Α. Β. Στρατής: ΔΥΟ-ΤΡΕΙΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ(Λαπαθιώτης - Καβάφης)
Ν
Η πρώτη γνωριμία των δύο ποιητών έγινε το 1917, όταν ο Λαπαθιώτης βρισκόταν στην Αίγυπτο. Κάποιος φίλος από την Αλεξάνδρεια -μάλλον ο Γιάγκος Πιερίδης- του πρότεινε να συναντηθούν με τον Καβάφη. Όπως ομολογεί ο Λαπαθιώτης, μέχρι εκείνη τη στιγμή «ελάχιστα τον είχα παρακολουθήσει και δεν τον είχα εκτιμήσει όσο του άξιζε».
Η επίσκεψη στο σπίτι του Καβάφη έγινε «ένα απόγεμα προς το βράδυ», όπου «ο ιδιόρρυθμος σε όλα του ποιητής, προειδοποιημένος για το γεγονός της επισκέψεώς μας είχε αναμμένες -προς τιμήν μου- της σπάνιας τέχνης κρεμαστές δαμασκηνές του λάμπες και μας περίμενε». Η ιδιαίτερη προφορά του Καβάφη -«ιδιάζουσα» όπως τη χαρακτηρίζει ο Λαπαθιώτης- «ξενική και ραφιναρισμένη με τις ειρωνικές και ιδιότυπα φινετσάτες μεταπτώσεις κι αποχρώσεις, μου έκαμε εξαιρετική εντύπωση, λεπτότατου κι ευχάριστου causeur».
Αν και ο Λαπαθιώτης υποσχέθηκε να επισκεφθεί ξανά τον ποιητή, δεν κράτησε την υπόσχεσή του. Συναντήθηκαν -τυχαία- μιαν ακόμα φορά στο δρόμο, κι αφού κάθησαν σ’ ένα ζαχαροπλαστείο, πήγαν πάλι στο σπίτι του Καβάφη, όπου «τη φορά αυτή μιλήσαμε πιο άνετα, πιο φιλικά κι εγκάρδια και οικεία από την προηγούμενη». Υπόσχεται ξανά ότι, πριν επιστρέψει στην Ελλάδα, θα περάσει για ν' αποχαιρετήσει τον ποιητή, αλλά -για δεύτερη φορά- αθετεί την υπόσχεση του.
Από τότε ο Καβάφης αρχίζει να στέλνει στον Λαπαθιώτη τα ποιητικά του φυλλάδια. Όταν μάλιστα το 1932 έρχεται άρρωστος στην Αθήνα, ο Λαπαθιώτης τον επισκέπτεται μαζί με τον Μάριο Βαϊάνο, ο οποίος στις ανέκδοτες «Αναμνήσεις» του διασώζει το διάλογο των δύο ποιητών· όταν ο Καβάφης ρώτησε τον Λαπαθιώτη, αν πιστεύει στο Θεό, ο τελευταίος έδωσε μια γενική και αόριστη απάντηση, η οποία δεν ενθουσίασε καθόλου τον άρρωστο ποιητή. Άλλωστε σ' ένα ποίημα του, γραμμένο το φθινόπωρο του 1936, ομολογεί:
«Κι όταν θα 'ρθει η στιγμή και πάλι
να κατεβώ προς το βυθό,
χωρίς την πίστη που έχουν άλλοι,
μα και χωρίς να φοβηθώ...»
Αν και ο Καβάφης σε μια συζήτηση του με τον Γιώργο Θεοτοκά συμπεριλάμβανε και τον Λαπαθιώτη σ' εκείνη την ομάδα των ποιητών, για τους οποίους είπε: «Είναι Ρομαντικοί. Ρομαντικοί. Ρομαντικοί», εννοώντας -προφανώς- ότι είναι υπερβολικά αισθηματικοί στα ποιήματα τους, ο Λαπαθιώτης σε μια συνέντευξη του, που δημοσιεύτηκε το 1929 - μιλώντας για τον Καβάφη και το έργο του, δηλώνει:
«Ο Καβάφης, όπως εγώ τον κρίνω, από απόψεως ωριμότητας ψυχής, από απόψεως αποπνευματώσεως, αποκρυσταλλωμένης συνειδήσεως, κατέχει αναντιρρήτως πρώτην θέσιν (...) Το έργο του Καβάφη, έργο δοσμένο με το σταγονόμετρο, δεμένο κι αυστηρά συντονισμένο, ένα είδος πεμπτουσίας της ποιήσεως, που έχει ακεραίαν τη σφραγίδα της προσωπικής αυθεντικότητας, ενός εκλεπτυσμένου στοχασμού, ανοίγει τους ορίζοντες της παγκοσμίου τέχνης, απ' την οποίαν είχαμε αποξενωθεί, χάρις στα νόθα κατασκευάσματα, με τα οποία μας είχαν συνηθίσει».
Τέλος, μετά τη φιλολογική διαμάχη ανάμεσα στον Παλαμά και τον Καβάφη, ο Λαπαθιώτης συμμετέχει, στην ομάδα των «Φίλων του Καβάφη» το 1924, υπογράφει διαμαρτυρία διανοουμένων υπέρ του Αλεξανδρινού ποιητή, και τον υποστηρίζει με άρθρα του στις εφημερίδες και τα περιοδικά της εποχής. Πρωτοστάτησε μάλιστα στην έκδοση του αφιερώματος του περιοδικού «Νέα Τέχνη», στον Καβάφη.
Επίσης, δεν θα ήταν άσκοπο να αναφέρουμε ότι ανάμεσα στα έντεκα ποιήματα του Λαπαθιώτη, που αποτελούν μιμήσεις ύφους άλλων ποιητών, και τα οποία δημοσιεύτηκαν το 1938-1939 στο περιοδικό «Πνευματική Ζωή», υπάρχει κι ένα γραμμένο à la manière de Καβάφης. Είναι μάλιστα το πρώτο από τη σειρά αυτών των ποιημάτων και δημοσιεύεται στο τεύχος 32 του περιοδικού, στις 25 Σεπτεμβρίου 1938, με τίτλο «Εις Τύριον Ζωγράφον»:
«Τύριε ζωγράφε, αβρέ και περισπούδαστε,
την βαθυτάτην τέχνη σου εκτιμώ.
Έχεις μοιράσει τα ηδυπαθή σου χρώματα,
επάνω στον λεπτόν αυτόν σου πίνακα,
μ' ακρίβειαν και μ' ευσυνειδησίαν,
που τέρπει και την σκέψιν και την όρασιν.
Όμως εκείνα τ' άρρητα, τ' ανέκαθεν,
εκείνα τα μεγάλα και τ’ αθάνατα,
που για να τα εκφράσει ο νους αγωνιά,
να δυνηθής να εκφράσης, μην το στοχασθής.
.
sarantakos.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου