[...] Η σύνδεση του γυναικείου ομοερωτισμού με την παράδοση της Σαπφούς χρησιμοποιείται αρχικά από άνδρες λογοτέχνες, όπως δείχνουν τα προηγούμενα παραδείγματα, κυρίως στα πλαίσια ενός αισθησιακού παρνασσισμού ή ενός μεταιχμιακού συμβολισμού και δεν μοιάζουν ιδιαίτερα απειλητικά για τα σύγχρονα ήθη, αφού τοποθετούνται μέσα στο σκηνικό της αρχαιότητας.
‘Ένα ποίημα γραμμένο από γυναίκα συνεργάτιδα του περιοδικού, γνωστή για τους ερωτικούς της στίχους, είναι το ποίημα της Μυρτιώτισσας με τίτλο «Στον πύργο μου», το οποίο παραπέμπει διακριτικά στο κλίμα της σαπφικής ποίησης: με αμάραντο και με κισσό / Στεφανωμένες / στο δώμα μου θα μπείτε το βουβό/ Αγαπημένες. Η μελαγχολική διάθεση του ποιητικού υποκειμένου ωστόσο διατηρεί κάτι από την αοριστία του νεοσυμβολισμού και η ερωτική του διάθεση παραμένει ελαφρά υπαινικτική και μάλλον κρυμμένη .
Αντίθετα, μια αποφασιστική μετατόπιση από το αρχαίο ή σκηνικό και τη χρονική απροσδιοριστία επιχειρείται με το πεζό/ποίημα της Γαλάτειας Καζαντζάκη «Σε μια κυρία». Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο στο οποίο η συγχρονία είναι το έδαφος όπου προβάλλει η ανατρεπτική ιδέα της συγγραφέως για τον γυναικείο ερωτισμό. Η φίλη που απολαμβάνει ως ελεύθερη νέα «την ωραίαν ασέλγεια», ενδίδει τελικά στην ασφάλεια του γάμου, πράγμα που χαρακτηρίζεται από τη φωνή τη αφηγήτριας ως «άσκημο πέσιμο». Όπως και στο ποίημα της Μυρτιώτισσας προέχει και εδώ η εξομολογητική διάθεση, η Καζαντζάκη όμως επιλέγει πιο ρεαλιστικές πινελιές που δίνουν το καθαρό σχήμα μιας απροκάλυπτης σεξουαλικότητας στο αισθητιστικό φόντο του κειμένου. Ελευθεριάζουσα συμπεριφορά, ομοφυλοφιλία και φεμινισμός, δεν είναι δύσκολο να εντοπιστούν στο πεζό αυτό ποίημα. Η μαχητική διάθεσή της Καζαντζάκη κορυφώνεται με μια κατακλείδα υπαινικτικά διακειμενική, στήνοντας γέφυρα με τη διαχρονία και συνδέοντας το νήμα της αφήγησης με την παράδοση της σαπφικής ποίσησης:
Κρίμα, ένας παλιωμένος νόμος σ’ έσυρε και σένα στο χαμό. Ο ίδιος, που έβαλε, σε περασμένους καιρούς, και τους ανίδεους ασκητάδες, να γράφουν πάνω από τα θεία τραγούδια της Σαπφώς τα θλιβερά τους συναξάρια.
[...]
Απόσπασμα από τον πρόλογο της Χριστίνας Ντουνιά στο
‘Ένα ποίημα γραμμένο από γυναίκα συνεργάτιδα του περιοδικού, γνωστή για τους ερωτικούς της στίχους, είναι το ποίημα της Μυρτιώτισσας με τίτλο «Στον πύργο μου», το οποίο παραπέμπει διακριτικά στο κλίμα της σαπφικής ποίησης: με αμάραντο και με κισσό / Στεφανωμένες / στο δώμα μου θα μπείτε το βουβό/ Αγαπημένες. Η μελαγχολική διάθεση του ποιητικού υποκειμένου ωστόσο διατηρεί κάτι από την αοριστία του νεοσυμβολισμού και η ερωτική του διάθεση παραμένει ελαφρά υπαινικτική και μάλλον κρυμμένη .
Αντίθετα, μια αποφασιστική μετατόπιση από το αρχαίο ή σκηνικό και τη χρονική απροσδιοριστία επιχειρείται με το πεζό/ποίημα της Γαλάτειας Καζαντζάκη «Σε μια κυρία». Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο στο οποίο η συγχρονία είναι το έδαφος όπου προβάλλει η ανατρεπτική ιδέα της συγγραφέως για τον γυναικείο ερωτισμό. Η φίλη που απολαμβάνει ως ελεύθερη νέα «την ωραίαν ασέλγεια», ενδίδει τελικά στην ασφάλεια του γάμου, πράγμα που χαρακτηρίζεται από τη φωνή τη αφηγήτριας ως «άσκημο πέσιμο». Όπως και στο ποίημα της Μυρτιώτισσας προέχει και εδώ η εξομολογητική διάθεση, η Καζαντζάκη όμως επιλέγει πιο ρεαλιστικές πινελιές που δίνουν το καθαρό σχήμα μιας απροκάλυπτης σεξουαλικότητας στο αισθητιστικό φόντο του κειμένου. Ελευθεριάζουσα συμπεριφορά, ομοφυλοφιλία και φεμινισμός, δεν είναι δύσκολο να εντοπιστούν στο πεζό αυτό ποίημα. Η μαχητική διάθεσή της Καζαντζάκη κορυφώνεται με μια κατακλείδα υπαινικτικά διακειμενική, στήνοντας γέφυρα με τη διαχρονία και συνδέοντας το νήμα της αφήγησης με την παράδοση της σαπφικής ποίσησης:
Κρίμα, ένας παλιωμένος νόμος σ’ έσυρε και σένα στο χαμό. Ο ίδιος, που έβαλε, σε περασμένους καιρούς, και τους ανίδεους ασκητάδες, να γράφουν πάνω από τα θεία τραγούδια της Σαπφώς τα θλιβερά τους συναξάρια.
[...]
Απόσπασμα από τον πρόλογο της Χριστίνας Ντουνιά στο
Δημοσθένης Βουτυράς: Όταν σκάνε τα λουλούδια... (Πολύχρωμος Πλανήτης, 2010)
"Κρίμα, ένας παλιωμένος νόμος σ’ έσυρε και σένα στο χαμό. Ο ίδιος, που έβαλε, σε περασμένους καιρούς, και τους ανίδεους ασκητάδες, να γράφουν πάνω από τα θεία τραγούδια της Σαπφώς τα θλιβερά τους συναξάρια."
ΑπάντησηΔιαγραφήΕξαιρετικό όπως και οι πίνακες το κυρίου από κάτω.
Ευχαριστούμε!