.
Η Dulce παρουσιάζει τον εαυτό της στην αρχή της ιστορίας ως μία 21χρονη ορφανή που επιθυμεί να δοθεί «καθώς δεν έχει τι να κάνει τον εαυτό της». Η διεκδίκηση της θέσης της ως ορφανή είναι ένας τρόπος να πλησιάσει περισσότερο τον μεγαλύτερό της παιδικό φίλο Wilson, τον μοναδικό στενό της φίλο που ορφάνεψε από πολύ μικρός. Ποιητής, ο Wilson παίζει τον ρόλο του αδελφού, του δασκάλου, και του μέντορα της Dulce στην ιστορία. Της αφιερώνει βιβλία και ποιήματα, και, όταν εκείνη είναι στο κολέγιο και δεν ενδιαφέρεται για τις ερωτικές προτάσεις των αγοριών γύρω της, είναι ένας απών φίλος που της προσφέρει ετεροφυλοφιλική προστασία μέσω αλληλογραφίας. Ακόμη και η Dulce πιστεύει σ’ αυτή τη ρομαντική προστασία, κι έτσι, όταν ο Wilson αποφασίζει να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αγγλία, έχοντας ανακαλύψει ότι ήταν «γεννημένος σε λάθος ήπειρο», εκείνη τον ρωτά μάλλον με παράπονο: «Και τι θα γίνω εγώ;» Ο Wilson μπορεί μονάχα να πει «Λυπάμαι». Αργότερα, ο Oscar, ένας γλύπτης που είναι κοινός τους φίλος, αποκαλύπτει στην Dulce με άκομψες ομοφυλοφοβικές εκφράσεις, ότι ο Wilson δεν είναι «πραγματικός άνδρας»: «Είναι πούστης… Αδερφή, ομοφυλόφιλος». Ο Oscar αποφασίζει στη συνέχεια να αναλάβει τη μύηση της Dulce στις απολαύσεις της ετεροφυλοφιλίας. Εκείνη φαίνεται να είναι περισσότερο παρατηρητής παρά να συμμετέχει στη σχέση τους και, καθώς η σχέση τους εξελίσσεται, εκείνη ξαναδιαβάζει τα ποιήματα του Wilson και ανακαλύπτει νοήματα που δεν μπορούσε να αναγνώσει προηγουμένως:
Κατέβασα από το ράφι τον πρώτο τόμο ποιημάτων του Wilson και πήγα στις σελίδες των ερωτικών ποιημάτων που μου προκαλούσαν πάντοτε σύγχυση. Εκείνο που νόμιζα πως αναφερόταν στον έρωτα χωρίς ανταπόκριση αναφερόταν στον απαγορευμένο έρωτα, μπορούσα να το δω καθαρά, αλλά τίποτα δεν εμπόδιζε τον αναγνώστη να υποθέσει ότι το αντικείμενο της επιθυμίας ήταν γυναίκα, παντρεμένη ή χαμένη για κείνον για κάποιον άλλο λόγο. Δεν ήταν, ωστόσο, μία καλύτερη εξήγηση. Ήταν μήπως, κατά έναν παράλογο τρόπο, ποιήματα και για μένα, ο μοναδικός τρόπος που ήξερε ο Wilson για να μου πει ότι ήταν ανίκανος να με αγαπήσει;
Η Dulce μαθαίνει να «διαβάζει από ομοφυλοφιλική σκοπιά», να διαβάζει την κωδικοποιημένη επιθυμία. Αλλά μαθαίνει επίσης ότι το ομοφυλοφιλικό υπο-κείμενο συνυπάρχει με την ετεροφυλοφιλική επιφάνεια, τη στηρίζει, εκφράζει πολλαπλές επιθυμίες αντί μίας μοναδικής ιστορίας αγάπης. Η Dulce σκέφτεται ξανά τους χαρακτηρισμούς που έχει δώσει ο Oscar στον Wilson, χαρακτηρισμοί που έχει ξανακούσει αλλά που δεν τους είχε ποτέ σκεφτεί σοβαρά. Ο Wilson μπορεί να είναι «αδελφή», αλλά είναι και «απόλυτα αρρενωπός». Εκείνο που ο Oscar εκλαμβάνει ως το καθοριστικό κλειδί για την ερμηνεία της ποίησης του Wilson, την ομοφυλοφιλία του Wilson, είναι, στην πραγματικότητα, ένα κλειδί για την κατανόηση του Oscar. Εκείνος προβάλλει τη δική του περιορισμένη ερμηνεία που εμποδίζει οποιαδήποτε άλλη παρακείμενη ανάγνωση. Η Dulce καταλαβαίνει ότι η καινούργια της γνώση προσθέτει στρώματα νοήματος χωρίς να σβήνει εκείνα που υπήρχαν προηγουμένως. Μπορεί να καταλάβει τη συνύπαρξη του απαγορευμένου έρωτα και του έρωτα χωρίς ανταπόκριση εκεί όπου προηγουμένως έβλεπε μονάχα σύγχυση. Μπορεί ακόμη και να διαβάσει στο κείμενο κάτι από τη δική της ιστορία με τον Wilson, ή τουλάχιστον η γλώσσα δεν το αποκλείει.
Η Dulce βλέπει και τη γλυπτική του Oscar με διαφορετικό τρόπο τώρα. «Σε σύγκριση με τον Wilson, ο Oscar ήταν εύκολος να τον καταλάβεις, το έργο του πελώρια, χαρούμενα σεξουαλικό, οι ανάγκες του κραυγαλέες, η ηθική του πατριαρχική» . Το ομοφυλοφιλικό κείμενο είναι ακρωτηριασμένο, αντιστέκεται αλλά συγχρόνως και προσκαλεί την ερμηνεία, είναι σκοτεινά ελκυστικό. Το (ανυπόμονο) ετεροφυλοφιλικό κείμενο είναι εύληπτο, επιβλητικό' αναπαράγει την κυρίαρχη ηθική η οποία, με τη σειρά της, επαναβεβαιώνει τον καλλιτέχνη. Τελικά, η Dulce χάνει το ενδιαφέρον της για την τέχνη του Oscar και για τον ίδιο. Όταν της ζητείται να επιλέξει μεταξύ του σκύλου της και του Oscar, εκείνη επιλέγει τον σκύλο.
Marilyn R. Schuster: Εγγραφή της λεσβιακής αναγνώστριας. Προβολή του λεσβιακού υποκειμένου:Ένα δίπτυχο της Jane Rule στο Ιστορία της Σύγχρονης Ομοερωτικής Λογοτεχνίας (επιμ. Sonya L. Jones) [Πολύχρωμος Πλανήτης, 2007]
Η Dulce παρουσιάζει τον εαυτό της στην αρχή της ιστορίας ως μία 21χρονη ορφανή που επιθυμεί να δοθεί «καθώς δεν έχει τι να κάνει τον εαυτό της». Η διεκδίκηση της θέσης της ως ορφανή είναι ένας τρόπος να πλησιάσει περισσότερο τον μεγαλύτερό της παιδικό φίλο Wilson, τον μοναδικό στενό της φίλο που ορφάνεψε από πολύ μικρός. Ποιητής, ο Wilson παίζει τον ρόλο του αδελφού, του δασκάλου, και του μέντορα της Dulce στην ιστορία. Της αφιερώνει βιβλία και ποιήματα, και, όταν εκείνη είναι στο κολέγιο και δεν ενδιαφέρεται για τις ερωτικές προτάσεις των αγοριών γύρω της, είναι ένας απών φίλος που της προσφέρει ετεροφυλοφιλική προστασία μέσω αλληλογραφίας. Ακόμη και η Dulce πιστεύει σ’ αυτή τη ρομαντική προστασία, κι έτσι, όταν ο Wilson αποφασίζει να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αγγλία, έχοντας ανακαλύψει ότι ήταν «γεννημένος σε λάθος ήπειρο», εκείνη τον ρωτά μάλλον με παράπονο: «Και τι θα γίνω εγώ;» Ο Wilson μπορεί μονάχα να πει «Λυπάμαι». Αργότερα, ο Oscar, ένας γλύπτης που είναι κοινός τους φίλος, αποκαλύπτει στην Dulce με άκομψες ομοφυλοφοβικές εκφράσεις, ότι ο Wilson δεν είναι «πραγματικός άνδρας»: «Είναι πούστης… Αδερφή, ομοφυλόφιλος». Ο Oscar αποφασίζει στη συνέχεια να αναλάβει τη μύηση της Dulce στις απολαύσεις της ετεροφυλοφιλίας. Εκείνη φαίνεται να είναι περισσότερο παρατηρητής παρά να συμμετέχει στη σχέση τους και, καθώς η σχέση τους εξελίσσεται, εκείνη ξαναδιαβάζει τα ποιήματα του Wilson και ανακαλύπτει νοήματα που δεν μπορούσε να αναγνώσει προηγουμένως:
Κατέβασα από το ράφι τον πρώτο τόμο ποιημάτων του Wilson και πήγα στις σελίδες των ερωτικών ποιημάτων που μου προκαλούσαν πάντοτε σύγχυση. Εκείνο που νόμιζα πως αναφερόταν στον έρωτα χωρίς ανταπόκριση αναφερόταν στον απαγορευμένο έρωτα, μπορούσα να το δω καθαρά, αλλά τίποτα δεν εμπόδιζε τον αναγνώστη να υποθέσει ότι το αντικείμενο της επιθυμίας ήταν γυναίκα, παντρεμένη ή χαμένη για κείνον για κάποιον άλλο λόγο. Δεν ήταν, ωστόσο, μία καλύτερη εξήγηση. Ήταν μήπως, κατά έναν παράλογο τρόπο, ποιήματα και για μένα, ο μοναδικός τρόπος που ήξερε ο Wilson για να μου πει ότι ήταν ανίκανος να με αγαπήσει;
Η Dulce μαθαίνει να «διαβάζει από ομοφυλοφιλική σκοπιά», να διαβάζει την κωδικοποιημένη επιθυμία. Αλλά μαθαίνει επίσης ότι το ομοφυλοφιλικό υπο-κείμενο συνυπάρχει με την ετεροφυλοφιλική επιφάνεια, τη στηρίζει, εκφράζει πολλαπλές επιθυμίες αντί μίας μοναδικής ιστορίας αγάπης. Η Dulce σκέφτεται ξανά τους χαρακτηρισμούς που έχει δώσει ο Oscar στον Wilson, χαρακτηρισμοί που έχει ξανακούσει αλλά που δεν τους είχε ποτέ σκεφτεί σοβαρά. Ο Wilson μπορεί να είναι «αδελφή», αλλά είναι και «απόλυτα αρρενωπός». Εκείνο που ο Oscar εκλαμβάνει ως το καθοριστικό κλειδί για την ερμηνεία της ποίησης του Wilson, την ομοφυλοφιλία του Wilson, είναι, στην πραγματικότητα, ένα κλειδί για την κατανόηση του Oscar. Εκείνος προβάλλει τη δική του περιορισμένη ερμηνεία που εμποδίζει οποιαδήποτε άλλη παρακείμενη ανάγνωση. Η Dulce καταλαβαίνει ότι η καινούργια της γνώση προσθέτει στρώματα νοήματος χωρίς να σβήνει εκείνα που υπήρχαν προηγουμένως. Μπορεί να καταλάβει τη συνύπαρξη του απαγορευμένου έρωτα και του έρωτα χωρίς ανταπόκριση εκεί όπου προηγουμένως έβλεπε μονάχα σύγχυση. Μπορεί ακόμη και να διαβάσει στο κείμενο κάτι από τη δική της ιστορία με τον Wilson, ή τουλάχιστον η γλώσσα δεν το αποκλείει.
