Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ. ΑΝΔΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ

Ανδρισμός και εργατική υπερηφάνεια
Σε μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια του βιβλίου, η Δ. Λαμπροπούλου εξηγεί με ποιο τρόπο η σωματική διάσταση μετατράπηκε σε κομμάτι της εμπειρίας του ανδρισμού της εργατικής τάξης. Πιο συγκεκριμένα για τον κόσμο των οικοδόμων η μυϊκή δύναμη, η φυσική αντοχή, η τραχύτητα, το ρίσκο αποτέλεσαν συστατικά στοιχεία αυτού που αποκαλεί «ηγεμονικού ανδρισμού» και λειτούργησαν ως αντιστάθμισμα της έλλειψης «πολιτισμικού κεφαλαίου». Παρ΄ όλα αυτά, όπως γράφει, η αξία της χειρωνακτικής εργασίας του οικοδόμου δεν βρισκόταν τόσο στη μυϊκή δύναμη αλλά στην «τέχνη», τη «μαστοριά».
Η «μαστοριά» συμπύκνωνε τον συνδυασμό της χειρωνακτικής εργασίας και με μια διανοητική εργασία βασισμένη όχι στη θεωρητική γνώση αλλά την καθημερινή, πρακτική εμπειρία. Η πρακτική γνώση διαμόρφωνε την ιεραρχία μεταξύ των οικοδόμων, το πέρασμα από τον ανειδίκευτο χτίστη στον ειδικευμένο μάστορα που ήξερε τα «μυστικά» της δουλειάς.
Η «μαστοριά» ήταν και το θεμέλιο της εργατικής υπερηφάνειας, όχι μόνο για τους οικοδόμους αλλά για τους ειδικευμένους εργάτες γενικότερα. Η εργατική υπερηφάνεια βασιζόταν επίσης σε ένα ιδιαίτερο εργασιακό ήθος, στην επιτυχία της ατομικής προόδου και την πολιτική και συνδικαλιστική συνείδηση που απέκτησαν οι οικοδόμοι. Όπως όμως φαίνεται και από τις συνεντεύξεις που αναλύει η συγγραφέας, η υπερηφάνεια αποτελεί το ένα αφηγηματικό μοτίβο της αφήγησης του εαυτού. Το άλλο αφηγηματικό μοτίβο ανασύρει από τη μνήμη την πιο επώδυνη πλευρά της βιωμένης εμπειρίας. Αυτό το μοτίβο συνδέεται με τα «βάσανα», δηλαδή τα δύσκολα παιδικά χρόνια, τη βία του Εμφυλίου, την ερήμωση της υπαίθρου και τη σκληρότητα της εργασίας στην οικοδομή.
Πολυμέρης Βόγλης (Τα Νέα, 20/3/2010)

.

Υπάρχουν και ιστορίες απίθανης τρυφερότητας. Πολύ ωραίες στιγμές.
Συνέντευξη με τον Μπάμπη Δ.