Μακρόπουλου, του Γιάννη Πατίλη, του Τάκη Παυλοστάθη, του Λευτέρη Πούλιου κ. ά., των οποίων τα ποιήματα δεν είχαν καμία σχέση με τον ερωτισμό του Καβάφη.
– Γιατί επιλέξατε τη φωτογραφία και τη ζωγραφική, για την οποία είσαστε γνωστός στην Ελλάδα για να προσεγγίσετε τον Καβάφη;
Γιατί δεν ξέρω να ζωγραφίζω ανθρώπους τόσο καλά, όσο ξέρω να τους φωτογραφίζω. Εξάλλου, όπως λέει ο Μαν Ρέι, φωτογραφίζω ό, τι δεν ζωγραφίζω. Αρκετά ποιήματα, είναι αλήθεια, δεν μπορούσα να τα εικονογραφήσω καθόλου γιατί δεν είχαν εικόνες, αλλά νοήματα. Αλλά πάλι δεν τα έκανα, γιατί δεν είχα τα κατάλληλα μοντέλα, τα οποία έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτή τη δουλειά. Για τους διάσημους φρόντισα να έχουν άμεση σχέση με το ποίημα και τον ποιητή. Ο γλύπτης Αρμάν, για παράδειγμα ήταν υπερήφανος για τον «Ερμή» που είχε φτιάξει, όπως και ο γλύπτης Τυανέας του Καβάφη. Ο Ρίτσαρντ Χάουαρντ είναι γηραιός ποιητής, γκέι όπως ο Καβάφης, τον οποίο επισκέπτονται οι «Φωνές» πολλών νεκρών φίλων του που πέθαναν από έιτζ. Αλλά για την πόλη ποιος θα ήταν το κατάλληλο μοντέλο; Ο Μπους ή ο Μπιν Λάντεν;
– Η γοητεία που ασκεί το ανθρώπινο κορμί είναι για όλους και σε κάθε εποχή η ίδια; Πώς είμαστε σίγουροι ότι ο Καβάφης γοητευόταν, όπως εμείς σήμερα, από τα γυμνασμένα κορμιά του γυμναστηρίου;
Τα παιδιά αυτού του τύπου δεν φαίνεται να του ήταν καθόλου αδιάφορα. Γιατί εκτός από τους νεαρούς με το δέρμα σαν από «ιασεμί» περιέγραφε και κάποιους με ηλιοκαμένα μέλη, περιθωριακούς αλητάκους και μικροεγκληματίες! Αυτοί μπορεί να την ήταν του γυμναστηρίου, αλλά ήταν σίγουρα ωραία παιδιά της αγοράς και της οικοδομής. Μην ξεχνάτε τον «πιο περικαλλή, πιο τέλειο, τον σιδερά από τις “Μέρες του 1909”, 10 και 11 που λέει ο Καβάφης ότι του άξιζε άγαλμα. Αυτοί του αρέσουν και αυτούς περιγράφει στα ποιήματά του. Αλλά δεν νομίζετε ότι θα έπρεπε να είναι κανείς ανώμαλος για να επιθυμεί να συνευρεθεί και να γράφει ερωτικά ποιήματα για ασθενικούς και αγύμναστους;
– Η αντιπαράθεση φωτογραφιών διάσημων συγγραφέων όπως ο Γκορ Βιντάλ ή ο Μισέλ Τουρνιέ με εκείνες των γυμνών ανδρικών μοντέλων που εικονογραφούν τα καβαφικά ποιήματα δεν δημιουργεί την αίσθηση ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές εικαστικές δουλειές;
Τα όμορφα αγόρια από τη μια και οι γέροι με τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους από την άλλη, είναι όπως στα ποιήματα του Καβάφη και σε εμένα, δύο διαφορετικές περιπτώσεις που η αντίθεσή τους δεν νομίζω να ενοχλεί κανέναν. Κάποιοι, ελάχιστοι, βρήκαν το βιβλίο μου δήθεν τολμηρό! Και να σκεφθείτε ότι μερικές από τις φωτογραφίες αυτές τις εξέθεσα το 2000 στο Μουσείο Κέλσι του Μίτσιγκαν χωρίς κανένα παρατράγουδο. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πάντα ο μεγάλος μπελάς, γιατί έχουν σοβαρό πρόβλημα με τον ανδρισμό τους και αντιδρούν απρόβλεπτα και κομπλεξικά.
– Είστε ζωγράφος ή φωτογράφος;
Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια είμαι και τα δύο. Οι φωτογραφίες μου είναι ένα διαφορετικό εικαστικό έργο. Πολλές από αυτές που δεν τις ξέρουν στην Ελλάδα γιατί δεν τις έχω εκθέσει ποτέ, είναι προέκταση της ζωγραφικής μου.
– Γιατί εκδώσατε το λεύκωμά σας στην Αμερική κι όχι στην Ελλάδα;
Ποτέ δεν σκέφθηκα να το βγάλω εδώ. Το έβγαλα στην Αμερική γιατί εκεί γνωρίζουν καλύτερα τη δουλειά μου, συνεργάζομαι με πολύ καλές γκαλερί, το αναγνωστικό κοινό είναι μεγαλύτερο, πιο ενημερωμένο, γνωρίζει τους ανθρώπους των φωτογραφιών μου και δεν ενοχλείται από κανενός είδους γυμνό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου