ΕΛΛΑΔΑ. ΟΛΑ ΤΗΣ (ΕΤΕΡΟΦΥΛΗΣ) ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ ΔΥΣΚΟΛΑ. ΤΗΣ ΟΜΟΦΥΛΗΣ ΜΗΝ ΤΑ ΡΩΤΑΤΕ

Ολα της συμβίωσης δύσκολα
Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ (ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ- 30/09/2007)
Κλειδωμένο στα συρτάρια του υπουργείου Δικαιοσύνης παραμένει το σχέδιο νόμου που ρυθμίζει την ελεύθερη, εκτός γάμου, συμβίωση των ετερόφυλων ζευγαριών. Η αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή, υπό την προεδρία του πρώην αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Χρ. Μπαλντά, ολοκλήρωσε τις εργασίες και το παρέδωσε έγκαιρα. Ομως η κυβέρνηση, εκτιμώντας τις πιθανές αντιδράσεις, επέλεξε να το πετάξει στον κάλαθο των αχρήστων, παρ' ότι η ίδια είχε ζητήσει τη σύνταξή του!

Την εξαγγελία για την επεξεργασία νομοσχεδίου που θα αντιμετώπιζε νομικά την ελεύθερη συμβίωση των ετερόφυλων μόνο ζευγαριών είχε κάνει τον Δεκέμβριο του 2005 ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Αν. Παπαληγούρας. Ο ίδιος είχε σπεύσει να απορρίψει την πρόταση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Αλαβάνου για νομική αναγνώριση και της συμβίωσης των ομόφυλων ζευγαριών, με τη δικαιολογία ότι μια τέτοια συζήτηση δεν έχει καν ξεκινήσει δημοσίως.

Ποια προβλήματα αντιμετωπίζει

Η νομοθετική πρόταση που έχει στα χέρια της η κυβέρνηση αντιμετωπίζει σφαιρικά όλα τα προβλήματα (περιουσιακά, ασφαλιστικά, κληρονομικά κ.ά.), που αντιμετωπίζουν όσα ζευγάρια αρνούνται να «δεθούν» με τα δεσμά του γάμου και προτιμούν μια πιο χαλαρή, συμβατικά, οικογενειακή σχέση.

«Στις σημερινές κοινωνίες της ανεκτικότητας και του σεβασμού στις ελεύθερες επιλογές, η εξώγαμη συμβίωση αναγνωρίζεται ως διαφορετική, πιο χαλαρή μορφή οικογενειακής ζωής», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναγνωρίζει τη συμβίωση αυτή ως μορφή ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, χωρίς να επιβάλλει την υποχρεωτική εφαρμογή της. Παρ' όλα αυτά, πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν αναγνωρίσει νομικά την εξώγαμη συμβίωση ετερόφυλων και ομόφυλων ζευγαριών (Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Δανία, Βρετανία, Νορβηγία, Σουηδία).
*Στην Ελλάδα δύο νόμοι (της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και της προστασίας από την ενδοοικογενειακή βία) αναγνωρίζουν ίδια αποτελέσματα και στην εκτός γάμου συμβίωση. Ομως, ο Αρειος Πάγος, με απόφασή του (1735/2006), έθεσε φραγμό στην αναγνώριση των εξώγαμων συμβιώσεων, καθώς δεν επιδίκασε ψυχική οδύνη σε άτομο που δεν είχε συνάψει γάμο, αλλά απλώς συμβίωνε με τον αποβιώσαντα σύντροφό του.

Τι προβλέπουν οι ρυθμίσεις

Σύμφωνα με το «πνεύμα» του επίμαχου «κρυφού» νομοσχεδίου, το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης αποτελεί εναλλακτική μορφή μόνιμης συμβίωσης και όχι μορφή «χαλαρού» γάμου. Οι βασικές ρυθμίσεις που αποκαλύπτει σήμερα η «Κ.Ε.» προβλέπουν:

.

*Η συμφωνία δύο ενήλικων ετερόφυλων προσώπων με την οποία οργανώνουν τη ζωή τους (Σύμφωνο) γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο, που καταχωρίζεται σε ειδικό ληξιαρχικό βιβλίο.

*Δεν μπορούν να συνάψουν τέτοιο σύμφωνο οι συγγενείς εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριορίστως, εκ πλαγίου μέχρι τον τέταρτο βαθμό, οι συγγενείς εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριορίστως ή αν υπάρχει άλλος γάμος ή Σύμφωνο των ίδιων προσώπων.

*Το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης λύνεται με συμφωνία των προσώπων σε συμβολαιογράφο. Η λύση γίνεται και με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση ή εάν συναφθεί γάμος μεταξύ των προσώπων.

*Το Σύμφωνο δεν αλλάζει το επώνυμο των προσώπων, ενώ με το ίδιο συμβολαιογραφικό έγγραφο μπορεί να ρυθμίζονται οι περιουσιακές σχέσεις των προσώπων και η τύχη όσων αποκτηθούν κατά τη διάρκεια της συμβίωσης. Αν δεν υπάρξει τέτοια συμφωνία, το κάθε μέρος διεκδικεί με αγωγή ό,τι απέκτησε με δική του συμβολή. Στη Συμφωνία μπορεί να περιέχεται και ρύθμιση για υποχρέωση διατροφής, σε περίπτωση αδυναμίας.

*Τα τέκνα που γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συμφώνου Συμβίωσης ή μέσα σε 300 ημέρες από τη λύση του, τεκμαίρεται ότι έχουν πατέρα τον άνδρα που συμβιώνει. Το τεκμήριο ανατρέπεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση.

*Το τέκνο που γεννήθηκε μέσα σε συμβίωση φέρει το επώνυμο που επέλεξαν οι γονείς του και είναι κοινό για όλα τα τέκνα. Η γονική μέριμνα ανήκει και στους δύο, ενώ επιτρέπεται η ταυτόχρονη ή διαδοχική υιοθεσία.

*Σε περίπτωση θανάτου, όποιος επιζεί έχει κληρονομικό δικαίωμα στο 1/6 αν υπάρχουν απευθείας κατιόντες και στο 1/3 αν υπάρχουν άλλοι. Τέλος, διατάξεις δημοσιοϋπαλληλικού, εργατικού, ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού δικαίου που αναφέρονται σε συζύγους εφαρμόζονται αναλόγως και σε όσους έχουν συνάψει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης.