ΕΡΜΗΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΦΙΛΟ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΡΑΜΟΝ ΛΙΟΥΛ 2

ΕΚΛΑΙΓΕ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΣΕ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΥ . ΚΙ ΕΛΕΓΕ ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΓΟΡΓΟΣ Ο ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΕΚΕΙΝΟΥ ΠΟΥ ΑΓΑΠΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΕΡΑΥΝΟ ΠΟΥ ΑΠΟ ΑΣΤΡΑΠΗ ΦΤΑΝΕΙ ΜΙΑ ΒΡΟΝΤΗ ΣΤ’ ΑΥΤΙ’ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΙΟ ΖΩΝΤΑΝΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΟ ΔΑΚΡΥ ΑΠΟ Ο,ΤΙ ΤΟ ΚΥΜΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ’ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΕΡΩΤΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Ο ΣΤΕΝΑΓΜΟΣ ΑΠΟ Ο,ΤΙ ΤΟ ΧΙΟΝΙ ΣΤΟ ΧΡΩΜΑ ΤΟ ΛΕΥΚΟ. (38)
ΕΙΠΕ Ο ΦΙΛΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ: -ΠΟΤΕ ΜΟΥ ΔΕ ΓΥΡΕΨΑ ΝΑ ΞΕΦΥΓΩ ΚΑΙ ΔΕΝ ΜΑΚΡΥΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΦΟΤΟΥ ΣΕ ΓΝΩΡΙΣΑ. ΓΙΑΤΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΣΕΝΑ, ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΚΑΙ ΜΑΖΙ ΜΕ ΣΕΝΑ ΗΜΟΥΝΑ ΟΠΟΥ ΗΜΟΥΝΑ. –ΚΙ Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕ: ΟΥΤΕ ΚΙ ΕΓΩ ΑΦΟΤΟΥ ΜΕ ΓΝΩΡΙΣΕΣ ΚΑΙ Μ’ ΑΓΑΠΗΣΕΣ , ΟΥΤΕ ΚΙ ΕΓΩ ΣΕ ΛΗΣΜΟΝΗΣΑ, ΟΥΤΕ ΠΟΤΕ ΕΚΑΝΑ ΚΑΤΙ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΟΥ ΕΙΤΕ ΜΕ ΔΟΛΟ ΕΙΤΕ ΜΕ ΑΜΕΛΕΙΑ (53)

Ένας στίχος, μία ημέρα, ένας πίνακας. Αυτή είναι η βασική ιδέα της έκθεσης με τίτλο «Ο φίλος και ο αγαπημένος», που αφιερώνεται στον μεγάλο Καταλανό Ραμόν Λιούλ και φιλοξενείται στο Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας, από τις 4 Νοεμβρίου.
Το διάσημο σύμβολο του καταλανικού πνευματικού πολιτισμού, ο Ραμόν Λιούλ (1232-1315), που γεννήθηκε στη Μαγιόρκα, γίνεται στη συγκεκριμένη έκθεση, έμπνευση για 66 σύγχρονους ζωγράφους από τις Βαλεαρίδες Νήσους.
Ο κάθε καλλιτέχνης ερμηνεύει με τον τρόπο του έναν στίχο από το «Βιβλίο του Φίλου και του Αγαπημένου», το οποίο περιλαμβάνει έναν στίχο για κάθε μέρα του χρόνου. Ο κάθε καλλιτέχνης ερμηνεύει τον στίχο που αντιστοιχεί στα γενέθλιά του και με αυτόν τον τρόπο, η έκθεση αποτελεί μια συλλογή εικονογραφημένων ηθικών διδαγμάτων και παρομοιώσεων.
Αίθουσα Εκθέσεων Ινστιτούτου Θερβάντες της Αθήνας, Μητροπόλεως 23, Σύνταγμα, 210.3634117, διάρκεια μέχρι 6 Δεκεμβρίου. Είσοδος ελεύθερη. Εγκαίνια 4/11 στις 8 μ.μ.
(naftemporiki.gr)


Ραμόν Λουλ (1232 περ.- 1316)
teachingreek.blogspot.com
Ο Ραμόν Λουλ γεννήθηκε το 1232 περίπου στη Μαγιόρκα. Η οικογένειά του ήταν καταλανικής καταγωγής, αλλά βρέθηκε εκεί, όταν ο πατέρας του ακολούθησε τον Ιάκωβο Α΄ της Αραγονίας στην επιχείρηση εισβολής και κατάληψης του νησιού. Γόνος ιπποτών, λοιπόν, ο Λουλ ανατράφηκε στη βασιλική Αυλή της Μαγιόρκα, σε ένα πλούσιο και εύθυμο περιβάλλον, όπου έλαβε την ιπποτική εκπαίδευση και την ανάλογη μόρφωση. Εκτός από πραγματικός ιππότης –σαν αυτούς που μόνο στα παραμύθια συναντάμε πια– ήταν και τροβαδούρος του έρωτα: Συνέθετε τραγούδια και μάγευε τις ωραίες γυναίκες με τη φωνή, το ταλέντο και την ευγένειά του.
Σε νεαρή ηλικία ο Λουλ ορίστηκε σύντροφος, δάσκαλος και επόπτης των φέουδων του Ιάκωβου Β΄, όταν ο πατέρας του, Ιάκωβος Α΄, αποφάσισε να του παραχωρήσει τη Μαγιόρκα. Έτσι, οι δύο τους ξεκίνησαν ένα ταξίδι-περιπέτεια στην Καταλονία-Αραγονία, στην Καστίλη και τη Γαλλία. Μετά τις πρώτες αυτές περιπλανήσεις του, ο Λουλ επέστρεψε στη Μαγιόρκα το 1257 και παντρεύτηκε την Μπλάνκα Πικάνι, με την οποία απέκτησε δυο παιδιά. Όλα κυλούσαν τελείως φυσιολογικά στη ζωή του Λουλ, όταν ξαφνικά στα τριάντα του ήρθε σε επαφή με ένα πολύ παράξενο όραμα: Για τέσσερις συνεχόμενες ημέρες οραματιζόταν τον Ιησού πάνω στο Σταυρό, γεγονός που τον οδήγησε στην απόφαση να ντυθεί το ιεραποστολικό ράσο και να διαδώσει το όνομα του Χριστού. Έτσι, πούλησε όλη του την περιουσία και αφού εξασφάλισε μια άνετη ζωή στην οικογένειά του, μοίρασε σε απόρους τα υπόλοιπα χρήματα. Η νέα του ζωή είχε μόλις ξεκινήσει…
Τρεις ήταν οι βασικοί του στόχοι: α) η ίδρυση σχολείων για να διδαχτούν οι ιεραπόστολοι τις γλώσσες των λαών που προσηλύτιζαν, β) η συγγραφή ενός βιβλίου, το οποίο δύσκολα θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν οι αντίπαλοί του, όπου θα αποδείκνυε με λογικό τρόπο το Χριστιανικό δόγμα χωρίς να απορρίπτει τα άλλα δόγματα, όπως έκαναν άλλοι ιεραπόστολοι παλαιότερα και γ) η διάδοση της πίστης στα πέρατα του κόσμου. Ο ίδιος έχοντας μεγαλώσει σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, όπου κυριαρχούσαν οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες: Χριστιανισμός, Εβραϊσμός και Μουσουλμανισμός, αφιερώθηκε στην εύρεση κοινών στοιχείων ανάμεσα σε αυτές– μάλιστα διδάχτηκε την αραβική γλώσσα από έναν μαύρο σκλάβο και σπούδασε λατινικά, μουσουλμανική φιλοσοφία και θεολογία, ενώ έδειξε ενδιαφέρον για το Σουφισμό, την Καμπαλά και γενικά το μυστηριακό πνεύμα της Ανατολής. Εκείνα τα χρόνια πραγματοποίησε πολλές αποστολές στην Αλγερία, την Τυνησία, την Ιερουσαλήμ, την Αίγυπτο και τη Μ. Ασία.
Το 1272 βρέθηκε στο Όρος Ράντα της Μαγιόρκα, όπου είχε μια δεύτερη μυστηριακή εμπειρία: Είδε το Σύμπαν να αντανακλά τις θείες ιδιότητές του και σκέφτηκε να αναγάγει όλες τις γνώσεις στις πρώτες τους αρχές και να προσδιορίσει το σημείο, όπου συγκλίνει η ενότητά τους. Προς αυτήν τη γραμμή κινούμενος δημιούργησε τη Μεγάλη Τέχνη, ένα φιλοσοφικό έργο που περιείχε πολυάριθμες λογικές τεχνικές, αλλά και ευφυή μηχανικά κατασκευάσματα, που συνιστούσαν ένα είδος πρωτο-υπολογιστή, ένα υπολογιστικό σύστημα δηλαδή πολύ κοντά στα δικά μας. Με αυτό ο Λουλ ισχυριζόταν ότι μπορούσαν να λυθούν όλα τα προβλήματα και κυρίως μπορούσε να αποδειχτεί λογικά η αλήθεια του Χριστιανικού δόγματος. Ένα από αυτά ήταν οι περίφημοι «δίσκοι του Λουλ», δηλαδή ομόκεντροι περιστροφικοί δίσκοι από ξύλο ή μέταλλο, ο καθένας από τους οποίους περιείχε έναν αριθμό από διαφορετικές λέξεις ή σύμβολα. Καθώς γύριζαν οι δίσκοι έδιναν διαφορετικούς κάθε φορά συνδυασμούς και έχοντας ως βάση του τις αριστοτελικές μεθόδους της Λογικής, οδηγιόταν σε αδιαμφισβήτητα και λογικά συμπεράσματα. Σε αυτήν τη μέθοδο στηρίχτηκε αργότερα ο Λάιμπνιτς και διατύπωσε τη θεωρία ότι όλο το σύμπαν μπορεί να λυθεί χρησιμοποιώντας απλώς ένα μολύβι και ένα κομμάτι χαρτί και κάνοντας λογικές σκέψεις.
Έκτοτε ξεκίνησε τα μνημειώδη ταξίδια του στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία κατά τα οποία προσπαθούσε να πείσει τον Πάπα, βασιλιάδες και άλλα σημαίνοντα πρόσωπα να τον βοηθήσουν να προωθήσει την Τέχνη του και να πραγματοποιήσει και τους υπόλοιπους στόχους που είχε θέσει. Συμπαραστάτη του βρήκε τον Ιάκωβο Β΄, που χάρη στη βοήθειά του, ίδρυσε το 1276 ένα Μοναστήρι στο Μιραμάρ της Μαγιόρκα, όπου διδάσκονταν Θεωρητικές Επιστήμες, Θεολογία, ανατολικές γλώσσες, Ισλαμικά δόγματα και φυσικά η Μεγάλη Τέχνη του Λουλ.
Τα επόμενα χρόνια συνέχισε τα ταξίδια, τις αποστολές του και τη συγγραφή και το 1297 βρέθηκε στο Παρίσι, όπου δίδαξε για ένα διάστημα την Τέχνη του. Μάλιστα λέγεται ότι εκεί του αποδόθηκε και ο τίτλος του «Πεφωτισμένου Δασκάλου», παρόλο που το κλίμα προς το πρόσωπό του ήταν τεταμένο εξαιτίας της αντίθεσής του προς τον αβεροϊσμό που υποστήριζε το διαχωρισμό Φιλοσοφίας και Θεολογίας. Και αυτό γιατί ο Λουλ ταύτιζε τη Φιλοσοφία, τη Θεολογία και τις Φυσικές Επιστήμες και δίδασκε ότι ήταν ανάλογες μεταξύ τους. Μάλιστα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Λουλ ήταν κατά μία έννοια ο πρώτος εκφραστής της ιδέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού οραματιζόταν μια ενιαία Ευρώπη με κοινό στρατό και με καθοδηγητή έναν πραγματικό πνευματικό ηγέτη, που θα διατηρούσε την αγνότητα στους κόλπους της Εκκλησίας και στις καρδιές των ανθρώπων.
Το 1307 έφυγε από το Παρίσι και πήγε στο Μπουζί, ανατολικά της Αλγερίας. Εκεί, μετά από μια δημόσια ομιλία του συνελήφθη και φυλακίστηκε. Όταν τον ελευθέρωσαν με αίτημα του Ιάκωβου Β΄, τον έβαλαν σε ένα πλοίο με προορισμό την Πίζα. Ύστερα από μια τρικυμία το πλοίο βυθίστηκε και ο Λουλ ήταν ένας από τους λίγους επιζώντες. Σε αυτήν τη θεομηνία χάθηκαν πολλά βιβλία του, τα οποία ξαναέγραψε από μνήμης στην Πίζα. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1316, ξεκίνησε για την τελευταία του ιεραποστολή στην Αφρική. Σύμφωνα με το θρύλο ο Λουλ λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου στο Μπουζί ή πέθανε στο ταξίδι του γυρισμού προς τη Μαγιόρκα και ενταφιάστηκε στο ναό του Αγίου Φραγκίσκου στη γενέθλια πατρίδα του.
Συνέγραψε περισσότερα από 250 βιβλία για τη Φιλοσοφία, την Επιστήμη, το Μυστικισμό, τη Γραμματική, για την εξήγηση της Τέχνης του –ώστε να γίνει προσιτή σε όλους– ένα εγχειρίδιο Ιπποσύνης, καθώς και αλληγορικά μυθιστορήματα που κυκλοφορούσαν στα Αραβικά, τα Καταλανικά και τα Λατινικά, όπως Το Δέντρο της Γνώσης, Το Βιβλίο περί της Ανόδου και της Πτώσεως του Νου, Το Βιβλίο του Εραστή και του Ερωμένου, το Blanquerna, το Felix κ.ά. Τέλος, χάρη σε αυτόν αναπτύχθηκε η καταλανική γλώσσα, ενώ επηρέασε το νεοπλατωνικό μυστικισμό της Μεσαιωνικής Ευρώπης.
Παρόλα αυτά τα διδάγματά του και κυρίως η Τέχνη του καταδικάστηκαν τα επόμενα χρόνια από τον Πάπα ΙΑ΄ (1376) λόγω της υποτιθέμενης σύγχυσης που επέφεραν μεταξύ της πίστης και της λογικής. Μόλις… πέντε αιώνες μετά η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έδωσε άφεση στον Λουλ και το όνομά του αποκαταστάθηκε.