.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ
"Μεταρρυθμίσεις για την οικογένεια, το παιδί, την κοινωνία και άλλες διατάξεις"
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
"ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ"
Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Η συμβίωση προσώπων διαφορετικού φύλου χωρίς γάμο εμφανίζεται στις σημερινές κοινωνίες με μεγαλύτερη συχνότητα από ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν. Ο λόγος που οδηγεί στην "ελεύθερη συμβίωση" είναι κυρίως η επιλογή πολλών ζευγαριών, που επιθυμούν μεν την μόνιμη συμβίωση, αλλά σε πιο χαλαρή μορφή από αυτήν που γεννά ο γάμος.
Παλαιότερα, τόσο η κοινωνική συνείδηση, όσο και ο νόμος αποδοκίμαζαν την εξώγαμη συμβίωση. Αντίθετα, στις σημερινές κοινωνίες της ανεκτικότητας και του σεβασμού στις ελεύθερες επιλογές, η εξώγαμη συμβίωση αναγνωρίζεται ως διαφορετική, πιο χαλαρή μορφή κοινής ζωής. Έτσι, στην Ελλάδα υπολογίζεται (σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών) ότι το ποσοστό των γυναικών, οι οποίες επιλέγουν να συμβιώσοιυν εκτός γάμου, έστω και μια φορά στην ηλικιακή ομάδα 18-24 ετών έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Ο γάμος πάντως, αποτελεί όλο και συχνότερα την κατάληξη ενός προϋπάρχοντος μακροχρόνιου δεσμού, που έχει τη μορφή ελεύθερης συμβίωσης.
Η ελεύθερη συμβίωση, χωρίς καμία νομική υποχρέωση, αποτελεί και στην Ελλάδα πλέον μία πραγματικότητα. Περίπου το 5% των παιδιών σήμερα στην Ελλάδα, με αυξητικές τάσεις, υπολογίζεται (Eurostat 2001) ότι προέρχονται από αυτές τις ελεύθερες συμβιώσεις, χωρίς κανενός είδους γάμου - θρησκευτικό ή πολιτικό. Στις άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού νότου, το ποσοστό των παιδιών εκτός γάμου ανέρχεται στο 10%, ενώ στις Σκανδιναβικές χώρες φτάνει το 50%.
Σύμφωνα με υπεύθυνους υπολογισμούς, τα παιδιά που γεννήθηκαν εκτός γάμου τα τελευταία έτη ξεπερνούν τα 120.000 ενώ τα μείζονα προβλήματα που χρήζουν νομοθετικής αντιμετώπισης αποτελούν πλέον οι απροστάτευτες γυναίκες, μετά από χρόνια ελεύθερης συμβίωσης, και γενικά οι μονογονεϊκές οικογένειες, οι οποίες φθάνουν σε αρκετές χιλιάδες και συνεχώς αυξάνονται.
Ασφαλώς η αξία του θρησκευτικού γάμου είναι και παραμένει μεγάλη και ασύγκριτη και μαζί με τον πολιτικό γάμο αποτελούν την καλύτερη επιλογή για τα ζευγάρια που θέλουν να δημιουργήσουν οικογένεια με όλες τις νομικές, οικονομικές και κοινωνικές εγγυήσεις και προστασίες.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εξάλλου, αξίζει να σημειωθεί ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), εφαρμόζοντας το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) το οποίο προστατεύει την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, υπάγει στο προστατευτικό πεδίο της διάταξης και την εξώγαμη συμβίωση (υπόθεση Johnston - 18.12.1986, υπόθεση Saucedo Gomez - 26.1.1999).
Η βαθμιαία, λοιπόν, μεταστροφή και εξέλιξη των κοινωνικών ηθών και των αντίστοιχων αντιλήψεων στο πεδίο της εξώγαμης συμβίωσης γέννησε την ανάγκη για νομοθετική αναγνώριση και ρύθμιση αυτής της πραγματικής κατάστασης και οδήγησε τις περισσότερες ευρωπαϊκές νομοθεσίες στη θέσπιση σχετικών νόμων.
Οι νόμοι αυτοί αφορούν είτε την αναγνωρισμένη εξώγαμη συμβίωση ετερόφυλων ή/και ομόφυλων προσώπων (Γαλλία, Pacte Civil de Solidarite, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία και Γερμανία), είτε στη θέσπιση της δυνατότητας σύναψης γάμου για ομόφυλα ζεύγη (Βέλγιο, Ισπανία, Μ.Βρετανία, Ολλανδία).
Πρέπει να σημειωθεί ότι και το ελληνικό δίκαιο, από την πλευρά του, δεν έμεινε αδιάφορο μέχρι σήμερα στην «ελεύθερη ένωση». Είχε ήδη από το 1983 (ν. 1329/1983) αναφερθεί στο φαινόμενο αυτό, έστω με έμμεσο τρόπο αλλά με αποδοχή ορισμένων συνεπειών που επέσυρε η ύπαρξη του στην διατροφή των διαζευγμένων συζύγων (άρθρο 1444 #ΑΚ2). Στη συνέχεια ο νεώτερος νομοθέτης του ν.3089/2002, με τη διάταξη 1458 #ΑΚ2 προχώρησε ακόμη περισσότερο παρέχοντας στους ετερόφυλους συντρόφους, το δικαίωμα απόκτησης τέκνου με μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Την ίδια θέση απέναντι στην εξώγαμη συμβίωση επανέλαβε και ο ν 3305/2005, για την εφαρμογή μεθόδων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (π.χ. άρθρο 7 ##6 και 7, άρθρο 8 #2)
Το προκείμενο σχέδιο νόμου αφορά αποκλειστικά στην ελεύθερη συμβίωση προσώπων διαφορετικού φύλου. (...)
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ
"Μεταρρυθμίσεις για την οικογένεια, το παιδί, την κοινωνία και άλλες διατάξεις"
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
"ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ"
Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Η συμβίωση προσώπων διαφορετικού φύλου χωρίς γάμο εμφανίζεται στις σημερινές κοινωνίες με μεγαλύτερη συχνότητα από ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν. Ο λόγος που οδηγεί στην "ελεύθερη συμβίωση" είναι κυρίως η επιλογή πολλών ζευγαριών, που επιθυμούν μεν την μόνιμη συμβίωση, αλλά σε πιο χαλαρή μορφή από αυτήν που γεννά ο γάμος.
Παλαιότερα, τόσο η κοινωνική συνείδηση, όσο και ο νόμος αποδοκίμαζαν την εξώγαμη συμβίωση. Αντίθετα, στις σημερινές κοινωνίες της ανεκτικότητας και του σεβασμού στις ελεύθερες επιλογές, η εξώγαμη συμβίωση αναγνωρίζεται ως διαφορετική, πιο χαλαρή μορφή κοινής ζωής. Έτσι, στην Ελλάδα υπολογίζεται (σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών) ότι το ποσοστό των γυναικών, οι οποίες επιλέγουν να συμβιώσοιυν εκτός γάμου, έστω και μια φορά στην ηλικιακή ομάδα 18-24 ετών έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Ο γάμος πάντως, αποτελεί όλο και συχνότερα την κατάληξη ενός προϋπάρχοντος μακροχρόνιου δεσμού, που έχει τη μορφή ελεύθερης συμβίωσης.
Η ελεύθερη συμβίωση, χωρίς καμία νομική υποχρέωση, αποτελεί και στην Ελλάδα πλέον μία πραγματικότητα. Περίπου το 5% των παιδιών σήμερα στην Ελλάδα, με αυξητικές τάσεις, υπολογίζεται (Eurostat 2001) ότι προέρχονται από αυτές τις ελεύθερες συμβιώσεις, χωρίς κανενός είδους γάμου - θρησκευτικό ή πολιτικό. Στις άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού νότου, το ποσοστό των παιδιών εκτός γάμου ανέρχεται στο 10%, ενώ στις Σκανδιναβικές χώρες φτάνει το 50%.
Σύμφωνα με υπεύθυνους υπολογισμούς, τα παιδιά που γεννήθηκαν εκτός γάμου τα τελευταία έτη ξεπερνούν τα 120.000 ενώ τα μείζονα προβλήματα που χρήζουν νομοθετικής αντιμετώπισης αποτελούν πλέον οι απροστάτευτες γυναίκες, μετά από χρόνια ελεύθερης συμβίωσης, και γενικά οι μονογονεϊκές οικογένειες, οι οποίες φθάνουν σε αρκετές χιλιάδες και συνεχώς αυξάνονται.
Ασφαλώς η αξία του θρησκευτικού γάμου είναι και παραμένει μεγάλη και ασύγκριτη και μαζί με τον πολιτικό γάμο αποτελούν την καλύτερη επιλογή για τα ζευγάρια που θέλουν να δημιουργήσουν οικογένεια με όλες τις νομικές, οικονομικές και κοινωνικές εγγυήσεις και προστασίες.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εξάλλου, αξίζει να σημειωθεί ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), εφαρμόζοντας το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) το οποίο προστατεύει την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, υπάγει στο προστατευτικό πεδίο της διάταξης και την εξώγαμη συμβίωση (υπόθεση Johnston - 18.12.1986, υπόθεση Saucedo Gomez - 26.1.1999).
Η βαθμιαία, λοιπόν, μεταστροφή και εξέλιξη των κοινωνικών ηθών και των αντίστοιχων αντιλήψεων στο πεδίο της εξώγαμης συμβίωσης γέννησε την ανάγκη για νομοθετική αναγνώριση και ρύθμιση αυτής της πραγματικής κατάστασης και οδήγησε τις περισσότερες ευρωπαϊκές νομοθεσίες στη θέσπιση σχετικών νόμων.
Οι νόμοι αυτοί αφορούν είτε την αναγνωρισμένη εξώγαμη συμβίωση ετερόφυλων ή/και ομόφυλων προσώπων (Γαλλία, Pacte Civil de Solidarite, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία και Γερμανία), είτε στη θέσπιση της δυνατότητας σύναψης γάμου για ομόφυλα ζεύγη (Βέλγιο, Ισπανία, Μ.Βρετανία, Ολλανδία).
Πρέπει να σημειωθεί ότι και το ελληνικό δίκαιο, από την πλευρά του, δεν έμεινε αδιάφορο μέχρι σήμερα στην «ελεύθερη ένωση». Είχε ήδη από το 1983 (ν. 1329/1983) αναφερθεί στο φαινόμενο αυτό, έστω με έμμεσο τρόπο αλλά με αποδοχή ορισμένων συνεπειών που επέσυρε η ύπαρξη του στην διατροφή των διαζευγμένων συζύγων (άρθρο 1444 #ΑΚ2). Στη συνέχεια ο νεώτερος νομοθέτης του ν.3089/2002, με τη διάταξη 1458 #ΑΚ2 προχώρησε ακόμη περισσότερο παρέχοντας στους ετερόφυλους συντρόφους, το δικαίωμα απόκτησης τέκνου με μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Την ίδια θέση απέναντι στην εξώγαμη συμβίωση επανέλαβε και ο ν 3305/2005, για την εφαρμογή μεθόδων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (π.χ. άρθρο 7 ##6 και 7, άρθρο 8 #2)
Το προκείμενο σχέδιο νόμου αφορά αποκλειστικά στην ελεύθερη συμβίωση προσώπων διαφορετικού φύλου. (...)
Ν. 1329/1983
ΑπάντησηΔιαγραφήΆρθρο 1444
Η διατροφή μπορεί να αποκλειστεί ή να περιοριστεί, αν αυτό επιβάλλεται από σπουδαίους λόγους, ιδίως αν ο γάμος είχε μικρή χρονική διάρκεια ή αν ο δικαιούχος είναι υπαίτιος του διαζυγίου του ή προκάλεσε εκούσια την απορία του.
Το δικαίωμα διατροφής παύει, αν ο δικαιούχος ξαναπαντρευτεί, ή αν συζεί μόνιμα με κάποιον άλλο σε ελεύθερη ένωση. Το δικαίωμα διατροφής δεν παύει με το θάνατο του υπόχρεου, παύει όμως με το θάνατο του δικαιούχου, εκτός αν αφορά παρελθόντα χρόνο ή δόσεις απαιτητές κατά το χρόνο του θανάτου.
Ν. 3089/2002
Άρθρο 1458
Η μεταφορά στο σώμα άλλης γυναίκας γονιμοποιημένων ωαρίων, ξένων προς την ιδίαν, και η κυοφορία από αυτήν επιτρέπεται με δικαστική άδεια που παρέχεται πριν από τη μεταφορά, εφόσον υπάρχει έγγραφη και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνία των προσώπων που επιδιώκουν να αποκτήσουν τέκνο και της γυναίκας που θα κυοφορήσει, καθώς και του συζύγου της, αν αυτή είναι έγγαμη. Η δικαστική άδεια παρέχεται ύστερα από αίτηση της γυναίκας που επιθυμεί να αποκτήσει τέκνο, εφόσον αποδεικνύεται ότι αυτή είναι ιατρικώς αδύνατο να κυοφορήσει και ότι η γυναίκα που προσφέρεται να κυοφορήσει είναι, εν όψει της κατάστασης της υγείας της, κατάλληλη για κυοφορία.
Σημ.: Σύμφωνα με το άρθρο όγδοο του ν 3089/2002, τα άρθρα 1458 και 1464 εφαρμόζονται μόνο στην περίπτωση που η αιτούσα και η κυοφόρος γυναίκα έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα.
ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 3305 (ΦΕΚ Α΄17 27.1.2005)
Εφαρµογή της Ιατρικώς Υποβοηθούµενης Αναπαραγωγής
Άρθρο 7
Κρυοσυντήρηση
6. Η κρυοσυντήρηση γεννητικού υλικού, ζυγωτών και γονιµοποιηµένων ωαρίων
πραγµατοποιείται κατόπιν έγγραφης συναίνεσης των προσώπων που τα καταθέτουν,
σύµφωνα µε το άρθρο 1456 Α.Κ.. Αν πρόκειται για ζεύγος, απαιτείται η συναίνεση
και των δύο συζύγων ή συντρόφων. Αν τα πρόσωπα είναι ανήλικα συναινούν και οι
δύο γονείς, έστω και αν µόνον ο ένας έχει την επιµέλεια του ανηλίκου. Αν δεν
υπάρχουν γονείς ή έχουν εκπέσει και οι δύο από τη γονική µέριµνα, η συναίνεση
παρέχεται από τον επίτροπο, ύστερα από άδεια του εποπτικού συµβουλίου. Ο
ανήλικος που έχει συµπληρώσει το δέκατο πέµπτο έτος της ηλικίας του συναινεί και
ο ίδιος στην κρυοσυντήρηση. Η συναίνεση δίδεται ύστερα από λεπτοµερή ενηµέρωση
σύµφωνα µε το άρθρο 5 και οπωσδήποτε πριν από την έναρξη του κύκλου θεραπείας.
Με το ίδιο έγγραφο, τα εν λόγω πρόσωπα οφείλουν να δηλώσουν για την τύχη του
κρυοσυντηρηµένου γεννητικού υλικού, των ζυγωτών και των γονιµοποιηµένων
ωαρίων κατ εφαρµογή του άρθρου 1459 Α.Κ., εκτός αν πρόκειται για συντρόφους ή
άγαµη γυναίκα, οπότε η εν λόγω δήλωση επιλογής γίνεται µε ειδικό έγγραφο.
7. Εάν δεν υπάρχει η παραπάνω κοινή δήλωση, καθώς και σε περίπτωση διαφωνίας
ως προς τη χρησιµοποίησή τους, διαζυγίου, ακύρωσης του γάµου, διάστασης, λήξης
της ελεύθερης ένωσης ή θανάτου µε την επιφύλαξη του άρθρου 1457 Α.Κ., το
γεννητικό υλικό, οι ζυγώτες και τα γονιµοποιηµένα ωάρια διατηρούνται ή
χρησιµοποιούνται για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς ή καταστρέφονται,
σύµφωνα µε τους όρους του άρθρου 1459 Α.Κ. ύστερα από απόφαση της Αρχής,
κατόπιν αιτήσεως της Τράπεζας Κρυοσυντήρησης.
Άρθρο 8
∆ιάθεση γαµετών και γονιµοποιηµένων ωαρίων
2. Επιτρέπεται η διάθεση γαµετών και γονιµοποιηµένων ωαρίων µε σκοπό την
υποβοήθηση στην απόκτηση τέκνου µε µεθόδους Ι.Υ.Α. και διενεργείται µε τη
συναίνεση των δοτών. Σε περίπτωση που οι δότες είναι έγγαµοι ή συζούν σε
ελεύθερη ένωση, απαιτείται και η έγγραφη συναίνεσή του ή της συζύγου ή
συντρόφου.
* Σημαντικές μεταβολές επιφέρει νομοσχέδιο που θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή
ΑπάντησηΔιαγραφήΤι αλλάζει στο Οικογενειακό Δίκαιο
* Εξασθενεί η προτεραιότητα της μητέρας στην ανατροφή του ανηλίκου * Γονική μέριμνα και από τους δύο γονείς * Απλουστεύονται οι υιοθεσίες * Με συμβολαιογραφική πράξη το «σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης»
Π. ΤΣΙΜΠΟΥΚΗΣ (Το ΒΗΜΑ,28/09/2008)
Ριζικές αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο, κυρίως ως προς την ελεύθερη συμβίωση και τη γονική μέριμνα ανηλίκων παιδιών διαζευγμένων γονέων ή υιοθετούμενων παιδιών, επέρχονται μέσω νομοσχεδίου το οποίο κατατίθεται συντόμως στη Βουλή. Το νομοσχέδιο αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις, ιδίως ως προς τις νέες ρυθμίσεις για τη γονική μέριμνα, όπου εξασθενεί η de facto προτεραιότητα της μητέρας στην ανατροφή του ανηλίκου, αλλά και ως προς τα της ελεύθερης συμβίωσης η οποία επικρίνεται από μερίδα της Εκκλησίας. Οι αλλαγές αφορούν ακόμη την επικοινωνία των παιδιών με τους εν διαστάσει γονείς τους, την επιτάχυνση της έκδοσης των συναινετικών διαζυγίων, την επίσπευση των διαδικασιών υιοθεσίας και την προστασία των υιοθετούμενων παιδιών από κοινωνικές απαξιώσεις, ενώ δίνουν τη δυνατότητα στις συζύγους να προσθέτουν στην αστυνομική τους ταυτότητα και το επώνυμο του συζύγου τους.
Σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης κ. Σωτ. Χατζηγάκη, οι αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο «απλώνουν πέπλο προστασίας» τόσο στα ανήλικα παιδιά διαζευγμένων γονέων όσο και στα υιοθετούμενα, ενώ συντομεύουν την «απεμπλοκή» των ζευγαριών που αποφάσισαν από κοινού να μη συμβιώνουν κάτω από την ίδια στέγη. Κατά το υπουργείο Δικαιοσύνης, οι τροπολογίες αυτές εκσυγχρονίζουν το Οικογενειακό Δίκαιο διότι προσαρμόζουν την ελληνική νομοθεσία στα διεθνή και ευρωπαϊκά δεδομένα.
Αναλυτικότερα:
* Τη γονική μέριμνα των ανήλικων παιδιών θα έχουν εφεξής από κοινού και οι δύο γονείς, οι οποίοι δεν θα προσφεύγουν στα δικαστήρια αλλά θα καταφεύγουν στα συμβολαιογραφεία. Καταργείται η ισχύουσα πρακτική μετά το διαζύγιο η γονική μέριμνα των παιδιών να ανατίθεται με δικαστική απόφαση σε έναν από τους δύο γονείς. Ως τώρα, ο κανόνας είναι τα δικαστήρια να αναθέτουν τη μέριμνα των παιδιών στη μητέρα, εκτός από τις περιπτώσεις όπου αντιμετωπίζει ψυχολογικά ή σοβαρά προβλήματα υγείας ή έχει αποδεδειγμένα ανάρμοστη ερωτική συμπεριφορά.
Ετσι, από κοινού πλέον οι δύο γονείς θα έχουν την ευθύνη ανατροφής επίβλεψης, εκπαίδευσης κτλ. των παιδιών τους, θα συνδιαχειρίζονται τα περιουσιακά στοιχεία και αμφότεροι θα εκπροσωπούν τα παιδιά τους σε σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες και συναλλαγές. Σε περίπτωση που οι γονείς δεν βρίσκουν τη «χρυσή τομή» ή υπάρχουν προβλήματα τον λόγο θα έχουν τα δικαστήρια.
* Τι προβλέπεται για τα παιδιά
Οι γονείς με συμβολαιογραφική πράξη θα αποφασίζουν σε ποιον από τους δύο θα μένουν τα παιδιά και κάθε πότε θα τα βλέπει ο γονέας με τον οποίο δεν θα διαμένουν μαζί. Επίσης, πρέπει να υπάρχει κοινή συμφωνία σε περίπτωση που αυτός που έχει τα παιδιά αποφασίσει να αλλάξει κατοικία. Και πάλι αν δεν συμφωνούν οι απόψεις των γονέων τη λύση θα δίνει η Δικαιοσύνη.
Με άλλη διάταξη του νομοσχεδίου παρέχεται η ευχέρεια σε κάθε έναν από τους γονείς να ζητήσει δικαστικά να του ανατεθεί η μέριμνα για «σπουδαίο λόγο». Σπουδαίος λόγος θεωρείται και η περίπτωση όπου ο ένας από του δύο γονείς θα «σπάσει» τη συμφωνία για την αλλαγή κατοικίας του ανηλίκου και θα μετακομίσει όχι εκεί όπου έχει συμφωνηθεί αλλά αρκετά μακριά, κάτι το οποίο θα δυσχεράνει την επικοινωνία του άλλου γονέα με τα παιδιά.
Προβλέπεται ακόμη ότι σε περίπτωση θανάτου του ενός γονέα ο άλλος έχει την υποχρέωση να διατηρήσει την επικοινωνία των παιδιών με τους συγγενείς (παππού, γιαγιά, θείους, εξαδέλφια κτλ.) του αποβιώσαντος.
Ο γονέας ο οποίος έχει τα παιδιά οφείλει να διευκολύνει την επικοινωνία τους με τον άλλο γονέα με τον οποίο δεν συγκατοικούν, με τέτοιο τρόπο όμως που να μη διαταράσσεται η ροή και οι ρυθμοί οργάνωσης της ζωής τους και των συνηθειών τους.
Χάνει την επιμέλεια εκείνος ο γονέας ο οποίος παρεμποδίζει την επικοινωνία του άλλου με τα παιδιά, όπως τη χάνει και εκείνος ο οποίος δεν επιστρέφει τα παιδιά όταν τα παίρνει για Σαββατοκύριακο ή για διακοπές. Μειώνεται, όμως, από τα τέσσερα έτη που είναι σήμερα στα δύο ο αναγκαίος χρόνος διάστασης των ζευγαριών, προκειμένου να πάρουν συναινετικό διαζύγιο λόγω ισχυρού κλονισμού του γάμου τους.
Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται ακόμη διάταξη με την οποία δίνεται η δυνατότητα στους συζύγους να προσθέτουν στο επώνυμό τους και το επώνυμο του άλλου, για λόγους διευκόλυνσης των συναλλαγών και ειδικά στο εξωτερικό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το υπουργείο Οικονομικών «έκοψε» την τελευταία στιγμή μια βασική διάταξη από το νομοσχέδιο η οποία θα λειτουργούσε υπέρ των γυναικών. Η διάταξη αυτή προέβλεπε ότι ο γονέας ο οποίος αρνείται να δώσει τη διατροφή που του έχει επιδικαστεί από τα δικαστήρια δεν θα μπορεί να πάρει φορολογική ενημερότητα. Η απάλειψη έγινε με το επιχείρημα ότι θα επιβάρυνε τις φορολογικές υπηρεσίες με γραφειοκρατικές και χρονοβόρες διαδικασίες χωρίς εισπρακτικό αντικείμενο. Οι νομικοί υποστηρίζουν, όμως, ότι διαγράφηκε η διάταξη αυτή λόγω των αντιδράσεων που θα προκαλούσε.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, επισπεύδονται και απλουστεύονται οι διαδικασίες για τη δικαστική αναπλήρωση των γονέων που πρόκειται να υιοθετήσουν παιδί. Την ίδια στιγμή παρέχεται η δυνατότητα στον υποψήφιο γονέα να προσθέσει στο κύριο όνομα του θετού τέκνου και άλλο, δεύτερο, ή ακόμη να απαλείψει εντελώς το κύριο όνομα που έχει το παιδί. Η δυνατότητα αυτή δίνεται στους νέους γονείς για να καλύψουν τις περιπτώσεις εκείνες που το υιοθετούμενο παιδί έχει αλλοδαπή καταγωγή και το όνομά του είναι ξένο προς την ελληνική κοινωνική πραγματικότητα και προδίδει την καταγωγή του.
* Ελεύθερη συμβίωση
Με μια απλή συμβολαιογραφική πράξη, η οποία θα λέγεται «σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης», την οποία ανακαλούν όποτε το θελήσουν, τα ετερόφυλα ζευγάρια που θέλουν να ζουν μαζί χωρίς όμως να δεθούν με τα «δεσμά» του γάμου αποκτούν όλα τα δικαιώματα τα οποία έχουν και οι έγγαμοι. Με το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης τα πρόσωπα που συμβιώνουν αποκτούν τα ίδια περιουσιακά, κληρονομικά και ασφαλιστικά δικαιώματα που απολαμβάνουν μόνο τα ζευγάρια που είναι σε γάμο. Παράλληλα, ρυθμίζονται και τα ζητήματα που αφορούν τα δικαιώματα των παιδιών (διατροφή, κληρονομικά, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τεκμήριο πατρότητας κ.ά.) που θα γεννηθούν κατά τη διάρκεια της ελεύθερης συμβίωσης.
Αντιδρούν δικαστές και δικηγόροι
«Ρυθμίσεις σε βάρος των γυναικών που θα προκαλέσουν αναστάτωση»
Δικαστές και δικηγόροι, σχολιάζοντας τη νέα ρύθμιση για τη συμβολαιογραφική διευθέτηση της γονικής μέριμνας τόνιζαν ότι θα επιφέρει κοινωνική αναστάτωση, καθώς οι ρυθμίσεις αυτές πλέον του ότι είναι έξω από τις ελληνικές συνήθειες και πρακτικές, θα λειτουργήσουν εις βάρος των γυναικών. Προσέθεταν μάλιστα ότι «η μητρότητα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ανατροφή των παιδιών, σύμφωνα με τους κανόνες της φύσης» και προειδοποιούσαν ότι η νέα κατάσταση που θα δημιουργηθεί θα επιφέρει περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα στα παιδιά απ' ό,τι στο παρελθόν, από τους συνεχείς καβγάδες των γονέων, οι οποίοι δύσκολα θα συμφωνούν στη λήψη αποφάσεων. Δεν παρέλειπαν να τονίσουν ότι η διαζευγμένη γυναίκα η οποία δεν εργάζεται και δεν έχει πόρους αλλά ζει από τη διατροφή και μόνο θα υποκύπτει συνεχώς στις πιέσεις και στη βούληση του πρώην συζύγου. Εκείνος θα καθορίζει τους «κανόνες του παιχνιδιού», όπως είναι η επικοινωνία με τα παιδιά, η επιλογή του σχολείου, ο τρόπος ψυχαγωγίας τους, το πού και πότε το καλοκαίρι θα πηγαίνουν διακοπές, όπως και άλλα ζητήματα της καθημερινότητας. Επιπρόσθετα, αυξάνονται και οι δαπάνες έκδοσης των διαζυγίων, καθώς η γονική μέριμνα θα περνάει πλέον από τα συμβολαιογραφικά γραφεία.