Η Dulce βλέπει και τη γλυπτική του Oscar με διαφορετικό τρόπο τώρα. «Σε σύγκριση με τον Wilson, ο Oscar ήταν εύκολος να τον καταλάβεις, το έργο του πελώρια, χαρούμενα σεξουαλικό, οι ανάγκες του κραυγαλέες, η ηθική του πατριαρχική» . Το ομοφυλοφιλικό κείμενο είναι ακρωτηριασμένο, αντιστέκεται αλλά συγχρόνως και προσκαλεί την ερμηνεία, είναι σκοτεινά ελκυστικό. Το (ανυπόμονο) ετεροφυλοφιλικό κείμενο είναι εύληπτο, επιβλητικό' αναπαράγει την κυρίαρχη ηθική η οποία, με τη σειρά της, επαναβεβαιώνει τον καλλιτέχνη. Τελικά, η Dulce χάνει το ενδιαφέρον της για την τέχνη του Oscar και για τον ίδιο. Όταν της ζητείται να επιλέξει μεταξύ του σκύλου της και του Oscar, εκείνη επιλέγει τον σκύλο.
Marilyn R. Schuster: Εγγραφή της λεσβιακής αναγνώστριας. Προβολή του λεσβιακού υποκειμένου:Ένα δίπτυχο της Jane Rule στο Ιστορία της Σύγχρονης Ομοερωτικής Λογοτεχνίας (επιμ. Sonya L. Jones) [Πολύχρωμος Πλανήτης, 2007]
Οψεις της άλλης γραφής
ΑπάντησηΔιαγραφήΠαρουσιάζουν ο ΝΙΚΟΣ ΝΤΟΚΑΣ και ο ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ
SONYA L. JONES Ιστορία της σύγχρονης ομοερωτικής λογοτεχνίας ΜΤΦΡ.: ΕΛΕΝΑ ΑΝΑΣΤΑΣΑΚΗ ΕΠΙΜ. ΜΤΦΡ.: ΘΑΝΟΣ ΒΕΣΣΗΣ «ΠΟΛΥΧΡΩΜΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ» ΣΕΛ. 288, εθώΰ 19
Είναι περισσότερο μια απόπειρα καταγραφής των ομοφυλοφιλικών γραπτών που είδαν -κυρίως στην Αμερική- το φως της δημοσιότητας κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα και λιγότερο μια ιστορία λογοτεχνίας αυτού του είδους γραφής. Τα κείμενα που συγκέντρωσε στον τόμο αυτόν η Σόνια Τζόουνς -επίκουρη καθηγήτρια της Αγγλικής Λογοτεχνίας στο Allegheny College- ανήκουν σε μια δεκάδα συγγραφέων οι οποίοι εξετάζουν διάφορες πτυχές της ομοφυλοφιλικής γραφής: λεσβιακή ποίηση και πεζογραφία, ομοσεξουαλική γραφή ανδρών συγγραφέων, αναφορές στα Αρχεία Λεσβιακής Γυναικείας Ιστορίας κ.λπ. Σύμφωνα με την Τζόουνς, στη δεκαετία του 1960 παρατηρήθηκε μια έκρηξη αυτής της γραφής στην αγγλόφωνη -και λιγότερο γαλλόφωνη- λογοτεχνία, ακολουθώντας μια ανάλογη και μαχητική στάση των οργανώσεων των ομοφυλοφίλων. Αποτέλεσμα των σύνθετων και παράλληλων αυτών εκδηλώσεων ήταν να «σπάσουν» οι δεσμοί «ενοχών» και δειλίας που είχαν επιβάλει οι κοινωνικές συνθήκες των προηγούμενων γενεών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν ομοφυλοφιλικές γραφές πριν από την εμφάνιση του σύγχρονου ρεύματος. Ακολούθησαν τα τραγικά χρόνια του AIDS και η παρείσφρησή του σε όλα τα λογοτεχνικά είδη.
Η μάστιγα του AIDS όμως δεν κατάφερε να ανακόψει αυτό το ρεύμα. Το φεμινιστικό κίνημα, ενισχυμένο και από τις λεσβιακές ομάδες, κατάφερε να επιβάλει στον ακαδημαϊκό χώρο ανάλογες σπουδές. Τώρα πια οι σχετικές με την ομοερωτική γραφή έδρες στα πανεπιστήμια έχουν απλωθεί και τα λεσβιακά αρχεία παρέχουν πλούσιες πηγές για έρευνα. (...)
ν.ντ-ς
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 01/06/2007