ΕΡΩΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΟΓΟΝΙΑ ΤΟΥ ΗΣΙΟΔΟΥ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ 8. ΟΜΟΙΟΙ ΕΡΩΤΕΣ 5

214 Θασιακό μελανόμορφο πινάκιο μέσα 6ου αι. π.Χ.
Από την Καβάλα (ιερό της Παρθένου).
Αρχ. Μουσείο Καβάλας, αρ. ευρ. Α1104.

Πηλός καστανέρυθρος. Συγκολλημένο και συμπληρωμένο. Μδ 18,6.

Στην εσωτερική, επίπεδη επιφάνεια εικονίζεται σκηνή ερωτικής συνεύρεσης δύο αρρένων μορφών στην εκ του όπισθεν συνουσιαστική στάση του πυγίζειν ή πυγηδόν οχεύειν.
Ο άνδρας στα δεξιά της παράστασης, με λυγισμένα τα γόνατα, γέρνει το κορμί του εμπρός και πιάνει το μόριό του με το δεξί χέρι, ενώ με το αριστερό αγκαλιάζει την μορφή που βρίσκεται μπροστά του και η οποία αποδίδεται με την πλάτη γυρισμένη προς αυτόν και ελαφρώς λυγισμένα τα γόνατα. Η μορφή αυτή στηρίζει το δεξί της χέρι πάνω στο αντίστοιχο γόνατό της, και φέρει το αριστερό πάνω στους ώμους του άνδρα που βρίσκεται πίσω του.
Τρεις ρόδακες πλαισιώνουν τις μορφές, ενώ απλός μαίανδρος κοσμεί το χείλος του πινακίου. Δύο οπές ανάρτησης στην περιφέρεια του χείλους.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Αδημοσίευτο. Για πρώτη παρουσίαση βλ. Kaltsas-Pasquier 1989, 128, αρ. 59 [Y. Touratsoglou]. Το αγγείο αποτελεί παραγωγή θασιακού εργαστηρίου. Για την θασιακή μελανόμορφη κεραμική βλ. Coulié 2002.
Στις ομοερωτικές παραστάσεις η σεξουαλικότητα εκφράζεται με τη στάση του διαμηρίζειν, δηλαδή την πράξη του εραστή ανάμεσα στους μηρούς του ερωμένου, που αφ’ ενός διασφάλιζε την ικανοποίηση της ηδονής του εραστή και αφ’ ετέρου διαφύλαττε την αξιοπρέπεια και την αρετή του ερωμένου. Η απεικόνιση της πρωκτικής συνουσίας είναι εξαιρετικά σπάνια. Όπως προκύπτει και από τα αρχαία κείμενα, η δια του πρωκτού επαφή θεωρείτο υποτιμητική και ταπεινωτική για τον παθητικό συμμέτοχο. Αυτή η περιφρόνηση οφείλεται στην αντίληψη ότι όταν ο άνδρας συμπεριφέρεται θηλυπρεπώς, «κατεβαίνει» στο επίπεδο της γυναίκας υποτασσόμενος σε έναν άλλο άνδρα ως σεξουαλικό αντικείμενο (Kilmer 1993 α, 15, 22’ Keuls 1993, 284). Στην αττική κωμωδία, οι χαρακτηρισμοί ευρύπρωκτος (Αριστοφάνης, Νεφέλαι 1203) και καταπύγων (Αριστοφάνης, Θεσμοφοριάζουσαι 201) ήταν εξαιρετικά μειωτικοί. Για τη χρήση του ρήματος πυγίζειν βλ. Βαίη 1991, 67-70 και Percy 1996, 7-8 (Γιώργος Τασούλας)

Σταμπολίδης Ν.- Τασούλας Γ. (επιμ.): Έρως: Από τη Θεογονία του Ησιόδου στην ύστερη Αρχαιότητα (Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης)