ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΜΙΛΚ, ΕΝΑΝ ΑΙΩΝΑ ΝΩΡΙΤΕΡΑ

.
Ένας άλλος Μιλκ, έναν αιώνα νωρίτερα
Γράφει ο Δημήτρης Παπανικολάου (Τα Νέα, 31/1/2009)
Ο Εντουαρντ Κάρπεντερ κατάφερε να συνδέσει τον αγώνα για παιδεία, κοινωνική δικαιοσύνη και χειραφέτηση των γυναικών με τον αγώνα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Η πρόσφατη βιογραφία του θα μπορούσε να διαβαστεί ως συμπλήρωμα του χολυγουντιανού Μιλκ.

Επειδή ενδεχομένως όσοι πάνε να δουν το Μilk του Γκας Βαν Σαντ να νομίσουν ότι είναι μια ταινία αποκλειστικά για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων (είναι αλήθεια ότι, στο άγχος της να προσεγγίσει μεγάλο κοινό, η ταινία δεν τονίζει την ευρύτερη ιδεολογική ατμόσφαιρα όπου τοποθετείται ο δολοφονημένος γκέι πολιτικός· αυτό το είχε κάνει πολύ καλύτερα το κλασικό ντοκιμαντέρ Τhe Τimes of Ηarvey Μilk του 1984). Επειδή μπορεί αγχωμένοι κινηματογραφικοί κριτικοί να ενοχλούνται που «το γκέι πουλάει», αλλά να θαυμάζουν διά στερεοτύπων ότι «τούτος εδώ ο ομοφυλόφιλος Χάρβεϋ Μιλκ είναι Άντρας (sic) με τα όλα του». Κι επειδή μπορεί ακόμα και η επίσημη εφημερίδα του ΚΚΕ να αντιδρά στην ταινία με τσιτάτα όπως: «Το κίνημα των ομοφυλοφίλων, όντας κίνημα ευδαιμονισμού και προσωπικής ευχαρίστησης, χωρίς να λαβαίνει υπόψη του άλλες παραμέτρους, σιγά σιγά εξελίχτηκε σε μια κακόγουστη, εγωιστική και αντιαισθητική καρικατούρα».

Καλό θα είναι να μην ξεχνάμε πόσο, στην παράδοσή του, το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων έχει συνδεθεί με τους κοινωνικούς αγώνες και την αριστερή σκέψη. Η εμβληματική περίπτωση του Βρετανού Έντουαρντ Κάρπεντερ (1844-1919) είναι ένα καλό τέτοιο παράδειγμα. Στην εκτενή βιογραφία του που κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό στα αγγλικά, βλέπει κανείς πώς εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο επιβλητικούς σοσιαλιστές διανοουμένους της εποχής του, γράφοντας ριζοσπαστικά έργα για την κοινωνική δικαιοσύνη, τη δημοκρατία, τη σεξουαλική απελευθέρωση και τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Ο Κάρπεντερ έγινε ο γκουρού μιας σειράς προοδευτικών κινημάτων του καιρού του, από το γυναικείο ζήτημα στο κίνημα για την επέκταση της ανώτατης παιδείας σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και από την περιβαλλοντική συνείδηση και το αίτημα για μεταρρύθμιση του σωφρονιστικού συστήματος μέχρι την ενίσχυση των συνδικάτων και τη δημιουργία του Εργατικού Κόμματος. Έζησε γράφοντας και καλλιεργώντας τη γη με τους κατά καιρούς συντρόφους του και ένα δίκτυο φίλων σε ένα σπίτι στην εξοχή του Σέφιλντ, το οποίο είχε πάρει για τους προοδευτικούς συγχρόνους του διαστάσεις μυθικές ως το σύμβολο ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής.

Κάτι περισσότερο από τυχαία ή περιστασιακή σύνδεση διαφορετικών αιτημάτων κοινωνικής δικαιοσύνης: στη βιογραφία του Κάρπεντερ βλέπει κανείς πώς η δική του στράτευση ως ομοφυλόφιλου πληροφορεί απευθείας την προοδευτική του σκέψη· η στράτευσή του σε μια σειρά άλλων αγώνων δεν είναι η άλλη όψη του νομίσματος αλλά το ίδιο νόμισμα (όπως συμβαίνει και με πάρα πολλούς άλλους στρατευμένους ομοφυλόφιλους διανοούμενους του αιώνα). Οι σύγχρονοι του Μιλκ φαίνεται αυτή την παράδοση να τη γνώριζαν· κάποιοι σημερινοί κριτικοί προτιμούν να την αγνοούν.

Sheila Rowbotham: EDWΑRD CΑRΡΕΝΤΕR. Α LΙFΕ ΟF LΙΒΕRΤΥ ΑΝD LΟVΕ
ΕΚΔ. VΕRSΟ, 2008, ΣΕΛ. 566 ΤΙΜΗ: 19 ΕΥΡΩ