Η ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΣΤΑ ΖΩΑ (περίληψη στα ελληνικά)

«Γκέι» ζώα με φυσιολογική ζωή
450 διαφορετικά είδη έχουν διαφόρων τύπων ομοφυλοφιλικές επαφές
Του JΟΝ ΜΟΟΑLLΕΜ
Επιμέλεια:Στέφανος Κρίκκης, Εύη Ελευθεριάδου (Τα Νέα, 8/5/2010)
Ενα ακατοίκητο νησάκι της Χαβάης κοντεύει να κλέψει την παράσταση από τους σέρφερ και τα ηφαίστεια της Χονολουλού και του Μάουι. Στη νήσο Λέισαν, κατοικεί ο μεγαλύτερος πληθυσμός «γκέι» άλμπατρος στον κόσμο. Τα θηλυκά θαλασσοπούλια είναι αντικείμενο μελέτης των επιστημόνων εδώ και χρόνια και αποτελούν ένα από τα 450 καταγεγραμμένα διαφορετικά είδη του ζωικού βασιλείου που έχουν διαφόρων τύπων ομοφυλοφιλικές επαφές. Ανάμεσά τους, φλαμίνγκο, πιγκουίνοι, δελφίνια, μαύροι κύκνοι, καμηλοπαρδάλεις, βίσονες, σκαθάρια, μικρά ψάρια του είδους Ρoecilia reticulata και ο αφρικανικός φακόχοιρος.
Στα περισσότερα είδη, το ομοφυλοφιλικό σεξ έχει καταγραφεί σε μερικές περιπτώσεις και μόνο ορισμένα μέλη του πληθυσμού φέρονται ως αποκλειστικά ομοφυλόφιλα. Για περισσότερο από έναν αιώνα, παρατηρήσεις αυτού του είδους καταγράφονταν σπάνια ή παραλείπονταν και δεν δινόταν συνέχεια από τους επιστήμονες. Οι βιολόγοι το θεωρούσαν ασήμαντη εξαίρεση στο τέλειο σύμπαν του Δαρβίνου, όπου η παραμικρή συμπεριφορά κάθε μέλους του ζωικού βασιλείου έχει στόχο την αναπαραγωγή.
«Η επικρατούσα άποψη των βιολόγων εξακολουθεί να είναι ότι τα ζώα είναι ετεροφυλόφιλα μέχρις αποδείξεως του εναντίου», τονίζει ο βιολόγος Μπρους Μπάγκεμιλ. «Είναι όμως ταυτόχρονα, μία άποψη που κρύβει προκατάληψη και εμποδίζει το επιστημονικό έργο σε περιπτώσεις που αποδεδειγμένα έχουμε δείγματα ομοφυλοφιλίας».
Την τελευταία δεκαετία όμως, οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει νέες θεωρίες βάσει εκτεταμένης παρατήρησης διαφορετικών ζώων. Προσπαθούν να καταλάβουν πώς αναπτύχθηκαν ομοφυλοφιλικές συμπεριφορές και τον εξελικτικό τους ρόλο σε κάθε είδος. Διαφορετικές εξηγήσεις και ιδέες αναφέρονται από πολλές πλευρές, όπως για παράδειγμα, ότι τα ομοφυλόφιλα ζώα βοηθούν τελικά στην αναπαραγωγή και τη διαιώνιση του είδους με τρόπους που δεν μπορεί να είναι φανεροί με την πρώτη ματιά.
Σημείο καμπής θεωρείται ένα βιβλίο του Μπάγκεμιλ που κυκλοφόρησε το 1999 με τίτλο «Βiological Εxuberance» («Βιολογική αφθονία»). Ο συγγραφέας συγκέντρωσε πλήθος από επιστημονικά στοιχεία για περιπτώσεις ομοφυλοφιλίας στο ζωικό βασίλειο δείχνοντας παράλληλα πως η προκατάληψη των βιολόγων είχε κρατήσει αυτές τις παρατηρήσεις στο περιθώριο τα τελευταία 150 χρόνια. «Το βιβλίο του Μπάγκεμιλ έδειξε σε ειδικούς και μη ότι η ομοφυλοφιλία υπάρχει στη φύση, δηλαδή στα ζώα. Και ότι μπορεί να ερευνηθεί με επιστημονικές και ακαδημαϊκές μεθόδους», τονίζει ο Πολ Βάσι, καναδός εξελικτικός ψυχολόγος με ειδίκευση στη μελέτη πρωτευόντων θηλαστικών.
Σκοπός του ετεροφυλόφιλου σεξ είναι η αναπαραγωγή, συνεχίζει ο Βάσι. Αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι το ομοφυλόφιλο σεξ έχει κάποιο αντίστοιχο σκοπό. Από είδος σε είδος άλλωστε, οι συμπεριφορές αυτές διαφέρουν κατά πολύ.
Η Λίντσεϊ Γιανγκ, βιολόγος, μελετά τα άλμπατρος της Χαβάης από το 2003. «Τα άλμπατρος υποτίθεται ότι ήταν υπόδειγμα ετεροφυλοφιλικής μονογαμίας. Μέχρι και η Λόρα Μπους, όταν ήταν πρώτη κυρία, εξήρε τη συμπεριφορά τους. Ομως, δεν θα έβαζα το χέρι μου στη φωτιά ότι τα ζευγάρια που βλέπουμε είναι αρσενικό και θηλυκό», αναφέρει. Πράγματι, στη διάρκεια της έρευνας ανακάλυψε ότι τουλάχιστον το ένα τρίτο των ζευγαριών στην αποικία αποτελούνται από δύο θηλυκά. Και μάλιστα, πολλά ζευγάρια είναι μαζί 4, 8 ή ακόμα και 19 χρόνια, όσο υπάρχει επιστημονική παρατήρηση στο νησί. Τα γκέι ζευγάρια επωάζουν μαζί τα αυγά, ανατρέφουν τα μικρά τους και γενικά κάνουν ό,τι κι ένα στρέιτ ζευγάρι.
Η Γιανγκ, βέβαια, δεν χρησιμοποιεί ποτέ τον όρο «στρέιτ» ή «λεσβίες» όταν αναφέρεται στα άλμπατρος. Καταρχήν, από ό,τι φαίνεται, τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια δεν επιδίδονται σε σεξουαλική επαφή. «Δεν ξέρω αν μπορούμε να τις αποκαλέσουμε λεσβίες γι΄ αυτό τον λόγο. Τελικά, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αυτό. Ο όρος “λεσβία” είναι κάτι που χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο», εξηγεί. Ενα άλλο είδος με ανάλογη συμπεριφορά είναι οι γιαπωνέζικες μαϊμούδες μακάκι. «Τα θηλυκά κάνουν σεξ μεταξύ τους χωρίς να υπάρχει κάποιος εξελικτικός λόγος», εξηγεί ο Βάσι. «Είναι ένα υποπροϊόν μιας συμπεριφοράς με σκοπό την αναπαραγωγή (δηλαδή του ετεροφυλοφιλικού σεξ) και η εξέλιξη απλώς δεν απαλλάχθηκε ποτέ από αυτή τη συμπεριφορά».
Είναι χαρακτηριστικό ότι ομοφυλοφιλικές συμπεριφορές στα ζώα παρατηρούνται εκεί όπου υπάρχει έλλειψη ενός φύλου, όπως συμβαίνει συχνά στους ζωολογικούς κήπους. Αυτό συμβαίνει και με τα άλμπατρος στη Χαβάη όπου υπερτερούν τα θηλυκά. Ετσι, πολλά θηλυκά ζευγαρώνουν με ένα αρσενικό για να τεκνοποιήσουν και μετά μεγαλώνουν την οικογένεια με τη σύντροφό τους.