William Burroughs. Photo © Jon Blumb
.
Ενας εικονοκλάστης στη Βασιλική Ακαδημία
Της ΑΛΙΝΑΣ ΣΑΡΑΝΤΗ (Ελευθεροτυπία, 6/12/2008)
Ενας εικονοκλάστης στη Βασιλική Ακαδημία
Της ΑΛΙΝΑΣ ΣΑΡΑΝΤΗ (Ελευθεροτυπία, 6/12/2008)
Η γενιά των μπίτνικς αναβιώνει για λίγες εβδομάδες στο Λονδίνο, με δύο εκθέσεις αφιερωμένες στον θρυλικό συγγραφέα του «Γυμνού γεύματος» και πρωτεργάτη του κινήματος Ουίλιαμ Μπάροουζ, που ακολουθούν την έκδοση, για πρώτη φορά, μιας νουβέλας που είχε συγγράψει με τον Τζακ Κέρουακ πριν γίνουν γνωστοί.
Στο πλαίσιο της πρώτης προσπάθειας της Royal Academy να εντρυφήσει στη σύγχρονη τέχνη με την έκθεση «GSK Contemporary», το γνωστό μουσείο φιλοξενεί από τη Δευτέρα το «Burroughs Live». Βίντεο και ταινίες του Μπάροουζ, όπως το «Thanksgiving Prayer» και το «Towers Open Fire», προβάλλονται δίπλα σε πορτρέτα του καλλιτέχνη που έχει τραβήξει ο ίδιος και φωτογράφοι όπως η Ανι Λίμποβιτς, ή που έχουν ζωγραφίσει καλλιτέχνες όπως ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ και ο Ντέιμιεν Χερστ. Η έκθεση παρουσιάζει ακόμα μία νέα ταινία του πρώην μάνατζερ των Σεξ Πίστολς Μάλκομ ΜακΛάρεν, με τον τίτλο «Shallow», εμπνευσμένη από την τεχνική του cut up που χρησιμοποιούσε ο Μπάροουζ.
Στο πλαίσιο της πρώτης προσπάθειας της Royal Academy να εντρυφήσει στη σύγχρονη τέχνη με την έκθεση «GSK Contemporary», το γνωστό μουσείο φιλοξενεί από τη Δευτέρα το «Burroughs Live». Βίντεο και ταινίες του Μπάροουζ, όπως το «Thanksgiving Prayer» και το «Towers Open Fire», προβάλλονται δίπλα σε πορτρέτα του καλλιτέχνη που έχει τραβήξει ο ίδιος και φωτογράφοι όπως η Ανι Λίμποβιτς, ή που έχουν ζωγραφίσει καλλιτέχνες όπως ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ και ο Ντέιμιεν Χερστ. Η έκθεση παρουσιάζει ακόμα μία νέα ταινία του πρώην μάνατζερ των Σεξ Πίστολς Μάλκομ ΜακΛάρεν, με τον τίτλο «Shallow», εμπνευσμένη από την τεχνική του cut up που χρησιμοποιούσε ο Μπάροουζ.
Από τις 15 Δεκεμβρίου η λονδρέζικη γκαλερί «Riflemaker» φιλοξενεί μία έκθεση με πενήντα φακέλους, πάνω στους οποίους ο Μπάροουζ εφάρμοσε την τεχνική της «αυτόματης καλλιγραφίας». Εχοντας πάντα άφθονους φακέλους στη διάθεσή του για να τον βοηθούν να οργανώνει τις σκέψεις και το γράψιμό του, άρχισε να ζωγραφίζει στην επιφάνειά τους κατά τύχη. Αρχικά τους χρησιμοποιούσε για να αναμιγνύει χρώματα, αλλά στη συνέχεια αποτέλεσαν από μόνοι τους έργα τέχνης, ιδιαίτερα μετά το 1982, όταν άρχισε να ασχολείται περισσότερο με τα εικαστικά, εφαρμόζοντας την τεχνική του cut up, επηρεασμένος από το φίλο του Μπράιον Γκίσιν. Ζωγράφιζε τους φακέλους εξωτερικά και εσωτερικά χρησιμοποιώντας μελάνι και γκουάς, εισάγοντας κάποιες φορές και λέξεις ή φράσεις, κατά τον ίδιο, άναρχο τρόπο που δομούσε το συγγραφικό του λόγο, όπως ένα χαοτικό κολάζ.
Ηρωινομανής περιθωριακός και μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας, απόφοιτος του Χάρβαρντ και επαναστάτης, δεδηλωμένος ομοφυλόφιλος και παντρεμένος με την Τζόαν Βόλμερ, η ζωή και η πολυδιάστατη προσωπικότητα του Μπάροουζ ήταν γεμάτες αντιφάσεις. Εκτός από τη συγγραφή βιβλίων, ασχολήθηκε με τα εικαστικά και άλλες μορφές τέχνης. Γεννημένος το 1914 στο Σεντ Λούις του Μισούρι, πέρασε από διάφορες πόλεις της Αμερικής, το Λονδίνο, το Παρίσι, την Ταγγέρη και έγινε μέλος ενός κύκλου περιπλανώμενων τυχοδιωκτών. Το εισόδημα που του παρείχε η μεγαλοαστική του οικογένεια τον απάλλαξε από την ανάγκη του βιοπορισμού και του επέτρεψε να αφιερωθεί απερίσπαστος στις πνευματικές του αναζητήσεις, υπό την επήρεια αλκοόλ και σκληρών ναρκωτικών. Το 1951 πυροβόλησε και σκότωσε τη γυναίκα του, καθώς έπαιζε μεθυσμένος τον Γουιλιέλμο Τέλο, ένα περιστατικό που τον σημάδεψε για την υπόλοιπη ζωή του και έδωσε τροφή στη συγγραφική του μανία.
Ηρωινομανής περιθωριακός και μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας, απόφοιτος του Χάρβαρντ και επαναστάτης, δεδηλωμένος ομοφυλόφιλος και παντρεμένος με την Τζόαν Βόλμερ, η ζωή και η πολυδιάστατη προσωπικότητα του Μπάροουζ ήταν γεμάτες αντιφάσεις. Εκτός από τη συγγραφή βιβλίων, ασχολήθηκε με τα εικαστικά και άλλες μορφές τέχνης. Γεννημένος το 1914 στο Σεντ Λούις του Μισούρι, πέρασε από διάφορες πόλεις της Αμερικής, το Λονδίνο, το Παρίσι, την Ταγγέρη και έγινε μέλος ενός κύκλου περιπλανώμενων τυχοδιωκτών. Το εισόδημα που του παρείχε η μεγαλοαστική του οικογένεια τον απάλλαξε από την ανάγκη του βιοπορισμού και του επέτρεψε να αφιερωθεί απερίσπαστος στις πνευματικές του αναζητήσεις, υπό την επήρεια αλκοόλ και σκληρών ναρκωτικών. Το 1951 πυροβόλησε και σκότωσε τη γυναίκα του, καθώς έπαιζε μεθυσμένος τον Γουιλιέλμο Τέλο, ένα περιστατικό που τον σημάδεψε για την υπόλοιπη ζωή του και έδωσε τροφή στη συγγραφική του μανία.
