ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ. Ε.Μ. ΦΟΡΣΤΕΡ

Edward Morgan Forster (1/1/1879 - 7/6/1970)
Συγγραφέας, Ηνωμένο Βασίλειο

..
Το έργο του Έντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ δεν το γνωρίζουμε επαρκώς. Υπάρχουν κενά και παραλείψεις. Παραδόξως όταν μνημονεύουμε τους άγγλους φιλέλληνες συνήθως τον προσπερνάμε, το πιθανότερο γιατί δεν συγχρωτίστηκε με τους γηγενείς συγγραφείς του Μεσοπολέμου ούτε εκφράστηκε μεγαλόστομα και θαυμαστικά για τον τόπο μας, όπως λ.χ. ο συμπατριώτης του, ο πολύς Λόρενς Ντάρελ. Διακριτική η σχέση του Ε. Μ. Φόρστερ με την Ελλάδα και τους ανθρώπους της, παρέμεινε περισσότερο προσωπική του υπόθεση, όπως η γνωριμία του με τον Καβάφη, στις αρχές του αιώνα, στην Αλεξάνδρεια, και τέσσερις δεκαετίες αργότερα με τον Σεφέρη, στο Κέιμπριτζ.Τελικά όμως κατέχουμε τα «άσεμνα» γραπτά του. Με τη συλλογή διηγημάτων "Στην άλλη ζωή" έχουμε μεταφρασμένες όλες πλην μιας τις «σεξουαλικές ιστορίες» του, όπως ο ίδιος τις αποκαλούσε στις επιστολές και στα ημερολόγιά του. Ο Ε. Μ. Φόρστερ πρόλαβε να γιορτάσει και τα ενενηκοστά πρώτα γενέθλιά του, Γενάρη του 1970, άρα είχε όλον τον χρόνο στη διάθεσή του για να τακτοποιήσει και να εκδώσει τα γραπτά του, όπως επίσης και να καταστρέψει κάποια από αυτά.
[...]Αλλά από την εποχή της αγγλικής έκδοσης των «άσεμνων» γραπτών του Ε. Μ. Φόρστερ ως την ελληνική μετάφρασή τους έχουν περάσει μερικές δεκαετίες. Το 1988 μεταφράστηκε το Μωρίς και εφέτος οι «σεξουαλικές ιστορίες» του. Εν έτει 2000, όταν στον επιστημονικό ορίζοντα διαφαίνεται η προοπτική της πλήρους αυτάρκειας ενός ομοφυλόφιλου ζευγαριού ανδρών, ακόμη και στο θέμα της τεκνοποίησης, μοιάζει να πλησιάζουμε όλο και περισσότερο τον φαντασιωσικό κόσμο του Ε. Μ. Φόρστερ, στον οποίο οι γυναίκες περισσεύουν.

[...]Τα 14 διηγήματα της συλλογής είναι γραμμένα στη διάρκεια μιας μακράς περιόδου, από το 1922, πιθανώς και πολύ νωρίτερα, όταν εμπνέεται το “Στην άλλη ζωή”, που ορισμένοι θεωρούν τη συγκλονιστικότερη ιστορία της συλλογής, ώς το 1958 που γράφεται “Το άλλο πλοίο”.

[...]Στα «άσεμνα» διηγήματα ο συγγραφέας εξιδανικεύει τον ομοφυλόφιλο έρωτα και τον παρουσιάζει σαν λυτρωτική απόδραση, άλλοτε από ένα νοσηρό κοινωνικό περιβάλλον και άλλοτε από τον ασφυκτικό συζυγικό κλοιό. Συνήθως οι γυναίκες απουσιάζουν, αλλά και όταν εμπλέκονται είναι αντιπροσωπευτικά μοντέλα των κοινωνικών και θρησκευτικών συμβάσεων, συχνά στα όρια του γελοίου. Ο Ε. Μ. Φόρστερ δεν είχε κατά νου να δημοσιεύσει αυτά τα διηγήματα ούτε, όπως φαίνεται, του έκανε καρδιά να τα καταστρέψει. Θα πρέπει να αποτελούσαν γι' αυτόν μια μορφή κρυφής εκτόνωσης όταν δημοσίως υπερασπιζόταν τα μυθιστορήματα του Ντέιβιντ Χέρμπερτ Λόρενς (1885-1930).Πάντως οι περιγραφές του Ε. Μ. Φόρστερ δεν υπολείπονται σε ρεαλισμό. Μάλιστα σε ένα διήγημα, “Το άλλο πλοίο”, που φθάνει ως την ολοκλήρωση της σεξουαλικής πράξης, θυμίζει τον “Εραστή της λαίδης Τσάτερλι”, αν και φροντίζει πολλές ερωτικές σκηνές να τις παρουσιάζει ως φαντασίωση ή και παραίσθηση του ήρωα. Από διήγημα σε διήγημα επανέρχεται η ίδια ερωτική φαντασίωση: ο ήρωας, άγγλος αστός βικτωριανής ανατροφής, επιθυμεί έναν λαϊκό τύπο, μάλλον πρωτόγονο και διονυσιακό. Μόνο η σκηνογραφία αλλάζει, από την αγγλική επαρχία ως ένα εξωτικό τοπίο.Λιγότερο ή περισσότερο ρεαλιστικά τα διηγήματα του Ε. Μ. Φόρστερ διατηρούν το στοιχείο της σάτιρας. Ένα μόνο, το “Τι πειράζει;,” τίτλος που θα ταίριαζε και ως μότο ολόκληρης της συλλογής, παίρνει τη μορφή της παρωδίας.
Μαίρη Θεοδοσοπούλου (ΤΟ ΒΗΜΑ, 19/11/2000)