Μαζί με τουςάλλους δύο κορυφαίους εκπροσώπους της γενιάς των beat, τον Τζακ Κέρουακ και τον Αλεν Γκίνσμπεργκ, αναζητούσαν την ηδονή και φλέρταραν με το έγκλημα. Τα μπλεξίματα του Μπάροουζ και του Κέρουακ με το νόμο άρχισαν όταν, στα μέσα της δεκαετίας '40, ο φίλος τους Λούσιεν Καρ σκότωσε τον Ντέιβιντ Κάμερερ, έναν ομοφυλόφιλο δάσκαλό του, ο οποίος είχε αποκτήσει εμμονή μαζί του και τον ακολουθούσε επί σειρά ετών. Μπάροουζ και Κέρουακ κατηγορήθηκαν για υπόθαλψη εγκληματία, ενώ το πραγματικό αυτό επεισόδιο αποτέλεσε το θέμα της νουβέλας «And the Hippos were Boiled in their Tanks» που έγραψαν μαζί το 1945. Το κάθε κεφάλαιο που γράφει ο ένας διαδέχεται τα κεφάλαια του άλλου, σε μία διήγηση όπου εντοπίζεται σε πρώιμη μορφή ο τρόπος γραφής που θα τους έκανε γνωστούς αργότερα. Κανένας εκδοτικός οίκος δεν ενδιαφέρθηκε τότε να το εκδώσει. Το χειρόγραφο ξεθάφτηκε πριν από λίγα χρόνια και η νουβέλα τελικά εκδόθηκε τον περασμένο μήνα σε ΗΠΑ και Βρετανία από την «Grove Books» και την «Penguin».
Μποέμ εκπρόσωποι ενός σημαντικού λογοτεχνικού και καλλιτεχνικού κινήματος ή μια παρέα μετριοτήτων και ταραξιών που μεθοκοπούσαν, έπαιρναν ναρκωτικά και φλέρταραν με το έγκλημα; Το ερώτημα εξακολουθεί να διχάζει κριτικούς και κοινό. Ωστόσο δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γενιά των beat προηγήθηκε και ενέπνευσε το κίνημα της αμφισβήτησης της δεκαετίας του '60 και εξακολουθεί να έχει βαθιά επιρροή σε συγγραφείς, ζωγράφους, μουσικούς, σκηνοθέτες. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι αυτό συμβαίνει λόγω του τρόπου ζωής τους και όχι λόγω των έργων τους. Ο,τι κι αν έχει να πει όμως κανείς για τον άναρχο και δυσανάγνωστο τρόπο γραφής τους, οι μπίτνικς έσπασαν το κατεστημένο, άνοιξαν τη συζήτηση για το σεξ, τα ναρκωτικά, τις φυλετικές διακρίσεις, το έγκλημα, αμφισβητώντας τον καταναλωτισμό της Αμερικής της δεκαετίας του '50 και ταράζοντας τα θεμέλια του αμερικανικού ονείρου.
Μποέμ εκπρόσωποι ενός σημαντικού λογοτεχνικού και καλλιτεχνικού κινήματος ή μια παρέα μετριοτήτων και ταραξιών που μεθοκοπούσαν, έπαιρναν ναρκωτικά και φλέρταραν με το έγκλημα; Το ερώτημα εξακολουθεί να διχάζει κριτικούς και κοινό. Ωστόσο δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γενιά των beat προηγήθηκε και ενέπνευσε το κίνημα της αμφισβήτησης της δεκαετίας του '60 και εξακολουθεί να έχει βαθιά επιρροή σε συγγραφείς, ζωγράφους, μουσικούς, σκηνοθέτες. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι αυτό συμβαίνει λόγω του τρόπου ζωής τους και όχι λόγω των έργων τους. Ο,τι κι αν έχει να πει όμως κανείς για τον άναρχο και δυσανάγνωστο τρόπο γραφής τους, οι μπίτνικς έσπασαν το κατεστημένο, άνοιξαν τη συζήτηση για το σεξ, τα ναρκωτικά, τις φυλετικές διακρίσεις, το έγκλημα, αμφισβητώντας τον καταναλωτισμό της Αμερικής της δεκαετίας του '50 και ταράζοντας τα θεμέλια του αμερικανικού ονείρου.
* Η έκθεση «Burroughs Live» στο πλαίσιο της διοργάνωσης «GSK Contemporary» στη Royal Academy στο Λονδίνο θα διαρκέσει μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2009. Η έκθεση «Life-file» στην γκαλερί «Riflemaker» θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Ιανουαρίου 2009.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου